برگه:TarikhMokhtasareDolateGhadimeRoom.pdf/۳۸۰

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
— ۳۷۸ —

مجاور آنرا هم بروم واگذار نماید (سنه ۲۹۷).

اما تدبیر دیوکلسین برای حفظ نظم مملکت از اینقرار بود که اولا قدرت و سلطنت را منحصر بخویش نکرد باین معنی که قرار داد بعدها دو امپراطور باشد بعنوان اگوست که یکی خود دیوکلسین و دیگری ماکزیمین بودند و دو نفر هم زیر دست آن دو امپراطور باشند بعنوان قیصر و این هر چهار نفر از اهل ایلیری بودند و بنابراین بود که هروقت یکی از دو اگوست از میان برود یکی از دو قیصر جای او را بگیرد و باینطریق مقام امپراطوری هیچوقت خالی نماند و تعیین امپراطور بدست سنا یا لشکریان نباشد.

ثانیاً برای محافظت ممالک وسیعهٔ روم امپراطورها حکومت را میانهٔ خود قسمت کردند. دیوکلسین در جانب مشرق یعنی در شهر نیکومدی[۱] قرار گرفت و گالر را زیردست خود مامور حکومت ایلیری فرمود. ماکزیمین در مغرب در شهر میلان اقامت اختیار کرد و کنستانس کلر[۲] را مأمور حکومت گل و برتانی و اسپانیا نمود.

ثالثاً چون ایالات قدیم بنظر میامد که زیاد وسیع و هر کدام برای یک حاکم زیاد است و بعضی از آنها را منقسم به دو قسمت کرده بودند دیوکلسین این تقسیم را انجام داد چنانکه پنجاه و هفت حکومت‌نشین مبدل به نود و شش گردید و حکام بعد از آن


  1. Nicomédie
  2. Constance Chlore