مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۴۵
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۲۸۴
۴ شنبه ۲۶ آذر ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۴۵
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۴۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵ شنبه ۲۰ آذر ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
- ۱ - طرح صورت مجلس
- ۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: نریمان - مهندس غروی - دکتر فاخر - ناصر ذوالفقاری
- ۳ - طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به یک دوازدهم حقوق و مخارج آبانماه ۱۳۳۱
- ۴ - طرح لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ده تا دوازده
- ۵ - تقدیم هفت فقره لایحه بوسیله آقای وزیر امور خارجه
- ۶ - بقیه مذاکره در لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ۱۳ الی ۱۵
- ۷ - تقدیم دو فقره سوال بوسیله آقای معتمددماوندی از وزارت امور خارجه
- ۸ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت نه و چهل وپنج دقیقه صبح بریاست آقای مهندس رضوی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- طرح صورت مجلس ویرایش
نایب رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بوسیله آقای ناظرزاده (منشی) بشرح زیرقرائت شد):
غائبین با اجازه - آقایان: شاپوری - حمیدیه - راشد - اورنگ - دکتر کیان - مکی - میراشرافی - حائری‌زاده - دکتر بقایی - زهری
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امامی - محمدحسین قشقایی - دادور - مشار
دیرآمدگان با اجازه - آقای اخگر یکساعت اقای ناظرزاده ۲۵ دقیقه آقای مدرس ۳۰ دقیقه
دیرآمدگان بی اجازه - آقایان: دکتر ملکی - مهندس رضوی - دکتر مصباح‌زاده ۲۵ دقیقه وآقایان: منصف - امیرافشار- عامری - شهاب خسروانی - صراف‌زاده - تولیت - شادلو- مجتهدی - شبستری ۳۰دقیقه
نایب رئیس - اعتراضی نسبت به صورت جلسه هست؟ (دکتر ملکی - اجازه می‌فرمایید؟) نسبت بصورت جلسه گذشته نظری هست؟ (دکتر ملکی - بلی) بفرمایید
دکتر ملکی - بنده درجلسه گذشته از هیئت رئیسه اجازه خواسته بودم بنده را جزو دیرآمدگان بی اجازه خواندند خواهش می‌کنم تصحیح شود.
نایب رئیس - اصلاح می‌شود آقای فرامرزی نسبت به صورت جلسه نظری دارید؟ (فرامرزی - بله) بفرمایید فرامرزی - می‌خواستم ببینم که این آیالازم است این طور مفصل خوانده شود که فلان کس ۲ دقیقه فلان کس ۵ دقیقه دیرآمده‌اند؟
نایب رئیس - طبق آئین‌نامه عمل می‌کنیم (فرامرزی - هست توی آئین‌نامه؟) بلی آقای عامری فرمایشی دارید؟
عامری - بنده در جلسه سه شنبه از اول جلسه حاضربوده‌ام آئین‌نامه‌ای که در این مورد باید اجراشود این طور است که رئیس مجلس می‌آید می‌نشیند یکربع هم صبرمی کند ولی اگر آن پایین بنشیند و نیایند و جلسه‌ای نباشد این را غایب حساب نمی‌کنند منظوراز آئین‌نامه این بود خود ما هم که در کمیسیون آئین‌نامه شرکت داشتیم و آئین‌نامه را تدوین می‌کردیم گفتیم که رئیس می‌آید اینجا می‌نشیند و یکربع ساعت صبر می‌کند اگر آقایان نیامدند آنوقت می‌نویسند غایب و رئیس مجلس را تعطیل می‌کند این رسم بوده‌است والا غایب نمی‌نویسند اغلب ما اینجا هستیم می‌رویم بحسابداری و برمی گردیم می‌نویسند نیم ساعت مثل خود بنده که روز سه شنبه از اول وقت توی جلسه بودم.
فرامرزی - این ترتیبی که عمل می‌شود صحیح نیست ناظم مال بچه هاست.
نایب رئیس - آقای شهیدی
شهیدی - بنده یک سوالی کردم از آقای وزیرکشور راجع بوقایع چهارم آبان در اصفهان خواهش می‌کنم دستور بفرمایید که ایشان برای جواب حاضرشوند.
نایب رئیس - اطلاع داده می‌شود برای جواب حاضر شوند.
- بیانات قبل از دستور آقایان: نریمان - مهندس غروی - دکتر فاخر - ناصر ذوالفقاری ویرایش
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: نریمان - مهندس غروی - دکتر فاخر - ناصر ذوالفقاری
نایب رئیس - برای نطق قبل از دستور چند نفرازآقایان اسم نوشته‌اند البته بنده نباید تذکربدهم چون مدتی است در انعقاد جلسات تاخیر شده‌است حتی الامکان بایستی به کارهای اساسی پرداخته شود و درعین حال تقاضای نطقهای قبل از دستور هم طبق قانون قابل توجه‌است بنده تقاضامی کنم از آقایان که از همان وقت خودشان بهیچوجه تجاوز نفرمایند (صحیح است) آقای نریمان
فرامرزی – ورای اضافه وقت هم ندهند.
نریمان - چون در جلسه گذشته در اینجاصحبت از خدمات مرحوم مستشارالدوله صادق بمیان آمد بنده قصد داشتم از نظریات و سهمی که آن مرحوم در تشکیل مجلس موسسان و تجدید نظر در قانون اساسی داشتند که ماخذ و مبنای تصمیمات مجلس موسسان قلابی کذایی در سال ۱۳۲۸ و فرضا سلب قسمتی از حقوق ملت ایران واقع گردیده امروز شمه‌ای بسمع آقایان محترم برسانم (احسنت) ولی چون مطلب مهم تری است که باید درباره آن صحبت کنم باین جهت بحث در این موضوع را بموقع مناسب تری می‌گذارم وبه آقایان محترمی که مایل باشند در این باب اطلاعاتی بدست آورند یادآورمی شوم که بمندرجات روزنامه‌های وقت منجمله مجموعه روزنامه اطلاعات که در کتابخانه مجلس شورای ملی موجود است مراجعه و بشماره روزهای هفتم و دهم و یازدهم و بیست ودوم اسفندماه ۱۳۲۷ توجه فرمایید مخصوصا نامه آقای امیرتیمور کلالی را که در پاسخ اظهارات مرحوم صادق نگاشته‌اند مورد دقت قرار بدهند تا بدانند سمت سناتوری سابق بی جهت باشخاص داده نمی‌شد آقایان نمایندگان محترم از مضمون اعلامیه که طبق مندرجات جراید از طرف وزارت امورخارجه آمریکا ظاهرا درباره فعالیت کمپانی‌های نفت آمریکا برای خرید محصول نفت ایران انتشار یافته اطلاع حاصل فرموده‌اند بنده لازم دانستم مخصوصا از آقای وزیر امورخارجه تقاضاکنم که این اعلامیه با نهایت دقت مورد مطالعه قرار گرفته نسبت به آن عکس العمل لازم و مقتضی بشود در این اعلامیه چند نکته‌است که مخصوصا قابل توجه می‌باشد یکی مسئله (عواقب قضایی) و یا (مخاطرات قضایی) است که در این اعلامیه برای معامله کنندگان بتصوررسیده و به آن اشاره شده‌است که بهیچ وجه با سوابق قضایی روشن و حقوق مسلم ما وفق نمی‌دهد (صحیح است) و فرض یک چنین اشکالاتی از طرف وزارت امورخارجه آمریکا ممکن است حمل برجانبداری از یک ادعای پوچ و یک تز بی مورد و واهی گردد. مطلب مهمتر جمله این است که در پایان اعلامیه دیده می‌شود و مضمون آن چنین است (وزارت امورخارجه امریکا معتقداست که باید برای مسئله اساسی که همانا حل اختلاف موجود بین طرفین می‌باشد مجاهدت بعمل آید تا از آن را ه اصل اساسی بین‌المللی یعنی پرداخت خسارت موثر و کافی عمل شده..... الخ) این جمله حاوی مطلبی است که بیش از بعضی از مطالب دیگر مندرج در این اعلامیه حس اعتراض اینجانب را تحریک می‌نماید کدام مقررات و قوانین بین‌المللی هست که پرداخت خسارت موثر و کافی را از اصول اساسی بین‌المللی قرارداده باشد کدام مجوز اجازه می‌دهد موضوع دعوی فرضی خسارت یک کمپانی خصوصی را که مربوط به صلاحیت دادگاههای ایران است و از امور داخلی یک مملکت مختار بشمارمی‌رود از اصول اساسی بین‌المللی بخواهند بشناسند و با توصیف کلمات موثر و کافی آنرا چاشنی بزنند آیا اصول اساسی بین‌المللی دنیای آزادی که اعلامیه از آن یاد می‌کند این است که مدت پنجاه سال بزرگترین منبع ثروت خدادادی ملتی را ببرند و او را گرسنه و لخت بگذارند و وقتی هم که این ملت می‌خواهد خودش از این ثروت ملی استفاده کند باز بعنوان نازشست یغماگری‌های گذشته پرداخت خسارت موثر و کافی را برخ این ملت بکشند و آنهم از ناحیه کشوری که دعوی بشردوستی می‌کند. ما اطمینان داریم که دنیای بزرگ محتاج به نفت ما است ما با تمام دنیا روابط بازرگانی داریم و نفت هم کالایی است که خریدار دارد اعم از این که این نفت و مواد نفتی بقول اعلامیه (بوسیله بزرگترین واحد کشیتهای نفتکش) و یا سرویس سازمانهای وسیع پخش و فروش حمل و فروخته بشود یا نشود اگر آمریکا بطوری که در اعلامیه گفته شد طالب تامین منافع تمام دنیای باصطلاح آزاد است پس صحبت از پرداخت خسارت موثر و کافی چیست و موضوع جانبداری از دارندگان واحدهای بزرگ کشتی‌های نفتکش و سازمانهای حمل و فورش یعنی کمپانی سابق چه معنی دارد برای ما فرقی ندارد کدام قسمت از دنیا نفت ما را بخرد ما می‌خواهیم از منافع نفت ملی خودمان صد درصد استفاده کنیم و بدین وسیله صلح دنیا را تامین کنیم و بعنوان پرداخت (خسارت موثر و کافی) از این درآمد دیناری چشم نمی‌پوشیم ملت ایران برای پیروزی در راه هدف مقدس خود زندگانی خود را موقتا برپایه اقتصاد بدون نفت برقرار می‌دارد و هیچگاه زیر بار توقعات دارندگان (واحدهای بزرگ کشتی‌های نفتکش) و (سازمانهای وسیع پخش و فروش) نمی‌رود مردم ایران بهیچ وجه اصل اختراعی بین‌المللی پرداخت خسارت موثر و کافی را قبول ندارد و آنرا جدا رد می‌کند. مطلب دیگری که لازم است در این جاگفته شود و توجه دولت بدان جلب شود موضوع جلوگیری از خسارتی است که ملت ایران از تجارت با انگلستان متحمل می‌شود بطوری که سابقا در اینجاعرض کرده‌ام سالی بطور متوسط متجاوز از یکصد و بیست میلیون تومان ضرر تجارت با انگلستان است امید می‌رفت با قطع رابطه سیاسی با انگلستان تجار ایرانی عملا تجارت با آن کشور را قطع کنند در این باب یک صحبتهایی هم شد ولی تا بحال نتیجه گرفته نشده‌است بنابراین خوب است دولت موضوع قطع رابطه اقتصادی با انگلستان را از این نظر که سالی ۱۲۰ میلیون تومان بمحاصره اقتصادی ایران کمک نشده باشد مورد توجه و مطالعه دقیق و فوری قرار بدهند بنده اگر از وقتم چیزی باقی مانده به آقای ناصر ذوالفقاری می‌دهم.
نایب رئیس - ۵ دقیقه از وقت جنابعالی باقی است که بعدا استفاده می‌شود آقای مهندس غروی
مهندس غروی – خاطر آقایان محترم مستحضراست که طبقه مهندس کشور سهم بزرگ و غیرقابل انکاری را در موفقیت نهضت مقدس ملی ایران دارا می‌باشد. بطوری که تصور فقدان این طبقه فعال موفقیت نهایی ملت ایران را دچار تردید می‌ساخت. زیرا با اخراج بیگانگان و تبلیغات مضره که اجانب در کلیه نقاط دنیا برای اثبات ضعف و ناتوانی ایرانیان در استخراج و تصفیه و بهره برداری نفت بعمل می‌آوردند و حتی به تلقین خارج در ایران نیزگفته شد (که ایرانی لوله هنگ هم نمی‌تواند بسازد) استخراج نفت و ادامه جریان آن به بازارهای ایران و خارج مشت محکمی بر دهان یاوه سرایان و دشمنان استقلال واقعی ایران بوده که فقط و فقط نتیجه زحمات طاقت فرسا و فداکاری‌های مهندسین ایرانی بود و بس همچنین باید گفت که اثرات وجودی همین طبقه زحمت کش در سایرقسمتهای فنی کمتر از مجاهدات آنان در مورد نفت نیست زیرا تنها در اثرمساعی همین عده بود که با تکثیر تولید موسسات تولیدی موجبات پایداری و استقامت کشور در مقابل محاصره اقتصادی اجنبی فراهم گردید. بنابراین می‌توان گفت که محرک اصلی ملت ایران در قیام علیه بیگاه خون پاک و همت غیرتی بود که از نیاکان خود بارث برده‌است بدون تردید عامل اصلی موفقیت و پایداری ملیت ما در این مبارزه مقدس همین طبقه فداکار و رنجبر یعنی مهندسین ایران بوده‌است (صحیح است) این دسته که اکثر فارغ التحصیل دانشکده فنی ایران می‌باشند و بعلت پراکندگی در نقاط مختلف کشور و فعالیت شدید فرصتی برای خودنمایی و تظاهر و یا جنجال نداشته‌اند نه تنها موردتشویق و تقدیرشایسته واقع نشدند بلکه در تامین منافع حقه آنها هم از طرف اولیای امور توجهی مبذول نگردیده‌است که نمونه بارز آن در طرح جدید قانون استخدام بخوبی آشکاراست. بنده خود را موظف می‌دانم که ضمن تشکراز جناب آقای دکتر مصدق در تمدید مدت دریافت اعتراضات نسبت به قانون جدید شد از نظریات جامعه فارغ التحصیلان دانشکده فنی را باستحضار نمایندگان محترم رسانیده و نظردولت و کمیسیون تجدید نظر را بموارد و نکات زیر جلب کنم:
- ۱- بر هیچکس پوشیده نیست که با در نظرگرفتن هزینه کمرشکن زندگانی حقوقی که کارمندان دولت دریافت می‌دارند از هر درجه و پایه‌ای که باشند کافی برای اداره معیشت عائله چند نفری آنان نمی‌باشد و اگر اصولا قرار شود که کارمندان دولت در غیرساعات اداری بکار دیگری اشتغال نداشته باشند که بتوانند کمبود درآمد خود را جبران نمایند احیانا برای آن که قادر بزندگانی باشند ناچاراز انحراف از راه تقوی خواهندبود بنابراین همانطور که تحدید کار از او به مواردی که به منافع دولت لطمه وارد می‌سازد بسیارصحیح است در خارج از آن موارد بنحوی که در ماده ۱۳ این طرح ذکرشده‌است منطقی نمی‌باشد بعنوان مثال کارمندان دولت نباید اعم از استاد و مهندس و غیره در مقاطعه کاریها و بنگاههایی که کارهای مورد مناقصه دولتی را انجام می‌دهند شرکت کنند ولی باید حق داشته باشند که در بنگاهها و مقاطعه کاریهایی دیگر در ساعات غیراداری کارکنند.
- ۲- در طبقه بندی کارمندان (مادتین ۵۰ و۶۱) دسته بزرگی از مهندسین که طبق قوانین موضوعه دارای ارزش تحصیلی فوق لیسانس می‌باشند و روز به روز به علت احتیاج کشور و قابلیت استفاده معلومات آنها از نظر کارهای تولیدی و عمرانی عده آنان رو بافزایش است و هم اکنون عده قابل ملاحظه‌ای از مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی که جزو این دسته هستند در تمام این دستگاههای فنی کشور بانجام وظیفه مشغول می‌باشند که بر سبیل مثال می‌توان سهمی را که این دسته در اداره تاسیسات شرکت ملی نفت ایران برعهده دارند ذکر نمود بنابراین بنظر می‌رسد که حقا با برنامه سنگینی که در دوره تحصیلی خود گذرانده‌اند و محرومیتهایی که اجبارا از نظرنوع و محل انجام وظیفه باید برخود هموار بسازند جا دارد این دسته نیز در طبقه اول مادتین ۵۰ و ۶۱ منظور گردند.
- ۳- ما بین مادتین ۵۲ و۷۷ تناقض آشکاری از جهت ازبین بردن منافع مهندسین بطور کلی مشهود است زیرا در متن ماده ۵۲ برای لیسانسیه‌ها مهندسین و دکترها جداگانه و در تحت همین عناوین حق استفاده از این مزایا را مشخص کرده‌اند با این که از مهندسین معادل دکترا و حتی دارندگان ارزش تحصیلی عالی (مابین دیپلم و لیسانس) که در متن ماده ۵۲ از آنان ذکری بمیان نیامده این دسته را منظورکرده‌اند و مهندسین لیسانس و فوق لیسانس از قلم افتاده‌است در صورتی که همانطور که در ماده ۵۲ مهندسین بعنوان دسته مستقلی ذکر شده‌است می‌بایستی در متن ماده ۷۷ نیز مهندسین بعنوان دسته مستقل خواه معادل دکتر یا فوق لیسانس و یا لیسانس باشد ذکرگردد متاسفانه با این طرح از طرفی امتیازی که در قانون کمک هزینه مهندسی که بخصوص جناب آقای دکتر مصدق برای بتصویب رساندن آن سهم بسزایی در دوره چهاردهم داشته‌اند لغو خواهدگردید و از طرف دیگر با منظورنکردن مزایایی برای ایشان موجبات دلسردی و یاس یک طبقه از کارمندان فعال و مورد استفاده دستگاههای دولتی فراهم نموده‌اند و قهری است که این موضوع بهیچوجه مورد موافقت دولت فعلی نمی‌تواندباشد.
- ۴- در متن ماده ۹۲ برای مهندسین نیز حق کار اضافی علاوه بر کار اصلی و رسمی منظورشده‌است ولی در بندهای ۱ و۲ همین ماده بهیچوجه ذکری از کلمه مهندسین به میان نیامده‌است و تصورمی‌رود که کلمه مهندسین از قلم افتاده‌است که در تجدید نظر باید در بند۲ ماده ۹۲ صریحا ذکرگردد زیرا با توجه به کثرت کارهای عمرانی و تولیدی و قلت عده مهندسین برای پیشرفت امور استفاده از متخصص مهندسین از هر حیث بصرفه دولت است ضمنا طرز پرداخت این اضافه در ماده ۹۲ و بندهای مربوطه آن مسکوت مانده‌است.
- ۵- ماده ۹۴ که طرز پرداخت حقوق کاراضافی را معین نموده‌است علی الظاهر ناظر بهمان دستگاهی است که کارمند دولت در آنجا مشغول بکار است ولی چون ممکن است از لحاظ تشابه الفاظ این طرز پرداخت فقط بر کار اضافی مذکور در ماده ۹۲ واردباشد و بعدا برای کسانی که در دستگاههایی که در آنجا شاغل می‌باشند و اضافه کارمی کنند تولید اشکال نماید بهتر این است که از عبارت ماده ۹۴ رفع ابهام شود و ضمنا طرز پرداخت کار اضافی موضوع ماده ۹۲ همانطور که در بند ۴ ذکرشد در همان ماده قید گردد.
- ۶- در ماده ۱۱۹ حق استفاده از سوابق خدمت در موقع انتقال بدانشگاه برای اشغال کرسی دانشیاری فقط در مورد دکترهای حقوق و شاغل بودن در وزارت دادگستری قائل شده‌اند در حالی که مهندسین و دکترهای پزشکی وغیره با واجد بودن سایر شرایط دانشیاری بایستی از این حق استفاده نمایند و تخصیص آن بدسته معین صحیح نیست و یک نوع ترجیح بلامرجع می‌باشد بنا بمراتب فوق توجه خاص جناب آقای نخست‌وزیر را بنکات بالا معطوف می‌دارم که دستور رسیدگی دقیق و عاجل باین امر صادر فرمایند طوماری از طرف مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی که در بنگاه را ه آهن کارمی کنند یکعده که در سازمان برنامه کارمی کنند دسته‌ای که در شرکت ملی نفت ایران کارمی‌کنند و همچنین فارغ التحصیلان دانشکده فنی که در بنگاه آبیاری و شهرداری تهران و سازمان لوله کشی و دانشگاه تهران و وزارت دارایی و بنگاه کل دارویی و همچنین وزارت راه و همچنین مهندسین دانشکده فنی و مشاغل آزاد تقدیم مجلس شورای ملی کرده‌اند که بنده تقدیم آقای رئیس می‌کنم و بقیه وقت خودم را به آقای ذوالفقاری تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس - ۴ دقیقه از وقت شما باقی مانده‌است. آقای دکتر فاخر
دکتر فاخر - بمناسبت روز تاریخی ۱۹ آذرماه که روز صدور اعلامیه حقوق بشردر سال ۱۳۲۷ شمسی از طرف سازمان ملل متحد می‌باشد اجازه می‌خواهم مطالبی عرض کنم در دنیا همیشه اشخاص منورالفکر پیدا شده‌اند که نه تنها سعادت و خوشبختی را برای طایفه و دسته و ملت خود خواسته‌اند بلکه افق فکر آنها وسیعتر گشته و سلامتی و خوشبختی را برای تمام عالمیان یعنی برای تمام اعضای خانواده انسانی درخواست کرده‌اند در تاریخ ملت کهن سال ایران تعالیم عالیه پیشوایان مذهبی بهترین شاهد این موضوع بوده و در بین فلاسفه و سخنگویان ما نیز امثال این اشخاص زیادند بیت معروف شیخ سعدی علیه الرحمه از بهترین سخنها است که می‌گوید. بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند چوع ضوی بدرد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار با پیدایش حقوق مختلف در بین ملل البته مفهوم نوع پرستی می‌بایست شامل این قسمت نیزباشد که حیثیت ذاتی کلیه اعضای خانواده بشری و حقوق یکسان و انتقال ناپذیر آنها اساس آزادی و عدالت و صلح در جهان شناخته شود و رعایت حقوق اساسی را بنام حقوق بشر آرمان مشترک برای تمام مردم و ملل اعلام گردد. سازمان ملل متحد بعد از مطالعات دو ساله بالاخره در سال ۱۳۲۷ اعلامیه حقوق بشررا تنظیم و تصویب کرد و از آن به بعد نیز مشغول مطالعه و تنظیم طرحهای مربوط به تامین رعایت آن حقوق می‌باشد. بموجب اعلامیه حقوق بشرتمام افراد بشر آزاد بدنیا می‌آیند و از لحاظ حیثیت و حقوق با هم برابرند و باید نسبت به یکدیگر با روح برادری رفتارکنند هیچ تبعیضی نباید بین آنها بعمل آید که مبتنی بر وضع کشور یا سرزمینهایی باشد که شخص به آن تعلق دارد هر کس حق دارد که شخصیت حقوقی او در همه جا از طریق قانون حمایت شود. هرشخص حق مالکیت دارد هر کس حق دارد که در اداره امورعمومی کشورخود خواه مستقیما و خواه از طریق نمایندگانی که آزادانه انتخاب شده‌اند شرکت جوید هر کس حق دارد کار خود را آزادانه انتخاب کند و شرایط منصفانه برای کار خواستارباشد. خانواده رکن طبیعی و اساسی اجتماع شناخته و حمایت این واحد اجتماعی را از دولت‌های مبتوعه خواسته‌است. مادران و کودکان حق دارند که از کمک و مراقبت مخصوص از آموزش و پرورش بهره مند شوند بالاخره چندین اصول عالی دیگر که مجال بحث آنها در اینجا نیست البته با در نظر گرفتن این مطلب که کلیه حقوق مزبور منحصرا بمنظور تامین آشنایی و مراعات حقوق و آزادیهای دیگران و برای رعایت مقتضیات صحیح اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی وضع شده‌اند. بطوری که ملاحظه می‌فرمایید صدور این اعلامیه عالی از آثار تحولات معنوی و فکری مردم جهان است ولی البته شرایط جهان نیز علی الخصوص از لحاظ اقتصادی باید طوری باشد که اجرای مفاد این اعلامیه را ممکن الحصول سازد. این امکان بحد اعلا حاصل نخواهدشد مگر این که سطح زندگی ملل مختلف عالم بالا رود و مردم دنیا تحت هر رنگ پرچمی زیست می‌کنند بتوانند از هدایای خداوندی و منابع سرزمینی خود بنحو مطلوب استفاده کنند تا خود سیرشوند و بدیگران نیزنفع رسانند آنوقت است که می‌توان امیدوار بود که گفته‌های عالی اعلامیه حقوق بشر دایر بر این که هر کسی حق دارد کار داشته باشد و اجرت مناسب دریافت کند و مادران و کودکان باید تربیت و آموزش صحیح ببینند عملی خواهدگشت امروز بیش از هشتصد میلیون جمعیت دنیا در یک وضع اقتصادی ناگوار بسر می‌برند در حالی که سرزمین اجدادی اغلب آنها از مخازن رو و زیرزمینی مملو است. باید باین ملتها فرصت داده شود که این منابع طبیعی بنفع پیشرفت علم و فرهنگ و بهداشت خود استفاده کنند و با بالابردن سطح زندگی خود بمردم سایر نقاط جهان نیز خیربرسانند برای روشن ساختن اثر این گونه اقدامات در راه بهبودی اوضاع اقتصادی عموم مردم جهان اجازه می‌خواهم مثال کوچکی عرض کنم. اگر بمنظور این مثال سطح زندگی هشتصد میلیون مردم ممالکی را که از لحاظ اقتصادی توسعه کامل نیافته‌اند با حد متوسط درآمد سالیانه آن افراد نشان دهیم چون می‌گویند که درآمد متوسط سالیانه متوسط افراد ملل مترقی را که تا یکهزار و پانصد دلار گفته‌اند فقط هشتصد میلیون مردم فقیر دنیا تا درجه نصف سطح زندگی توسط ملل غنی در حدود ۴ برابر بمصرف بازار دنیا افزوده می‌شود بهمین نسبت نیز کارکنان کلیه ملل عالم از غنی و فقیر و بزرگ و کوچک هم بهره مند می‌شوند و در سعادت اقتصادی بر روی عموم بازتر می‌گردد. این است که با اظهار احترام باصول علی مندرجه در اعلامیه حقوق بشر امیدواریم که بیش از سابق توجه ملل مختلف جهان به جنبه اقتصادی این نیز معطوف گردد و از راه فرصت دادن همدیگر برای استفاده از منابع طبیعی و خداداده خود از راه همکاری برای حل مشکلات مشترک درهای سعادت اقتصادی نیز بر روی همه بازگردد و مسئولین اجتماعات مختلف انسانی نیز بتوانند هدف و وظایف خود را نسبت برعایت حقوق بشر بسهولت بانجام برسانند. بقیه عرایض بنده درباره تشکیلات دولتی است. مدتی است که در مجلس و محافل مختلف ایران نسبت بدستگاه و مستخدمین دولت انتقادات شدید می‌شود. با وجود این که اغلب همکاران محترم موقع انتقاد از طرز کارمستخدمین دولتی این نکته را متذکرمی شوند که مقصود عده معینی از مستخدمین دولتی است نه همه آنها معهذا مشاهده می‌شود که اغلب باین تذکر اخیر توجه لازم معطوف نمی‌شود و انتقادات پارلمانی و مطبوعاتی دلسردی در بین عموم مستخدمین دولت ایجاد می‌کند. باین جهت ضروری است خاطر نشان گردد همانطوری که طرز کار و رفتار عدهای از مستخدمین دولت مورد ایراد و انتقاد همه‌است طرز کار و حسن سلوک و پاکدامنی عده کثیر دیگری نیز مورد احترام می‌باشد. ملت ایران خوب واقف است که دربین این عده اشخاصی هستند که بهمه مشکلات تحمل کرده‌اند و در این مدت گرانی یا خانه و ارثیه اجدادی خود را فروخته تامین معیشت کرده‌اند و یا با دست و جیب خالی در کنارخانواده‌های معصوم خود نشسته ولی بهیچوجه حاضر نشده‌اند که دامن پاک خود را لکه دار ساخته و بوظیفه شناسی خود صدمه بزنند. ملت ایران باید این فداکاریها را از عدهای از فرزندان رشید خود همیشه بخاطر داشته باشد و موقعی که در همه جا به ناپاکان و نادرست‌ها بحق حمله می‌شود جا دارد که مراتب قدرشناسی خود را با پاکان و وظیفه شناسان نیز اظهارداریم. بعلاوه از حق نیز نباید گذشت باید اصل تنبیه و تشویق را توام بکار برد.
باید به مستخدمین دولت حقوق کافی داد وسایل کار آنها را فراهم کرد مناسب کار و وظایف محوله آنها را تعلیم داد بعد اگر در انجام خدماتشان قصوری ملاحظه شد به شدیدترین شکلی آنهارا تنبیه کرد. یک نکته دیگر قابل توجه درباره دستگاه دولتی ایران اینست که اصولا در دستگاه حکومتی همانطوری که بدی و خوبی اعمال مستخدمین در خوبی و بدی محصول دستگاه موثر است تشکیلات و سازمان خود دستگاه و جنبه مدیریت آن نیز باید خوب باشد تا نتیجه مطلوب بدست آید. چه بسا اتفاق می‌افتد که یک عضو شایسته و وظیفه شناس بعد از مدتی از انجام وظیفه در یک دستگاه اداری نامناسب بکلی صفات اولیه و مطلوب خود را از دست می‌دهد. دستگاه دولتی مثل یک ماشین است برای این که یک ماشین بتواند راندمان زیاد و خوب بدهدعلاوه بر این که پیچ و مهره و اسباب آلات آن ماشین باید خوب باشد مهندسی و طرز کار گذاشتن و کار کشیدن از آن پیچ و مهره و اسباب خوب نیز باید بطور صحیح و از روی حساب بعمل آید والا یک پیچ و مهره خوب اگر در جای غلط بکار رود یا کار نمی‌کند و یا اگر کار کرد سائیده شده و شکل اولیه و مطلوب خود را از دست می‌دهد. متاسفانه در دستگاه دولتی ایران دستگاهی که امروز بیش از یکصد و پنجاه نفر را اداره می‌کند توجه لازم بامور پرسنلی و اصول مدیریت دستگاه مبذول نمی‌شود و اساسا برای این امر که امروزه در ممالک مترقی از امور کاملا تخصصی و علمی است متخصصینی تربیت نمی‌کنند. امروزه در دانشگاههای ممالک دیگر برای تدریس رشته پرسنلی و امور تشکیلات باصطلاح مهندس اداری برنامه‌های مفصلی که تحصیل آنها سالها طول می‌کشد ترتیب داده‌اند. پس جا دارد اکنون که اصطلاح قانون استخدام مورد توجه دولت قرارگرفته‌است دانشگاه تهران نیز بسهم خود در این قسمت قدم بردارد و قسمت تدریس امور اداری و پرسنلی را بنحو لازم توسعه دهد تا از این را ه به تربیت کارکنان آینده موسسات دولتی و غیردولتی ایران در قسمت پرسنل و اصول و تشکیلات کمک شود. بنده اگروقتی داشته باشم به آقای افشارصادقی می‌دهم.
نایب رئیس - سه دقیقه از وقتتان باقی مانده‌است آقای ذوالفقاری
ناصر ذوالفقاری - بنده همیشه کوشش داشته‌ام که اوقات گرانبهای پارلمان را با حرف حرفی که در فضای این مجلس پخش و در همین محیط خفه و نابود می‌شود و کمترین اثر و انعکاسی در زندگی مردم ایران ندارد اشغال نکنم. در بعضی از پارلمانهای بزرگ دنیا تریبونی برای نطق و خطابه پیش‌بینی نشده و آن ملتها معتقدند که تریبون نطق و بیان محرک شهوت کلام است و ملتی که خود را سرگرم بازی الفاظ نماید و بکلمات بیش از واقعیات زندگی توجه نماید و فقط با حرف تحولی را در زندگی خود انتظارداشته هرگز بمنظور خود نخواهدرسید به پیروی از این عقیده پسندیده بنده کمتر صحبت می‌کنم مگر روزی که بارسنگین وظیفه را روی شانه‌های خود احساس نمایم. مگر زمانی که ادامه سکوت را مغایر باسوگندی بدانم که در پیشگاه ملت در این مکان مقدس یاد کرده‌ام. امروز روزی است که بنده احساس می‌کنم ادامه سکوت درباره بعضی از مسائل مهم مملکتی که بستگی و ارتباط مستقیم با استقلال و حاکمیت ملت ایران دارد نوعی تحاشی از انجام وظیفه نمایندگی ملت است. همکار محترم ما در یکی از جلسات گذشته پارلمان فرمودند که در این مجلس جمعی مرعوب و دسته‌ای مجذوب هستند بنده نمی‌خواهم این نظر همکار محترم خود را بکلی رد کنم لکن باید باطلاع ایشان برسانم که ابراز چنین عقیده‌ای و صدور چنین حکم کلی نوعی بی انصافی و شاید کمال بی مروتی بوده‌است و هرگاه امروز که ابرهای مصنوعی افق سیاست وطن ما را تیره و تاریک نموده درک حقایق برای همه ممکن نباشد. فردایی که تاریخ قضاوت می‌کند صدور این حکم کلی و بلاشرط را کمال بی‌مروتی تلقی خواهد کرد زیرا بنده نه خود را مرعوب کسی می‌دانم و نه بسوی قدرتی جذب شده‌ام وشاید کسان دیگری هم در این تالار باشند که این حکم واین طرز قضاوت درباره ایشان صادق نباشد. بنده همان طوری که در گذشته بعرض همکاران محترم خود رسانیده‌ام معتقدم که دستگاه دولت خالی از عیب و نقص نیست خرابی و فساد بسیار است اشتباهات زیاد است نسبت به بعضی از وزرا و رویه ایشان انتقاد و ایراد زیاد داشته و داریم لکن مسئله مهم و بغرنجی که الان وطن ما و دولت آقای مصدق‌السلطنه با آن روبروست صورتی بخود گرفته و شکلی پیش آمد کرده‌است که ابراز بسیاری از نارضایی‌ها را ایجاب نمی‌کند زیرا در دنیا چنین منعکس خواهدشد که شاید در ادامه این مبارزه ملی و حیاتی که ملت ایران در قبال سیاست مستعمراتی پیش گرفته شک و تردیدی بوجود آمده و یا در داخله صف متحدالشکل مجلس و ملت و دولت رخنه و شکافی ایجاد شده‌است. بنده تصورمی‌کنم اگر در مجلس بسیاری از اشتباهات و خطاهای اطرافیان دستگاه دولت بسکوت برگزار شود بخاطر آنست که اولا بشخص دکتر مصدق اعتماد مطلق هست در ثانی اهمیت موقع و عظمت مبارزه ملت ایران سیاست سکوت و انتظار را ارجح می‌داند. مسلما روزی که گره مشکلات گشوده شود و ملت ایران در این مبارزه مرگ و زندگی با سیاست مستعمراتی پیروز گردید این وضع استثنایی و ناپایدار برطرف خواهدشد و حاکمیت مجلس و قانون برتمام شئون مملکت مسلم خواهد گردید. پس نباید تصور و تبلیغ کرد که مجلس ضعیف شده یا کسانی مرعوب و مجذوبند و از ابراز عقاید آزاد خود باکی و ملاحظه‌ای دارند مجلس بیدار و هوشیار ناظر حوادث مملکتی است لکن عظمت مبارزه و موقعیت کم نظیر تاریخی ایجاب کرده‌است که مجلس برای حصول موفقیت و فتح بزرگ تمام موانع سد راه آقای مصدق‌السلطنه و دولت ایشان را بردارد و کنار بگذارد. آقایان محترم: در تاریخ ایران نادری پیش آمده که حکومت مرکزی در معرض تحریکات و دسائس دو سیاست استعماری جهان فوق‌العاده قوی و خطرناک بوده‌است موقعیت جغرافیایی مملکت ما طوری است که کار ملیون و تیپ ناسیولیست که مخالف با هر گونه نفوذ و مداخله اجنبی و عوامل ایشان در امور مملکت است بسیار سنگین و حساس است طبقه منورالفکر و وطن پرست ایران معتقد است که با قطعه نفوذ یک سیاست خارجی در جنوب مملکت کار مبارزه ما هنوز خاتمه پیدا نکرده‌است و چه بسا هرگاه در ادامه و تعقیب این مبارزه با عوامل سیاست شمالی سستی و تکاهل بشود حوادثی در این مملکت پیش خواهدآمد که آثار تمام مبارزات و فداکاریها و جانبازیهای گذشته ملت ایران را درهم خواهد پیچید. تصور این که دو سیاست شمال و جنوب درباره ایران در حال حاضر اختلافی داشته باشند فکری غلط و تصوری بخطاست. صفحات تاریخ گذشته ما شاهداست که این دو همسایه بزرگ در مواردی که پای لگد مال کردن منافع ملت محروم ایران بمیان آمده هر وقت گفتگوی تقسیم و تجزیه منابع ارضی ما بوده با یکدیگر دو برادر شفیق و دو دوست صدیق و مهربان بوده‌اند و تمام اختلافات مسلکی و بین‌المللی را با یک دیگر کنار گذاشته‌اند. ما از حوادث تاریخی و از نیم قرن تاریخ پشت سر خود که حاکی از جنایات و مظالم دو سیاست استعماری است گفتگو نمی‌کنیم از اولتیماتوم تزاری و همکاری پلیس جنوب با سیاست تزار از تقسیم ایران و قراردادهای شوم و دردناک و ظالمانه گذشته که تجدید خاطره آن هر ایرانی حساس را تکان می‌دهد ذکری بمیان نمی‌آوریم زیرا آن قراردادها مال تزارهای امپریالیست و کمپانی هند شرقی بود و دنیا بعد از دو جنگ ظاهرا ادعا می‌کند که استعمار تزارها و کمپانی هند و اروپ بهر حال مرده و بگورستان تاریخ سپرده شده‌است. ما از حوادثی صحبت می‌کنیم که ملت ایران طی دو سال اخیر شاهد و ناظرآن بوده‌است و حکایت از همکاری مدام و همیشگی استعمار شمال و جنوب می‌کند. دنیا می‌داند که پس از جنگ ملت ایران ۱۱ تن طلا از دولت روسیه شوروی طلبکار بود این پول هنگفت اگر در گذشته بدرد ملت محروم و فلک زده ایران نمی‌خورد بدون شک در این یک سال اخیر که این ملت در این مبارزه با سیاست استعماری کمپانی نفت سابق دسته دسته مرگ را از گرسنگی و مرض و فقدان وسائل و پول استقبال می‌کند می‌توانست برای ما فرجی باشد. اگر دولت اتحاد جماهیر شوروی واقعا و براستی طرفدار مللی بود که با استعمارسیاسی و اقتصادی مبارزه می‌کردند و باین ادعای خود اعتقاد داشت می‌توانست با پرداخت طلب مسلم ایران ما را در مبارزه با کمپانی سابق نفت همراهی کند و یاری دهد. این کوچکترین تقاضای ملتی بود که در جنگ بزرگ گذشته برای پیروزی سربازان روسی روی شانه‌های خود سلاح بجبهه استالینگراد رسانید. اگر همسایه شمالی و ایادی او در ایران راست می‌گویند و درسیاست فشار بملت ایران با کمپانی سابق استعمار بین‌المللی همدست و همداستان نبوده چه اشکالی داشت که در معامله نفت پیش قدم می‌شدند و طلسم محاصره نفت ایران را می‌شکستند. آقایان نمایندگان محترم: قصد بنده از بیان عرایض بالا چیزی جز این نبود که ثابت بکنم کسانی که در دستگاه دولت معتقدند در این هنگام که مبارزه ما با کمپانی سابق نفت ادامه دارد قطع نفوذ سیاست شوروی در سواحل دریای خزر و مبارزه با حزب کمونیست توده بصلاح مملکت نیست اینها مردمان مصلحت اندیش نیستند و بطورغیرمستقیم با هر دو استعمار همکاری دارند استعمار سرخ و سیاه در فشارو ایذاء و آزار ملت ایران همدست و متفق الرای هستند و هرگونه گذشت و مماشات با یکی کمک به پیشرفت و توسعه نفوذ دیگری است (تز) سیاسی آقای مصدق‌السلطنه از سالها قبل از زمامداری تعقیب سیاست موازنه منفی بوده‌است و دریغ است اگر در این موقع حساس در ادامه و تعقیب این سیاست انصرافی یا تردیدی حاصل شده باشد. بنده از پشت این تریبون به صراحت و علنا اعلام می‌کنم که تشکیلاتی که همسایه شمالی ما در ایران بوجود آورده فوق‌العاده موحش و خطرناک و مضر بحال استقلال مملکت است و هرگاه در آینده دور یا نزدیک خدای ناکرده در آذربایجان در مازندران در گرگان حوادثی نظیر سال پیش آمد و ملت ایران را به عزای استقلال خود نشانید مسئولیت آن تا ابد بدوش ما و اثر آن چون داغ باطله برپیشانی زمامداران نسل حاضر خواهد ماند و نسل آینده این فاجعه را نتیجه بی سیاستی و تکاهل و سستی و سهل انگاری مسئولین فعلی امور مملکت خواهد دانست همچنان که ما تجزیه مناطق آذربایجان شمالی را ثمره بی لیاقتی زمامداران دوران قاجاریه می‌دانیم و تاریخ از آنها بالعن و نفرین یاد می‌کند. کسانی که تصور می‌کنند بروز حادثه‌ای در شمال مانند۱۳۲۵ قابل ترمیم و اصلاح است اوضاع وخیم و تاریک سیاست جهانی را از نظر دور داشته و فقر و بدبختی و بی عدالتی موحشی را که را که در سرتاسر مملکت حکومت می‌کند و یکی از عوامل اساسی تهدید استقلال مملکت است فراموش کرده‌اند بنابراین بعقیده بنده دولت جناب آقای مصدق‌السلطنه ناچار پس از قطع نفوذ سیاست استعماری جنوب باید از دو راه قطع نفوذ سیاست استعماری شمال بپردازد. طریقه اول قطع نفوذ حزب کمونیست توده‌است. این حزب که بظاهر منحله قلمداد شده و تمام وسائل تبلیغ و پیشرفت و توسعه نفوذ خود را در سراسر مملکت بسهولت در اختیاردارد و متاسفانه در دستگاه دولت نیز کسانی با آن هم آهنگی دارند عامل اساسی و اصلی نفوذ سیاست استعماری شمال در ایران است این تشکیلات مثل تمام احزاب کمونیست دنیا زائیده و بدبختی و بیعدالتی و بمنزله کرمی است که در باطلاق فساد و جهل و بیماری پرورش می‌نماید و مانند میکرب سل در بیغوله‌های تاریک اجتماعاتی که مشعل تمدن کنونی به آنجاها نتابیده نشو نما می‌کند این حزب مخرب مولود جبر تاریخ نیست و سازمانی است که ماموریت دارد عقربه پیشرفت زمانه را بعقب بکشاند و محیط تحت تسلط خود را به بربریت و توحش سوق دهد حزب کمونیست توده تاکنون تمام پیشرفت خود را مدیون نارضایی و گرسنگی و بیسوادی جامعه و بیعدالتی و بی قانونی طبقه مقتدر حاکمه دانسته‌است. بسیاری از کسانی که باین تشکیلات می‌پیوندند خود می‌دانند که به مخرب ترین دستگاها متوسل شده‌اند لکن از گرسنه از محروم از محکوم چه انتظاری هست کسی که از فرط گرسنگی شب تا صبح شکم بزمین می‌ساید ژنده پوشی که مرگ فرزند خودرادرزمستان سیاه جلوچشمان خودببیند درمحیطی که معارف و بهداشت مال عموم مردم نباشد انتظاری جز این نیست که این دسته کلنگ بردارند و پایه‌های بنای هستی و موجودیت جامعه‌ای را که ناظر سیه روزی ایشان است درهم فروریزند افرادی که باین سازمان خطرناک نزدیک می‌شوند کسانی هستند که از فرط تحمل ظلم و بیداد عاصی شده و حواس عادی خود را ازکف داده‌اند و دچار مرض طغیان و عصیان روحی شده‌اند اولین روزی که مجلس اختیارات قانونی را به آقای مصدق‌السلطنه داد انتظارمی‌رفت که دولت تصمیماتی سریع و موثری برای مبارزه با این بیعدالتی و عصیان روحی اتخاذ کند بنده همانطوری که در گذشته اعلام داشته‌ام تسلیم هرگونه تصمیم قانونی دولت هستم که این گودال عظیم تفاوت طبقاتی را پرکند و از میان بردارد این بیعدالتی مفرط این بی باکی در قانون شکنی و تخطی بحقوق مطلوم و ضعیف هنوز رسم جامعه ماست و اگر فکرعاجلی برای جلوگیری از آن نشود منجربسقوط ماخواهدشد.
نایب رئیس - آقای ذوالفقاری وقت جنابعالی تمام شد)ده دقیقه دیگر اجازه بفرمایید) ده دقیقه که ممکن نیست دو سه دقیقه دیگر مختصربفرمایید.
ذوالفقاری - آقایان نمایندگان شما مسئولیت سنگین در پیشگاه تاریخ بعهده دارید بنده چند روز بعد از تجدید زمامداری این دولت و حوادث سی تیر از همین جا اعلام داشتم که طلیعه یک طغیان وعصیان عظیم روحی در ایران نمودار است وای برهمه ما هرگاه در کاراصلاحات مملکتی شکست بخوریم با این اختیاراتی که مجلس داده با این هم آهنگی قوای مختلفه مملکتی از شاه تا مجلس تا ملت اگر موفق به مبارزه با این خطر خانمان برانداز نشدید اگر این بیعدالتی و عصیان دیری پایید مسئولیتهای بزرگ در پیشگاه تاریخ ایجاد خواهدشد اگر حزب کمونیست توده با کمک خارجی این فرصت را از دست همه گرفت و محرومان را تحریک بعصیان کرد معلوم نیست جواب ما در برابر نسل آینده چه خواهدبود؟ بنده امیدوارم با وجهه و محبوبیتی که آقای مصدق‌السلطنه در میان ملت دارند جلوی حزب کمونیست توده را از طریق اصلاحات سریع قانونی سد کنند و مخصوصا بهمکاران و متصدیان دستگاههای اداری دستور دهند که فعالیتهای مخرب این تشکیلات را نادیده نگیرند .
باعتقاد بنده همانطوری که دولت در قطع ریشه نفوذ استعمار سیاه روش قاطعی دارد در مورد استعمار سرخ هم باید سیاست قاطع و روشن را تعقیب بکند بنظر من این سیاست باید در حین انجام برنامه اصلاحاتی سرکوبی و مجازات مزدوران و جاسوسان اجنبی که عالما و عامدا تحت نامها و عناوین فریبنده طرفداری از صلح یا مبارزه با استعمار هر روز توطئه تازه علیه استقلال وطن ما می‌چینند و به مذهب و ملیت و سلطنت مشروطه و ارتش و دولت ما اهانت می‌کنند باشد. دومین را ه مبارزه بانفوذسیاست استعماری شمال قطع ایادی و شاخه‌ها و ریشه‌های این سرطان مهلک در کلیه شئون مملکتی است که اساس آن از شرکت سابق شیلات شمال سرچشمه می‌گیرد. آقایان همکاران عزیز بنده نمی‌خواهم در اینجا از روابط گذشته شرکت سابق شیلات با دولت و با ملت ایران گفتگوکنم زیرا اگربتوان برای ظلم و تعدی و تجاوزبحقوق یک ملت ضعیف حداکثری قائل شد این شرکت پیرو آن حداکثر تجاوز و عناد و حق کشی بوده‌است شرکت سابق شیلات شمال نیز مانند کمپانی سابق نفت جنوب به چیزی که اعتنا نداشت مقررات امتیازنامه‌ای بود که مثل همه معاهدات میان ضعیف و قوی در دوران بیچارگی و ذلت ملت بما تحمیل شده بود. بنده لازم نمی‌بینم از اینجا بگوش جهانیان برسانم که روابط عمال یک دولت باصطلاح سوسیالیستی و طرفدار طبقه (رنجبر) با کارگران و صیادان بدبخت و گرسنه شرکت چگونه و تا چه درجه ظالمانه بوده‌است. بنده نمی‌خواهم بگویم که شرکت سابق شیلات هنوز قانون کار ایران را به رسمیت نشناخته و در موسسات خود اجرا نکرده‌است بنده نمی‌خواهم بگویم که تمام سرمایه و ثروت ماهی ایران همه ساله حواله بنگاههای مسکومی‌شد و در کنار شمش‌های طلای متعلق بایران می‌خوابید این دردها را ما باید در دل خود نگاهداریم واز این پس کاری کنیم که ضعیف نباشیم زیرا حاکم واقعی دنیا قدرت است و آنچه که درباره تساوی حقوق ملل گفته شده حرف مفت است . ما امیداوریم دفترچه گذشته روابط ملت ایران با شیلات در آتیه نزدیک ورق ورق شده و بدورانداخته شود. زیرا دوران امتیاز چندی قبل خاتمه یافت و معلوم نیست بچه علت هنوز اقدامی برای برچیدن این دستگاه جاسوسی و تحریک و سابوتاژ بعمل نیامده‌است. اسراری که بنده امروز پشت این تریبون درباره شب که جاسوسی و تارعنکبوت خطرناک شرکت سابق شیلات فاش می‌کنم شاید برای اولین بار افشا می‌شود....
نایب رئیس - وقت شما تمام شد کسب اجازه بفرمایید و بقیه مطالبتان را ادامه بدهید.
افشارصادقی - آقای دکتر فاخر ۳ دقیقه وقت به بنده داده‌اند.
- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به یک دوازدهم حقوق و مخارج آبانماه ۱۳۳۱ ویرایش
۳- طرح و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به یک دوازدهم حقوق و مخارج آبانماه ۱۳۳۱
نایب رئیس - وقتی باقی نمانده لایحه یکدوازدهم مطرح می‌شود (گزارش کمیسیون بودجه بشرح زیرقرائت شد):
- مجلس شورای ملی کمیسیون بوده درجلسه پنجم آذرماه ۱۳۳۱ لایحه شماره ۵۵۵۵۳ ۱-۹-۳۱ دولت راجع به یکدوازدهم آبان ماه ۳۱ را مطرح وپس از توضیحات نماینده دولت ومذاکرات لازم با اصلاح عبارتی ماده واحده پیشنهادی دولت را تصویب و اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
- ماده واحده - بوزارت دارایی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای کارمندان و خدمتگذاران و مصارف مستمر و غیرمستمر وزارت خانه‌ها و ادارات و بنگاههای دولتی و سایرمخارج کشور را از بابت آبانماه ۱۳۳۱ برطبق قانون اجازه پرداخت تیرماه ۱۳۳۱ (باستثنای مقرری و مزایای آقایان سناتورهای سابق) از محل درآمد عمومی کشور پرداخت نمایند.
نایب رئیس - آقای غروی جناب عالی مخالف مشروط اسم نوشته‌اید یا آقای نبوی؟
مهندس غروی - بنده اسم نوشته‌ام
نایب رئیس - بفرمایید
مهندس غروی - عرض کنم بنده مخالفتی که با لایحه یکدوازدهم دارم تقریبا موضوعش فعلا منتفی است برای این که دولت حقوق یکدوازدهم آبانماه را پرداخته ولی علت مخالفت من با یکدوازدهم بیشتر برای وضع مخصوصی است که گیلان در مورد یکدوازدهم دارد بطورکلی بودجه‌ای که در دولت مصرف می‌شود صرف یک سلسله امور جاری می‌شود و یک قسمت هم صرف امور تولیدی بنده در قسمت پرداخت حقوق جاری کارمندان نمی‌توانم مخالفتی بکنم برای این که اینها همه شان بی بضاعتند و بایستی حقوقشان را بگیرند اما بطور کلی این یکدوازدهم برای گیلان یک بودجه مرده‌است وضع جغرافیایی و آب و هوای گیلان یکطوری است که باید امور تولیدی... (همهمه - زنگ رئیس)
نایب رئیس - آقایان توجه بفرمایند (کریمی – آقا بودجه مرده یعنی چه؟)
مهندس غروی - الان عرض می‌کنم که زنده نیست معنی بودجه مرده را توضیح می‌دهم وضع آب و هوای گیلان طوری است که امور تولیدی فقط در شرایط مخصوصی که صد روز فصل کار در گیلان معین شده در آن صد روز بایستی انجام شود (بعضی از نمایندگان - چای را هم بفرمایید) آقایان اگر بین الاثنین بخواهند صحبت کنند که من همه صحبتهایم فراموشم می‌شود اگر ما بخواهیم در گیلان یک کارهای تولیدی بکنیم باید حتما در موقع تابستان یعنی از اردیبهشت تا شهریوربکنیم الان ملاحظه می‌کنید که چهار ماه از سال باقی مانده‌است و هنوز هیچ کاری در گیلان شروع نشده و اگر هم بفرض شروع شود باتمام نخواهدرسید الان در قسمتهای مختلفه مملکت یک کارهای تولیدی هست و حال آن که در گیلان یک سنگ روی سنگ گذاشته نمی‌شود الان در آذربایجان خراسان کردستان در سایر نقاط یک کارهایی هست و آقایان وزرا گاهگاهی برای سرکشی بکردستان و آذربایجان و بعضی قسمتها تشریف می‌برند ولی در گیلان خبری نیست (بعضی از نمایندگان - آنجاها که رفته‌اند چه کرده اند؟) الان در جنوب کارهست.
نایب رئیس - آقای مهندس غروی صحبت بین الاثنین نفرمایید رعایت نظامنامه را بفرمایید مطالب خودتان را بفرمایید
مهندس غروی - چشم اطاعت می‌کنم در قسمت کارهای جاری هم در گیلان وقتی ما نگاه می‌کنیم هیچ عملی انجام نمی‌شود مثلا در قسمت بهداشت اصولا بهیچوجه من الوجوه دولت یک بیمارستان هم در گیلان ندارد (حاج سیدجوادی – در کجا دارد؟) در قزوین ندارد؟ (خنده نمایندگان) بنده می‌خواستم عرض کنم بکنم که چون امروز در دستور لایحه وزارت پست و تلگراف هم هست بنده عرایض خودم را که خیلی مفصل است مختصر می‌کنم برای این که مثالی بزنم بهداری گیلان را برای آقایان عرض می‌کنم که بودجه بهداری در بیمارستان هرروز روزی یک تومان برای دارو و یک تومان هم برای کفن و دفن است ملاحظه بفرمایید در این بودجه بهداری که دارد صرف می‌شود نصف آن صرف کفن و دفن مردم می‌شود مگرمی‌شود با روزی یک تومان برای هر مریض یک بیمارستان بودجه دارو داشته باشد البته خیلی کم است راجع به قسمت زایشگاه لاهیجان که چند سال است بهمت مردم ساخته شده مرتب در بودجه می‌گذارند که در آنجا تعمیراتی بکنند و آنجا را روبراه کنند ولی متاسفانه ما می‌بینیم که سال تمام می‌شود وه یچکاری هم نمی‌شود انجام داد الان ده هزار تومان امسال وزارت بهداری خواسته بود بپردازد چهار ماه پیش جناب آقای وزیر دارایی مرقوم فرموده بودند که بپردازند تا حالا نپرداخته‌اند الان هم اگر بپردازند دیگر هیچ کاری نمی‌شود کرد برای این که بارندگی مفصل است بهمین دلیل است که عرض می‌کنم که بودجه گیلان بودجه مرده‌ای است برای این که در گیلان ما با یکدوازدهم هیچکاری نمی‌شود انجام داد برای این که بودجه‌ای که در گیلان مصرف می‌شود (گنجه – مگر با یکدوازدهم در جاهای دیگر می‌شود کاری انجام داد یکدوازدهم برای پرداخت حقوق است) چرا جاهای دیگر یک کارهایی می‌شود مثلا سد کرخه و اینها (گنجه - آن مربوط به بودجه نیست مربوط به برنامه‌است) در قسمت فرهنگ و در قسمت جاده‌های گیلان اشکالات فراوان هست جاده‌های گیلان مخصوصا یک سرمایه بزرگی برای مملکت است الان طوری جاده‌ها خراب شده‌است که با سرعت ده کیلومتر نمی‌شود رفت بقدری جاده‌ها خراب است که دیگر حد ندارد در فصل تابستان که بایستی نگاهداری که بایستی نگاهداری بکنند نکردند الان آنقدر خراب است که حد ندارد آقایان نمایندگان گیلان هم با وزرات راه صحبت کردند و ایشان هم وعده دادند ولی الان دیگر فایده ندارد در قسمت دیگری که می‌خواستم نظر دولت را جلب کنم پلهای راههای کناره‌است که برای ایران ارزش زیادی دارد الان دو پل خراب شده یکی پل هزاره و دیگری پل خش که رود الان نمی‌توانند بسازند و اگر دو پل بزرگ که مانند سفید رود و پل رود خراب بشود با این وضعیت غیرممکن است که شما بتوانید آنها را درست بکنید الان گیلان ما درست مثل این می‌ماند که از طرف یک دولت خارجی محاصره خواسته‌اند آنرا بکنند تمام راههایی که به مرکز وصل است خراب است از طرف راههای کناره چند پل خراب شده از طرف راه قزوین چند پل خراب شده از طرف آستارا چند پل خراب شده‌است مثل این می‌ماند که یک دولت خارجی آمده واین جاده‌ها را بمباردمان کرده باشد اگر یک بارندگی بشود بهیچوجه نمی‌توان از جایی بجایی رفت (صحیح است) بنابراین بنده مخصوصا تقاضا می‌کنم نسبت بجاده‌های گیلان یک توجه مخصوصی بشود و مخصوصا تقاضامی‌کنم که در بودجه دولت اعتباری مخصوص اینکار گذاشته بشود برای این که اگر باندازه بودجه وزارت راه هم خرج کنید پل سفید رود را نمی‌توانید بسازید و من خودم آنوقت که در گیلان بودم گزارش دادم که ۸ میلیون تومان برای عملیات حفاظی لازم است و از آن موقع تا بحال دارد اینهاخراب می‌شود و من الان یقین دارم که ۵۰ میلیون خرج دارد و روز بروز هم خرابتر می‌شود از جناب آقای وزیر دارایی تقاضا می‌کنم که یادداشت بفرمایند و در هیئت دولت مطرح بفرمایند این یک مسئله حیاتی است برای گیلان و نسبت به فرهنگ بنده چه عرض بکنم معلم نداریم تا ده بیست روز قبل کلاسها خالی بود آخر این پولهای مستمری و غیرمستمری باید بیک مصارفی برسد که ما استفاده بکنیم تنهاحقوق که نمی‌شود بنده در این موارد یک تذکرات زیادی داشتم امروز چون دستور زیاد است بعرایض خود خاتمه می‌دهم و تقاضا می‌کنم که نسبت به راههای گیلان مخصوصا نسبت به فرهنگ و نداشتن معلم توجه بفرمایند الان رئیس فرهنگ لاهیجان یکماه است این جا است می‌خواهد دو تا معلم بگیرد ببرد آنجا نمی‌تواند این را توجه بفرمایند که بیش از این دیگر گیلانیان خودشان مورد کم لطفی دولت خیال نکنند عرایض بنده تمام شد.
نایب رئیس - آقای مخبر
دکتر ملکی (مخبرکمیسیون بودجه) - عرض کنم این یک دوازدهمی که به مجلس داده شده امیدواریم که آخرین یکدوازدهم باشد برای این که در کمیسیون بودجه هم نظر آقای مهندس غروی مورد مذاکره قرارگرفت برای این که این یکدوازدهم‌ها برای شهرستانها از نقطه نظر تولیدی و از نظرمادی هیچ فایده‌ای ندارد و مخصوصا در آذربایجان ما هم همین طور است برای این که وقتی که هوا سرد می‌شود و بارندگی می‌شود دیگر هیچ گونه کارهای عمرانی و آبادانی در آنجا پیشرفت ندارد و متاسفانه این یکدوازدهم‌ها موقعی تصویب می‌شود که اصلا نمی‌شود کار کرد راجع به نواقصی که فرمودید در گیلان هست البته در تمام شهرستانهاهست ولی توجه بفرمایید که هیئت دولت وارث یک وضعیت خیلی خرابی است که در نتیجه سالها خیانت باین مملکت یک وضعیت بسیار بحران آمیز و یک وضعیت فقر و گرسنگی عمومی در مملکت ایجاد کرده‌اند و همه جا رو بخرابی است همانطور که فرمودید و حالا امیدواریم که دولت آقای دکتر مصدق دست به یک اصلاحات بزرگی بزنند و اقداماتی که کرده‌اند مخصوصا برای اصلاحات اقتصادی قدمهای بزرگی بردارند و این یکدوازدهم را استدعا می‌کنم زودتر تصویب بفرمایید چون این بیشتر مربوط بحقوق کارمندان دولت دولت است و هشتاد درصد هشتاد و پنج درصد این بودجه برای حقوق کارمندان و ۱۵ درصد آن مربوط به کارهای تولیدی و عمرانی می‌باشد و البته تذکراتی که جناب آقای مهندس غروی دادند جناب آقای وزیر دارایی یادداشت فرمودند و مورد رسیدگی قرار خواهند داد.
نایب رئیس - آقای دکتر فقیهی
دکتر فقیهی شیرازی - عرض می‌شود همکار محترم جناب آقای دکتر ملکی ضمن فرمایشاتشان اظهارفرمودند که این آخرین یکدوازدهم است که در اینجا مطرح می‌شود بنابراین مطالبی که بنظر بنده می‌رسد راجع به موضوع لایحه یکدوازدهم از یک مقداریش صرفنظرمی‌کنم ولی دو قسمت است که ناگزیر از ذکر آن هستم وبرای روشن شدن ذهن آقایان نمایندگان محترم عرض می‌کنم توجه بفرمایید برای این که جنابعالی مخبر کمیسیون بودجه هستید خواهش می‌کنم توجه بفرمایید لایحه یکدوازدهم معایب بسیاری داشت و دارد و خسارت زیانی برای کلیه وزارتخانه‌ها و برای کلیه شئون اقتصادی و اجتماعی کشور دارد وب الاخص در مورد دو وزارت خانه فوق‌العاده‌است که یکی وزارت بهداری است و یکی وزارت فرهنگ است در مورد وزارت بهداری تقریبا تصویب لایحه یکدوازدهم بقدری خسارت و زیان دارد که اساسا توضیح ماجرایش آقایان را متاثرمی کند یک ماجرایی که واقعا بصورت ابتذال درآمده قسمت خرید دواست جناب آقای وزیر دارایی مسبوقند در سال آنچه که شنیده می‌شود ۲ میلیون و دویست هزارتومان بودجه دوایی وزارت بهداری است سابقا با پولی که خود وزارت بهداری هم داشت در حدود ۳ میلیون می‌شد این مطلبی که عرض می‌کنم مال چند سال پیش است و این اعتبار یکجا و آن بلوک هم صرف خرید دوا از خارج کشور می‌شد و نتیجه‌ای که داشت این بود که با یک قسمت نازل تری دارو در دسترس وزارت بهداری قرار می‌گرفت و به مستمندان بی بضاعت و بیماردوای بیشتری می‌دادند ولی چندسال است که این قسمت یک صورت بسیار اسف انگیزی بخود گرفته یعنی چون بودجه کشور یکدوازدهم یکدوازدهم تصویب می‌شود همه ماهه یکمقدار بسیار کمی مبلغی شاید در حدود هشتاد ۹۰ هزار تومان پول بعنوان اعتبار خرید دارو بدست وزارت بهداری می‌رسد و وزارت بهداری هم به بنگاه دارویی کشور که تا چندروز قبل شاید بنگاه مسقلی بوده و یا تحت نظر وزارت دارایی بود باین بنگاه دارویی می‌داد و بنگاه دارویی کشور با یک صورت بسیار تاثر آوری دارو تهیه می‌کرد و این صورت این بود که عمده فروشهای خیابان ناصریه اقلام دوایی را تهیه می‌کردند از هرعمده فروشی یک دسته دوا تهیه می‌کرد و حال آن که غرض از تشکیل بنگاه دارویی کل کشور این بود که از خارج دارو تهیه بشود و حتی یک مطلبی را که بسیار اسف انگیز بود قضیه باند و پنبه بود خاطر مبارک آقایان مسبوق است که باند و پنبه در یکی از کارخانه‌های شاهی تهیه می‌شود وضع خرید باند و پنبه اینطور بود که یک مرتبه آن دلال و یا آن تاجر و یا آن عمده فروش از کارخانه تهیه (کتن هیدروفیل) و یا باند شاهی باند و پنبه می‌خرید البته ده درصد هم از نظر عمل تجارتی رویش می‌کشید و تقسیم می‌شد بین عمده فروشهای خیابان ناصریه و وزارت بهداری هم پول عمده‌ای که از وزارت دارایی می‌گرفت تحویل می‌داد به بنگاه دارویی کل کشوربنگاه دارویی کشور هم می‌آید و همان باند و پنبه‌ای را که نزد آن عمده فروشها بود خریداری می‌کرد و بسته بندی می‌کرد و از جمله برای بهداری‌های بابل و ساری و شاهی و سایرشهرستانهای مازندران و نقاط شمال می‌فرستاد توجه کنید اکل از قفا که می‌گویند همین است که بنده عرض می‌کنم باند و پنبه‌ای که کارخانه شاهی تهیه می‌کرد و می‌شد با یک ثمن بخسی با یک قیمت نازلی در خود محل بهداری از کارخانه بخرد و این را عمده فروش می‌خرید می‌آورید صدی ده رویش می‌کشید بدارو فروش می‌فروخت بعد دست دوم دارو فروش صدی ده رویش می‌کشید می‌شد صدی بیست صدی دهم بنگاه دارویی روش می‌کشید می‌شد صدی سی و در نتیجه باند و پنبه بقیمت صدی تا سی صدی تا پنجاه بیشتراز اصل قیمت کارخانه بدست مردم می‌رسید البته این گناه هم نه به وزارت بهداری بود بلکه طرز پولی که وزارت دارایی می‌داد به وزارت بهداری و او هم به بنگاه دارویی کشور می‌داد نتیجه اش این بود که عرض کردم اگر قرار بود ماده صندوق دارو برسانیم به یکی از شهرستانها با آن طرزی که از روز اول منظور بوده و برای همان بنگاه دارویی ایجاد شد که بتوانیم روی این مطلبی که عرض کردم که دارو ۵ برابر ۶ برابر گرانتر تمام می‌شد نتیجه اش این است که دوا کم فرستاده می‌شود به شهرستانها حتی اگر تحقیق بفرمایید وقتی چند صندوق دوا به شهرستانی فرستاده می‌شود به شهرستانها اگر سر صندوقها را بازکنید یک قسمت عمده اش باند است و پبنه و سولفات دو سود و منیزی و چند رقم دواهای ارزان قیمت بازهم تکرارمی‌کنم بنده غرضم (کری تیک) و انتقاد از وزارت بهداری نیست بلکه طرز عمل طوری شده که بیش از این مقدور نیست و حال آن که بودجه‌ای که برای دوای کشور در نظر گرفته شده گرچه کم است ولو آن که به میزان جمعیت شهرستانها که توجه کنیم بسیار کم است ولی همان پول که را هم با این کیفیت که عرض کردم در حقیقت می‌شد هیچ مطلب دیگر که بنگاه دارویی کشور و وزارت بهداری توجه نداشت این بود که بصورت بخشنامه یا باصطلاح (آن ژنرال) یک دواهایی برای همه شهرستانها می‌فرستادند یعنی اگر بنابود که هفت صندوق هشت صندوق تهیه کنند برای جنوب همان دوا را می‌فرستادند بدون آن که توجه داشته باشند که بیماری‌های مخصوصی هست در شمال ایران که در جنوب ایران نیست ناخوشی‌های اختصاصی هست در جنوب ایران که در شمال ایران نیست توجه به احتیاجات دوایی و دارویی شهرستانها نبود توجه به تقاضاهایی که روسای بهداری شهرستانها می‌کردند نداشتند بلکه بطور کلی آن صندوق بندی‌هایی که داشتند خواه بدرد می‌خورد خواه مورد احتیاج نبود همانها را می‌فرستند و اغلب هم اینطور می‌شد که سهمیه شش ماهه اول می‌گذشت وارد سهمیه شش ماهه دوم می‌شدند یعنی وارد ماه هفتم از سال تازه وقتی در این موقع رئیس بهداری شهرستان تقاضای دوا می‌کرد جواب می‌دادند که آقا خیلی معذرت می‌خواهیم برای این که ۶ ماهه اول سال که گذشته بنابراین از سهمیه ۶ ماه اول که نصیبی ندارید انشاء الله از سهمیه شش ماهه دوم به شما می‌دهیم بنده با کیفیتی که همکار محترم جناب آقای دکتر ملکی امیدوارند و انتظار دارند که آخرین دفعه‌ای باشد که بودجه بصورت یکدوازدهم تصویب می‌شود از همین نظر بنده عرایضم را کوتاه می‌کنم روی اصل این که اعتماد دارم به فرمایش ایشان و قطعا جناب آقای وزیردارایی هم در این باب توجه خاص مبذول خواهند داشت برای این که اگر بنا باشد باز بودجه بصورت یک دوازدهم بیایدبقیه معایب و نواقص و مطالبی که واقعا تاثرآور است در مورد وزارت بهداری ناچار از ذکر یکی یکی آنهامی‌شوم در مورد در مورد وزارت فرهنگ هم دو مورد است که اگرلایحه باز بصورت یکدوازدهم باشد فوق‌العاده اسباب زحمت است یکی موضوع آموزگاران است که اینها واقعا مردمانی هستند که بهترین خدمت را از هرجهت به این کشور می‌کنند با حقوق بسیار کمی که دارند و اگر بنا بشود که بصورت یکدوازدهم بودجه بیاید اینها فوق‌العاده در عسرت و مضیقه‌اند بطوری که گاهی می‌شود که یکی دو ماه از پرداخت یک دوازدهم می‌گذرد و حال آن که هستند آموزگارانی که بامید گرفتن همان حقوق قلیلشان گرسنه بسرمی برند و این هیچ نیست مگر برای آن که بودجه یکدوازدهم می‌گذرد بخصوص با طرز استخدام جدیدی که وزارت فرهنگ دارند از نظر استخدام آموزگار و همچنین آموزگاران پیمانی
نایب رئیس - آقای دکتر فقیهی وقت جنابعالی تمام شد.
دکتر فقیهی - یک مطلب دیگر هم هست که چون جناب آقای رئیس تذکر فرمودند که وقت بنده تمام شده‌است بطور مختصر و اشاره عرض می‌کنم و آن موضوع ساختمانهای نیمه تمام وزارت فرهنگ است در شهرستانها یک ساختمانهایی شده‌است بعضیها زیرسقف و تیررسیده و بعضیها نرسیده همه ساله این بدبختی را داریم که وقتی زمستان می‌رسد و فصل بارندگی می‌شود یک مخارجی شده ساختمانی نیمه تمام خراب می‌شود و این هم تقصیر همان یکدوازدهم بودجه‌است نکاتی که بنظربنده رسیده منفعت به بهداری و بنگاه دارویی بود جهت خرید دوا و یکی هم ساختمانهای نیمه تمام که امیدوارم بعدها که بودجه بصورت یک لایحه و (آن بلوک) تصویب بشود رفع این بدبختیها بشود (پورسرتیپ - صحیح است - احسنت)
نایب رئیس - مذاکرات کافی است ماده آئین‌نامه هم درباره یکدوازدهم اساسا مذاکره خصوصی را کافی دانسته‌است بنده با اجازه آقایان محترم این نکته را هم تذکرمی‌دهم که مجلس شورای ملی در رای دادن به یکدوازدهم همیشه اقدام کرده و همیشه هم متاسف بوده برای این که بودجه حقیقی مملکت هیچوقت تقدیم نشده حالا اعلام رای می‌کنم به لایحه یکدوازدهم پیشنهادی دولت باورقه آقایانی که موافقند ورقه سفید و آقایان مخالفین ورقه کبود می‌دهند. اسامی آقایان نمایندگان بوسیله آقای ناظرزاده (منشی) بقرارذیل اعلام ودرمحل نطق حاضر ورای دادند.
آقایان: مهدس زیرک‌زاده - مهندس حسیبی - دکتر فلسفی - دکتر سنجابی - دکتر شایگان - انگجی - میلانی - حاج سیدجواد ی-شبستری - دکتر معظمی - خسروقشقایی - دکتر کیان - دکتر ملکی - محمد ذوالفقاری - عامری - دکتر بقایی - تولیت - عبدالرحمن فرامرزی - قنات‌آبادی - پورسرتیپ - گنجه - مجتهدی - ناصر ذوالفقاری - شهیدی - کهبد- کریمی - پارسا - مکی - جلالی - صفایی - اخگر - احمد فرامرزی - فتحعلی افشار - نبوی - مدرس - خلخالی - اقبال - مصدقی - ملک مدنی - جلیلی - زهری - مجدزاده - افشارصادقی - شادلو- شوکتی - منصف - فرزانه - مهندس غروی -ریگی - دکتر فقیهی شیرازی - شهاب خسروانی - امیرافشاری - نریمان - رفیع - هدی - دکتر فاخر - نجفی - معتمددماوندی - وکیل‌پور - ناظرزاده (شماره آراء بعمل آمده ۶۰ ورقه موافق و۲ ورقه سفیدبی اسم شماره شد)
نایب رئیس - لایحه یکدوازدهم باکثریت ۶۰ رای موافق تصویب شد.
اسامی موافقین - آقایان: تولیت - دکتر ملکی - عبدالرحمن فرامرزی - وکیل‌پور - شهیدی - ناظرزاده - ناصر ذوالفقاری - دکتر فاخر - نبوی - هدی - ذکایی - شادلو- امیرافشاری - مصدقی - معتمددماوندی - زهری - مجدزاده - افشارصادقی - منصف - صراف‌زاده - فتحعلی افشار - پارسا - کهبد – خسرو قشقایی - حاج سیدجوادی - دکتر معظمی - کریمی - قنات‌آبادی - دکتر کیان - انگجی - میلانی - مجتهدی - ذوالفقاری - پورسرتیپ - دکتر بقایی کرمانی - مهندس زیرک‌زاده - دکتر شایگان - دکتر فلسفی - جلالی - گنجه - فرزانه -نجفی فردوسی - ریگی - دکتر سنجابی - مهندس حسیبی - دکتر طاهری - مدرس - مهندس غروی - دکتر فقیهی شیرازی - شوکتی - عامری – احمد فرامرزی - اقبال - ملک مدنی - جلیلی - رفیع - نریمان - شهاب خسروانی - اخگر - مکی.
ورقه سفید بی اسم – دو ورقه
- طرح لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ده تا دوازده ویرایش
۴- طرح لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ده تا دوازده
نایب رئیس - آقای ملک مدنی فرمایشی دارید؟
ملک مدنی - بنده خواستم تقاضاکنم لایحه شرکت ملی تلفن که جز دستور بوده مطرح شود.
نایب رئیس – جز دستور هست ومطرح می‌شود حالامی پردازیم به لایحه ملی شرکت تلفن ماده ده قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد).
- ماده ۱۰- بلافاصله پس از ابلاغ این قانون هیئتی از نمایندگان وزارت دادگستری وزارت دارایی وزارت پست و تلگراف و تلفن و باندازه لزوم کارشناسان فنی برای رسیدگی به کلیه امورفنی و مالی و اداری شرکت سهامی تلفن ایران و کیفیت خرید تاسیسات ۲۲ هزار شماره تلفن تهران که از طرف شرکت سابق بعمل آمده و نحوه مصرف وجوه دریافتی بعنوان وام از بانک و از مردم مامور می‌شوند. این هیئت مکلف است منتها تا مدت شش ماه رسیدگیهای لازم را بعمل آورده و نتیجه را بدولت گزارش دهند تا مخالفین طبق قوانین جاری کشور مورد تعقیب قرارگیرند.
نایب رئیس - آقای کهبد مخالف هستید؟
کهبد- بنده موافقم
نایب رئیس - آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بنده هم موافقم
نایب رئیس - چون مخالفی نیست مذاکرات در ماده ده کافی می‌شود حالا پیشنهادات قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای نریمان بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم در سطر پنجم ماده ۱۰ بعد از کلمه (مردم) این جمله اضافه شود و همچنین نحوه پرداخت وام از طرف بانک ملی ایران و انطباق اعطای این وام با اصول بانکی و مقررات بانک نامبرده و ماده دهم باین ترتیب تکمیل گردد.
- ماده دهم - بلافاصله پس از ابلاغ این قانون هیئتی از نمایندگان وزارت دادگستری وزارت دارایی و وزارت پست وتلگراف وتلفن وباندازه لزوم کارشناسان فنی برای رسیدگی بکلیه امورفنی ومالی واداری شرکت سهامی سابق کل تلفن ایران وکیفیت خرید تاسیسات ۲۲ هزار شماره تلفن طهران که از طرف شرکت سابق بعمل آمده و نحوه مصرف وجوه دریافتی بعنوان وام از بانک ومردم وهمچنین نحوه پرداخت وام از طرف بانک ملی ایران و انطباق اعطای این وام با اصول بانکی و مقررات بانک نامبرده مامور می‌شوند این هیئت مکلف است منتها تا مدت ۶ ماه رسیدگیهای لازم را بعمل آورده و نتیجه را بدولت گزارش دهند تا متخلفین طبق قوانین جاری کشور مورد تعقیب قرار گیرند.
نایب رئیس - آقای نریمان بفرمایید
نریمان - بطوری که آقایان نمایندگان محترم اطلاع حاصل کرده‌اند این ماده برای این است که دولت از جریان امور مالی و فنی شرکت اطمینان ندارد و مخصوصا راجع به تاسیسات ۲۲ هزار شماره و همچنین وامی که از بانک دریافت شده برای اینکارهیئتی پیش‌بینی شده که با کارشناسانی که باندازه کافی در اختیار خواهند داشت باین امور رسیدگی بکند و متخلفین را تعقیب بکنند بنده عرض می‌کنم شرکت تلفن که یک مبلغ ۱۸ میلیون تومان از بانک ملی قرض کرده و نحوه مصرف این وام رسیدگی می‌شود علت ندارد که بنحوه پرداخت این وام رسیدگی نشود بطوری که ملاحظه فرمودند آقایان اگر خاطرشان باشد جناب آقای مهندس رضوی اینجا فرمودند که گزارش نماینده بانک که آنجا رفته بودند برای رسیدگی بامورشرکت تلفن برای پرداخت این وام گزارششان حاکی از این بود که بهیچوجه نباید این وام داده بشود و یک شرکتی که بیش از پنج میلیون تومان سرمایه نداشت بانک ملی ۱۸ میلیون تومان از پول این مردم بدبخت را باین شرکت وام داده این پول بچه مصرف رسیده؟ بمصرف خرید ۲۲ هزار شماره از کمپانی جنرال الکتریک انگلستان عرض کنم که در حدود دو میلیون لیره تا بحال خرج برای این کار شده و هنوزمعلوم نشده که چقدر بایستی خرج بشود؟ چون در قراردادی که منعقد شده اصلا مبلغ ذکر نشده بوده‌است آنچه که بنده اطلاع حاصل کرده‌ام شش هزار شماره‌ای که سابقا از طرف شرکت خریداری شده‌است بیش از شصت هزار لیره خرجش نشده‌است یعنی هر شماره ده لیره و بفرض این که از تاریخ خرید ششهزارشماره تا تاریخ معامله بیست و دو هزارشماره بگیریم که قیمت اجناس صد درصد ترقی کرده هر شماره‌ای ۲۰ لیره بیشتر تمام نمی‌شود ۲۲ هزار شماره می‌شود چهار صد و چهل هزار لیره در صورتی که تا بحال دو میلیون لیره پرداخته شده اگر تفاوت این را درن ظر بگیریم در حدود ۱۵، ۱۶ میلیون تومان ضرر اینکار بوده‌است یعنی پول مملکت ایران را پول بانک ایران را داده‌اند بشکل ارزی به کمپانی جنرال الکتریک انگلستان بنده معتقدم که همینطور که بطریقه و نحوه مصرف وجوه دریافتی از بانک رسیدگی می‌شود بنحوه پرداخت و اعطای این وام هم رسیدگی بشود (صحیح است) بنابراین یک جمله‌ای هم اضافه کرده‌ام باین طریق که پس از کلمه (مردم) علاوه شود (و همچنین نحوه پرداخت وام از طرف بانک ملی ایران و انطباق اعطای این وام با اصول بانکی و مقررات بانک نامبرده). اینها برای نظارت در کارهای دولت و دستگاههای دولتی هستند (صحیح است) وقتی ما اطلاع پیدا می‌کنیم که یک همچو پولی داده شده برخلاف اصول بانکی بیک شرکتی حق این است که ما بگوییم اینجا یک همچو چیزی باید رسیدگی بشود و بنده اطمینان دارم که آقایان پیشنهاد بنده را تصویب خواهند فرمود.
نایب رئیس - جناب آقای وزیر پست و تلگراف
وزیر پست و تلگراف – نظر جناب آقای نریمان بسیار صحیح است و بنده پیشنهاد ایشان را قبول می‌کنم (احسنت)
نایب رئیس - مخالفی پیشنهاد ایشان ندارد بهر حال باید رای گرفته شود آقای ملک مدنی. توضیحاتی می‌دهند بفرمایید آقای ملک مدنی
ملک مدنی - بنده با اصل موضوع موافقم که باید باین وامی که بانک ملی داده بطوری که جناب آقای نریمان فرمودند رسیدگی بشود ولی یک مطلبی را بنده می‌خواستم عرض کنم که ما همیشه مسائل بانکی را چون بانک ملی تنها موسسه‌ای است که تمام چرخهای مملکت را بگردش انداخته‌است و در این ده سال اخیر هم خوشبختانه وضعش محفوظ مانده‌است و دستخوش یک هرج و مرجهایی نشده بعلاوه صاحب سهم بانک غیر از دولت کس دیگر نیست بنده می‌خواستم از جناب آقای نریمان خواهش کنم که این تذکری که دادند و این پیشنهاد بجای خودش صحیح ولی این را در اختیار دولت بگذارند که دولت خودش رسیدگی بکند و اگر تخلفی شده تعقیب شود. بنده نمی‌خواهم عرض کنم تخلفی نشده چون وارد نیستم و اطلاعی ندارم نظربنده این است که بانک ملی که یک اساسنامه‌ای دارد و یک دستگاهی است که مورد اعتماد مردم هم هست و میلیون‌ها تومان پولشان را مردم آورده‌اند توی این بانک گذاشته‌اند بانک را از جریان اینکار استثناء بکنیم و بگذاریم در اختیار دولت که با اختیاراتی که دارد رسیدگی بکند اگر افرادی آنجا متخلف بوده‌اند و برخلاف اساسنامه بانک یا اصول بانکی اقدامی کرده‌اند دولت خودش از اختیاراتش استفاده کند و متخلفین را مجازات بکند بانک ملی را در جز اینکارها اسمش را وارد نکنیم و بنظربنده مصلحت عمومی اینطور اقتضا می‌کند بنده چون این نظرم بود خواستم عرض کنم والا در اصل موضوع مخالفتی ندارم.
نایب رئیس - حضرتعالی (خطاب به آقای نریمان) پیشنهادتان را تایید می‌فرمایید یا مسترد می‌فرمایید؟
نریمان – نخیر آقا اجازه بفرمایید توضیح عرض کنم.
نایب رئیس - دیگر توضیح لازم ندارد پیشنهاد دوباره خوانده می‌شود (مجددا بشرح سابق قرائت شد) بنابراین رای می‌گیریم به اصلاح و تکمیلی که آقای نریمان پیشنهاد کرده‌اند آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهاددوم قرائت می‌شود. (پیشنهاد آقای صفایی بشرح زیرقرائت شد):
- پیشنهادمی‌کنم تبصره زیر را بماده ۱۰ اضافه شود.
تبصره - هرگاه پس از رسیدگی مذکور در این ماده مسئولیت خسارت تنزل سهام بعهده کسانی که در امر اداره تلفن دخالت داشته‌اند بثبوت رسید وجوهی که از بابت این خسارت وصول خواهدشد بین صاحبان سهام بتساوی تقسیم می‌شود - سیداحمدصفایی
نایب رئیس - آقای صفایی بفرمایید توضیح بدهید.
صفایی - عرض کنم که در این ماده نوشته شده‌است که بایستی هیاتی که تشکیل می‌شود از وزارت دارایی و وزارت دادگستری و وزارت پست و تلگراف و کارشناسان فنی برای رسیدگی باموراین شرکت رسیدگی کنند ببینند این پولی که گرفته شده‌است چه از بانک ملی بعنوان وام گرفته و شرکت و چه پولهایی که از مردم گرفته‌اند ششصدتومان و چهار صد تومان اینها را چه کرده‌اند؟ و بچه مصرفی رسانیده‌اند؟ و چه خریدکرده‌اند البته در ضمن معلوم می‌شود که اگر اختلاس کرده باشند و کلاهی سر صاحبان سهام گذاشته باشند تبانی با آن شرکتهایی که از آن شرکتها لوازمات خریداری کرده باشند محکوم خواهندشد به پرداخت خسارت و مسلما علت وقفه کارشرکت همین تغلبهای هیئت مدیره و کسانی است که کار دست آنها بوده‌است آنها باعث شده‌اند که کار شرکت فلج شده‌است و بالنتیجه سهام تنزل کرده‌است و این خسارات بصاحبان سهام وارد شده‌است حال پس از این که رسیدگی شد و معلوم شد که اینها ده میلیون تومان یا بیشتر میلیون تومان اینها خسارت رسانیده‌اند یا اختلاس کرده‌اند تبانی کرده‌اند با این شرکتهایی که از آنها لوازمات خریداری کرده‌اند و بنا باشد این خسارت را بگیرند این خسارت مال کیست؟ این ده میلیون تومانی که اختلاس کرده‌است هیئت مدیره مال کیست؟به کی باید داده شود؟ بانک ملی که طلبش را می‌گیرد با منافع صدی ۹ زودتر هم می‌گیرد در صورتی که ۳ سال هنوز بموعدش باقی مانده‌است پس بانک ملی که به پولش می‌رسد (دکتر سنجابی - از دولت می‌گیرد) می‌دانم علی ای حال می‌گیرد از هر کس می‌گیرد بطلبش می‌رسد ومردم هم که ششصد تومان داده‌اند آنها هم با منافع صدی شش می‌گیرند. پولشان را بفرمایش آقایان حال بدجوری می‌گیرند آن را هم در ظرف ده سال مستهلک می‌کنند و اینهم شیره ایست که سر آنها مالیده می‌شود باینهم کاری ندارم عرض کنم این اختلاف و این پولی که اینها خورده‌اند و حقه بازی کرده‌اند وقتی ازشان گرفته شد این پول مال کیست؟ پیشنهاد بنده عبارت از این است که داده شود بصاحبان سهام یعنی بنسبت سهامشان داده شود این پیشنهاد بنده‌است برای این که باز یک مقداری اقلا موجبات رضایت خاطر صاحبان سهام فراهم بشود که اشکال شرعیش تا اندازه ایی مرتفع شود حالا آقایان مختارند می‌خواهند باین پیشنهاد بنده رای بدهند می‌خواهند ندهند
نایب رئیس – پیشنهاد آقای صفایی باینصورت از نظربنده یک قدری تولید اشکال کرده‌است برای این که ایشان پیشنهاد می‌کنند در تقسیم خسارتی که احیانا از مردمان بزهکار وصول می‌شود در صورتی که در این ماده موضوع رسیدگی است و بعد در خاتمه دولت متذکرمی شود که پس از این که گزارش بدولیت رسید متخلفین طبق قوانین جاری کشور مورد تعقیب قرار می‌گیرند بنابراین تعیین این که آیا از آنها خسارتی وصول خواهد شد یا وصول نخواهدشد می‌رود به محاکم حالا اگر جنابعالی پیشنهادتان را اصلاح بفرمایید قابل رای خواهدبود.
صفایی – پیشنهاد بنده اصلاح ندارد بعنوان تبصره آنرا دادم
نایب رئیس - باین ترتیب اصلاح بفرمایید که پس از طی مراحل قانونی محاکماتیش
صفایی - البته مراحل قانونیش را باید طی کند بسیارخوب آنطور اصلاح کنید.
دکتر سنجابی - بنده توضیحی دارم اجازه می‌فرمایید؟
نریمان - بنده مخالفم آقا
نایب رئیس - آقای فرامرزی مقدم هستند.
فرامرزی - بنده حقم را دادم به آقای نریمان
نایب رئیس - بسیارخوب آقای نریمان بفرمایید
نریمان - بنده الان در خدمت آقایان توضیح دادم که این شرکت در نتیجه معامله بیست و دو هزار شماره حالا کار ندارم که بچه قیمت در زیر خاک رفته کابل کشی از قراری که شنیده‌ام یک تومان را چهارتومان حساب کرده‌اند وقتی که حساب بکنیم می‌بینیم بیست و دو هزار شماره خریدش ۱۵ میلیون تومان ضرردارد وقتی شما یک شرکتی را با قرض و داراییش می‌گیرید این پانزده میلیون تومان گردن دولت می‌افتد این پول از مال مملکت داده می‌شود آنوقت می‌آیید می‌گویید خساراتی اگر گرفته شود داده شود بصاحبان سهام؟
صفایی - دولت برای این که ارتباط دست خودش باشد این را قبول می‌کند.
نایب رئیس – پیشنهاد با اصلاحی که کردند قرائت می‌شود و رای گرفته می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- پیشنهاد می‌کنم تبصره زیربماده ده اضافه شده. تبصره - هرگاه پس از طی مراحل قانونی در محاکم مربوطه مسئولیت خسارت تنزل سهام بعهده کسانی که در امر اداره تلفن دخالت داشته‌اند بثبوت رسید وجوهی که از بابت این خسارت طبق قانون وصول خواهد شد بین صاحبان سهام بتساوی تقسیم می‌شود.
نایب رئیس - رای می‌گیریم به پیشنهادآقای صفایی آقایانی که موافقند قیام کنند(عده قلیلی قیام کردند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهادآقای دکتر فاخربشرح زیرقرائت شد):
- تبصره زیر را بماده ده پیشنهادمی کنم. تبصره - هیئت فوق الذکر همچنین مکلف است نسبت به تطبیق پرداخت وام از طرف بانک ملی ایران و سایر موسسات دولتی بشرکت سهامی کل تلفن ایران با مقررات موسسه مزبور رسیدگی کرده در صورت وجود تخلف از طرف مسئولین این موسسات مراتب را بگزارش خود بدولت اضافه کنند. دکتر - فاخر
نایب رئیس - این مشابه پیشنهاد تصویب شده‌است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای کریمی بشرح زیر قرائت شد):
- پیشنهاد می‌کنم درماده ده قبل از کلمه (دولت) (مجلس) اضافه شود. کریمی
نایب رئیس - آقای کریمی
کریمی - این توضیح زیاد ندارد قربان راجع به گزارش اینجا نوشته‌اند که بدولت گزارش داده شودبنده تقاضا کرده‌ام که به مجلس و دولت گزارش بدهند.
عبدالرحمن فرامرزی - بنده مخالفم اجرا با دولت است مجلس نیاید در اجرا دخالت بکند. مجلس همیشه می‌تواند خودش گزارش را بخواهد.
دکتر معظمی - گزارش از نظر اطلاع است.
قنات‌آبادی - گزارش غیر از اجراست اجرا بادولت است.
نایب رئیس - پیشنهادآقای کریمی حاکی از این است که گزارش که بدولت داده می‌شد متقارن تقدیم گزارش بدولت بمجلس هم گزارش تقدیم شود از طرف هیئت مدیره بنابراین باین پیشنهادرای می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمتری برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهادآقای صفایی بشرح زیر قرائت شد):
- پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده ده اضافه شود. تبصره یک - پس از رسیدگی هیات مذکور در ماده ۱۰ و محکومیت متخلفین آنچه از محکومین وصول می‌شود بصاحبان سهام داده خواهدشد. - سیداحمدصفایی
نایب رئیس - این تکرارآن است که رد شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهادآقای زهری بشرح ذیل قرائت گردید):
- پیشنهادمی کنم بعد از کلمه (متخلفین) (در سطر آخر ماده ۱۰) جمله زیر اضافه شود: اعم از مدیران شرکت یا کارمندان و افرادی که از طرف دولت موظف بودند در کار شرکت نظارت نمایند - زهری
نایب رئیس - آقای زهری بفرمایید
زهری- مقصود از این ماده ۱۰ تعقیب اشخاصی است که منافع شخصی خودشان را در اداره امور شرکت مبالغ عمومی چه صاحبان سهام چه مردم ترجیح داده‌اند و اینها تنها آقایان مدیران و اعضای هیئت مدیره شرکت نبوده‌اند مطابق همان امتیازنامه از طرف دولت و حتی گمان می‌کنم از طرف دولت و بعدا هم از طرف بانک ملی ناظرین یا بازرسانی برای شرکت تعیین شده بودند که اینها وظیفه داشتند ناظر عملیات هیئت مدیره شرکت باشند و اگر تخلفی دیدند اقلا گزارش بدهند بر طبق اطلاعی که خود شرکت داده بازرسانی که برای نظارت و انجام وظیفه تعیین شده بودند با گرفتن رشوه با گرفتن شماره‌های تلفنی که بعدا بردند فروختند با همان دزدها با همان مدیرانی که فقط منافع شخصی را در نظر داشته همدست بوده‌اند و حالا که می‌بایست تعقیب بشوند هم مدیران و بازرسان باید تعقیب بشوند و هم اشخاصی که وظیفه داشتند نظارت بکنند ومانع این تخلفات بشوند و نشدند.
قنات‌آبادی - صحیح است احسنت
نایب رئیس - آقای کهبد مخالفید؟
کهبد - بله
نایب رئیس - بفرمایید
کهبد - بنده تصورمی‌کنم نظر جناب آقای زهری در انتهای ماده ده تامین باشد برای این که وقتی گفته شد (تا متخلفین) مختلفین کلمه اعم است یعنی وقتی که تشخیص داده شد کسی تخلف کرده آن شخص بایستی مورد تعقیب قرار بگیرد و این که ذکربشود کیک یا کیک این صحیح نیست بعقیده بنده این کلمه متخلفین که گفته شد این کلمه اعم است یعنی هر کس متخلف شناخته شد باید مورد تعقیب قراربگیرد (زهری - حق تشخیص را سلب نمی‌کند) در ماده ده گفته شده‌است رسیدگی می‌کنند بکلیه امور و اگر متخلفین بنظراین هیئت شناخته شدند طبق قوانین مملکتی تعقیب می‌شوند بنابراین نظر جنابعالی بنظربنده تامین است و پیشنهادتان را پس بگیرید خودتان هم گمان می‌کنم توجه خواهید داشت. ضمنا یک فقره سوال از جناب آقای وزیرکشاورزی است که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس - پیشنهادآقای زهری چیزتازه ایی نیست چون متخلفین اعم است و گمان می‌کنم شامل همه بشود آقای وزیر پست و تلگراف نظری دارید؟ بفرمایید
وزیر پست و تلگراف – در قسمت اول ماده نوشته شده که برای رسیدگی بکلیه امور فنی و مالی و اداری و بنابراین خیال می‌کنم نظر جناب آقای زهری با این لفظ اداری تامین باشد برای این که آنجا باید بکارهای اداری هم رسیدگی بشود و کسانی که وظیفه خودشان را انجام نداده‌اند آنها هم البته تعقیب می‌شوند.
نایب رئیس - آقای زهری مسترد می‌دارید؟
زهری – با تصریحی که از طرف آقای وزیر پست وتلگراف بعمل آمد پس می‌گیرم.
نایب رئیس – پیشنهاد دیگری شده راجع باضافه کردن کلمه (مجلس) برای جلب گزارش بنده خیال می‌کنم این پیشنهاد قابل رای نیست چون البته مجلس همیشه می‌تواند از تمام امور اطلاع حاصل کند (صحیح است) چون پیشنهاد دیگری نرسیده‌است بنابراین رای می‌گیریم به ماده ده با اصلاحاتی که بعمل آمده‌است آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند (اکثرقیام نمودند) تصویب شد ماده ۱۱ قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد):
- ماده ۱۱- بوزارت پست و تلگراف و تلفن اجازه داده می‌شود اساسنامه‌ای برای امورشرکت سهامی تلفن ایران تدوین و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذارد.
نایب رئیس - نسبت باصل ماده نظری هست؟ (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست بنابراین می‌پردازیم به پیشنهادات (پیشنهاد آقای کریمی بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در ماده ۱۱ بعد از جمله شرکت سهامی تلفن ایران (منتهی یکماه) اضافه شود. - کریمی
نایب رئیس - آقای کریمی
کریمی - بنده خیلی خوشوقتم که خودجناب آقای وزیرپست وتلگراف این پیشهاد راقبول کرده‌اند اگر جناب آقای فرامرزی مخالف نباشند که یک مدتی داشته باشد عرض دیگری ندارم
نایب رئیس - آقای وزیرپست وتلگراف
وزیرپست وتلگراف - بنده موافقم با این پیشنهاد
فرامرزی - من نفهمیدم اسم من چرا در میان آمد؟ یعنی هرچه ایشان می‌گویند من با آن مخالفم؟ خیر من با هرچه موافقم عقیده‌ام باشد موافقم باهرچه مخالفم عقیده‌ام باشد مخالفم.
نایب رئیس - آقای وزیرپست وتلگراف قبول کردند یک مرتبه دیگر پیشنهادخوانده می‌شود و بعد رای گرفته می‌شد (مجددابشرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای کریمی آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد پیشنهاددیگری قرائت می‌شود. (پیشنهادآقای نریمان بشرح زیرقرائت گردید):
- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهادمی‌کنم ماده ۱۱ باین ترتیب اصلاح وتکمیل گردد: ماده ۱۱- دولت اساسنامه شرکت سهامی تلفن ایران را پس از تصویب کمیسیون پست وتلگراف وتلفن مجلس شورای ملی از مجرای قانونی شرکت بموقع اجرا خواهد گذارد. - نریمان
نایب رئیس - آقای نریمان بفرمایید
نریمان - بطوری که آقایان ملاحظه فرموده‌اند و تصویب فرموده‌اند طبق ماده سه که تصویب شده بدولت اجازه داده شده که شرکت تشکیل بدهد باینجهت بنده پیشنهادکردم که دولت هم اساسنامه شرکت را تنظیم کند مطلب دیگری که در این پیشنهاد گنجانیده شده این است که پس از تصویب کمیسیون پست و تلگراف مجلس شورای ملی اساسنامه شرکت بموقع اجرا گذارده شود اساسنامه شرکت دستورالعمل شرکت است این نهایت اهمیت را دارد این می‌گویند دولت صاحب سهم است دولت صاحب که سهم نیست آقایان صاحب سهم هستید ملت ایران صاحب سهم است دولت صاحب سهم نیست دولت به نمایندگی مردم در مجمع عمومی وارد می‌شود و تصمیم می‌گیرد و اینکار باید برطبق اساسنامه‌ای باشد که مجلس شورای ملی تصویب کرده باشد و بنده به پیشنهاد خودم اضافه می‌کنم که آن چیزی که تنظیم شده در ظرف یکماه در کمیسیون پست و تلگراف تصویب شود.
نایب رئیس - آقای وزیر پست وتلگراف
وزیر پست وتلگراف - عرض کنم بنده اصولا با نظرجناب آقای نریمان کاملا موافقم ولی بشرط این که کمیسیون پست وتلگراف تشکیل بشود و این اساسنامه در ظرف یکماه در دسترس ما قراربگیرد والا اگرقرار شود تصویبش منوط به تصویب کمیسیون پست وتلگراف بشود کمیسیون پست وتلگراف هم تشکیل نشود کار ما راکد بماند این نتیجه‌ای نخواهد داشت در صورتی که پیشنهاد بفرمایید که اگر در ظرف یک ماه کمیسیون پست و تلگراف بعد از تصمیم دولت تصویب نکرد همان را بموقع اجاره بگذارد بنده قبول می‌کنم.
نایب رئیس - آقای فرامرزی بفرمایید
عبدالرحمن فرامرزی – ما زیاد داریم کارهای مجلس دولت را توی هم می‌کنیم خیلی مخلوط می‌کنیم از اولی که شروع کرده‌ایم بکار در خیلی از امور طوری عمل کرده‌ایم که وظیفه قوه مقننه و قوه مجریه از همدیگر معلوم نیست دولت غیر از این شرکت که خواهد داشت شرکتهای دیگری هم دارد آن شرکتها هم نظامنامه‌هایی دارد در آن نظامنامه‌ها چه جورشد؟ آورده‌اند کمیسیون مجلس تصویب کرده؟ خیر نیاورده‌اند و با این ترتیب هم دست دولت را می‌بندیم هم وظایف قوه مقننه و قوه مجریه را توی هم می‌کنیم بطوری که بعدها نشود از همدیگر تفکیک کرد اعتماد داریم بدولت و رای دادیم که باین ترتیب عمل شود مطابق سایر کارهایش که دولت عمل کرده‌است در این یکی هم عمل بکند چرا بیاییم دست دولت را در این یکی بطورخصوصی ببندیم که کمیسیون مجلس تصویب بکند در این یکی دولت چه چیزی می‌دهد در آن یکی‌ها نمی‌دهد باین دلیل بنده مخالف هستم با این پیشنهاد و این کار بجز این که کاردولت را بتعویق بیندازد فایده دیگری ندارد.
نایب رئیس - آقای نریمان توضیح دیگری دارید؟
نریمان - جواب بدهم؟
نایب رئیس - دیگر جواب ندارد اگراین پیشنهاد بتصویب برسد قسمت آخر از طرف هیئت رئیسه اصلاح خواهد شد. مجددا پیشنهاد آقای نریمان قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۱ باین ترتیب اصلاح و تکمیل گردد. ماده ۱۱- دولت اساسنامه شرکت سهامی تلفن ایران را منتهی تا یکماه تنظیم وپس از تصویب کمیسیون پست و تلگراف و تلفن مجلس شورای ملی از مجرای قانونی شرکت بموقع اجرا خواهد گذارد.
دکتر معظمی - یک ماه را هم اضافه بفرمایید
نریمان - اضافه شده و قبلا تصویب شده.
وزیرپست و تلگراف - ضمانت اجرایی آن چیست؟
نایب رئیس - آقایان توجه داشته باشند که در این امربخصوص اجازه داده نمی‌شود از طرف دولت بمجلس تذکر داده شود که ضمانت اجرایی کمیسیون چیست تشکیل کمیسیون جز مقررات داخلی مجلس است و البته تشکیل خواهد شد آقایانی که موافقند با این پیشنهاد قیام بفرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شد در ماده یازده دیگر پیشنهادی نیست بنابراین بمجموع ماده یازده با اصلاحاتی که بعمل آمده رای می‌گیریم اصلاحات زیادی بعمل آمده (بشرح زیرقرائت شد):
- ماده ۱۱- بدولت اجازه داده می‌شود اساسنامه شرکت سهامی تلفن ایران را منتهی تایکماه تنظیم وپس از تصویب کمیسیون پست وتلگراف وتلفن مجلس شورای ملی از مجرای قانونی شرکت بموقع اجرا گذارد.
نایب رئیس - رای می‌گیریم به ماده یازده با اصلاحاتی که بعمل آمده آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند) تصویب شدماده دوازده قرائت می‌شود. (بشرح ذیل ماده دوازده قرائت شد):
- ماده ۱۲- کارمندان دولت و کارکنان مشمول مقررات قانون استخدام کشوری که در خدمت شرکت سهامی تلفن ایران باشند تابع آئین‌نامه و مقررات و اساسنامه شرکت خواهند بود و هرگاه کسور بازنشستگی مقرر در قانون استخدام کشوری را بپردازند از مزایای قانونی استخدام کشوری و بازنشستگی و وظیفه بهره‌مند خواهندشد.
نایب رئیس - آقای نبوی بفرمایید
نبوی - این ماده را بنده زائد می‌دانم و بی فایده برای این که کارمندانی که در شرکت باشند و بخواهند مشمول قانون استخدام کشوری باشند کارمند دولت محسوب می‌شوند (فرامرزی – در هر جا باشند) در هر جا آنها کار کنند مقررات قانون استخدام کشوری و سایر قوانین که هست برای مستخدمین دولت شامل آنهاهم خواهد بود کارمندان دولت گاهی در وزارت خانه‌ها گاهی در شرکتهای وابسته بدولت و گاهی در بنگاههای دولتی کارمی کنند و ذکراین که این دسته بخصوص مشمول قانون استخدام کشوری هستند شامل حال آنها خواهد بود زائد است و همچنین آن قسمتی که نوشته شده که اینها مشمول آئین‌نامه شرکت خواهندبود این صحیح نیست اینها مستخدم دولتند از حقوق و مزایای قانونی باید بهره‌مند باشند نمی‌شود آنها را بموجب این ماده از حقوقی که گرفته‌اند تا حالامحروم کرد آنها باید کماکان حقوق بازنشستگی را بدهند و کارمندان دولت در هر کجا باشند حقوق بازنشستگی از آنها گرفته می‌شود و مشمول قانون استخدام کشوری هم هستند بنابراین اگر جناب آقای وزیرپست و تلگراف موافقت بفرمایند که این ماده حذف بشود هیچ ضرری باین قانون وارد نمی‌آید و صدمه و سکته‌ای هم بکار مستخدمین وارد نخواهد شد.
نایب رئیس - آقای وزیرپست و تلگراف
وزیرپست و تلگرا ف- عرض کنم غرض از این ماده این است اگر نظرآقایان باشد درجلسات قبل صحبت شد که اگر برای توسعه لازم شد از کارمندان زائد دولت و یا خود وزارت پست و تلگراف استفاده بشود و این آقایانی که از وزارت پست و تلگراف منتقل بشرکت می‌شوند طبق آئین‌نامه شرکت با اینها رفتار شود فرض کنید که یک اضافه حقوقی بهشان تعلق می‌گیرد (یکی از نمایندگان - به آنها هم تعلق می‌گیرد) در عین حال اگر کسور بازنشستگی شان را پرداختند جز مستخدمین دولت محسوبند و مدت خدمتشان جز مستخدمین دولت محسوب می‌شود و رتبه هایشان همینطور داده می‌شود و این برای این است که تکلیفشان معین باشد منتقل به شرکت که شد می‌شود کارمند شرکت و این ماده وضعیت آنها را روشن می‌کند التفات فرمودید بنظربنده این زاید نیست منتقل به شرکت که شد می‌شود کارمند شرکت و وقتی که کارمند شرکت شد از مزایای شرکت و مقررات و آئین‌نامه‌های شرکت استفاده می‌کند ولی در صورتی که دلش خواست و حقوق بازنشستگی را داد دولتیش هم همان طور کماکان داده می‌شود.
نایب رئیس - آقای نبوی در واقع توضیحشان این بود که این ماده زائد است بنابراین باید یک کسی بعنوان موافق صحبت بکند (ملک مدنی - بنده موافقم) بفرمایید.
ملک مدنی – بنظر بنده این ماده ضرورت دارد که باشد جناب آقای نبوی قصدشان کمک به کارمندان شرکت است ولی این ماده حقوق آنها را بهتر تامین می‌کند چون اینها جز این شرکت هستند و این شرکت هم چون فعلا ملی شده سهمش مال دولت است و خود بخود اینها مستخدمین دولتند و بنظر بنده تکلیف اینها در این قانون باید معین بشود وضع اینها روشن بشود و یک چیزی هم که بنده می‌خواستم عرض کنم و در شور کلیاتش هم عرض کردم جناب آقای وزیر پست و تلگراف باید جناب عالی توجه بفرمایید که این اعضا و کارمندان شرکت تلفن یکصدی پنج خودشان داده‌اند که همیشه از حقوق آنها برداشت میشده و صدی ده هم خود شرکت داده‌است بنام پاداش که این صدی پانزده اساسا همان حق تقاعد است ولی نامش پاداش است این را علیحده گذاشته‌اند و نباید در این جا طوری بشود که این وجوه از بین برود باید آن وجوه را بابت بازنشستگی بردارید وقتی که کلیاتش اینجا مطرح بود یک تلگرافی کرده بودند که بنده آن تلگراف را ارائه دادم و بعضی از آقایان هم نظرداشتند و باین مطلب توجه فرمودند و خود جناب عالی هم تشریف داشتید که مذاکره شد که این وجوهی که بنام پاداش همه ساله از حقوق اینها کسرمیشده صدی پنج و صدی ده هم شرکت داده‌است که این صدی پانزده را حالا که می‌خواهند اینها کارمند دولت بشوند و صندوق بازنشستگی داشته باشند باید از بابت بازنشستگیشان احتساب بفرمایید و این را خواهش می‌کنم توضیح بفرمایید که فردا اشکالی پیش نیاید آن وجوه مال کارمندان شرکت تلفن است و این موضوع را خدمتتان عرض کردم و خودتان هم آن دفعه فرمودید که در موقعش توضیح می‌دهم که تکلیف آنهامعلوم شود.
نایب رئیس - آقای وزیرپست و تلگراف
وزیرپست و تلگراف - بنده همان موقع عرض کردم که اگر کارمندان وجهی به شرکت پرداخته باشند جز دیون شرکت است و بحساب خودشان گذاشته خواهدشد و در موقع تدوین آئین‌نامه از لحاظ امور استخدامی و بهداشتی شان نظرشان تامین می‌شود.
نایب رئیس – بنظر من نسبت باصول ماده مذاکره کافیست (گنجه - بنده مخالفم) بفرمایید
گنجه - این ماده که حالا مطرح است در یک قسمتش برای بنده و شاید یک عده از آقایان ایجاد شبهه کرده و بنده موافق بودم که مطابق نظر آقای نبوی این ماده حذف بشود این ایجاد شبهه اش از اینجاست که ما فکرمی‌کنیم که شاید در آینده یکعده‌ای که برای هیئت مدیره و هیئت نظارت و آن تشریفات دیگر شرکتها لازم است از حالا شاید یک عدهای برای خودشان این پست‌ها را می‌خواهند رزرو بکنند و برای سه هزارتومان و دوهزارتومان بروند شاغل این مقامات بشوند در صورتی که غرض از این لایحه ایجاد حقوق با مقام برای یک عدهای نیست فقط برای این است که وضعیت آشفته این مردم و آسایش مردم تامین بشود بنده عقیده‌ام این است که وضعیت آشفته این شرکت یک سر و صورتی بگیرد و حقوق مردم و آسایش مردم تامین بشود بنده عقیده‌ام این است که این ماده را آقای وزیر پست وتلگراف همانطور که تقاضا شد اصلا حذف کنند این مطلب راجع به بازنشستگی هم اصلا حل شده‌است بنده حالا که اینجا در خدمت آقایان نشسته‌ام حقوق بازنشستگی می‌دهم و۴۰ نفر دیگرهم حقوق بازنشستگی می‌دهند و مدت نمایندگی ما هم جز مدت خدمت حساب می‌شود این محتاج به تذکر نیست بنابراین در این باره راجع به کسرش چون مستخدم دولت هر جا باد حقوقش همان است و اشلش هم معلوم است اگر اشل عوض شد آنهاهم در شرکت هستند استفاده خواهند کرد و جای دیگر هم باشند استفاده می‌کنند بنابراین این تمنای بنده این است که این ماده اصلا حذف بشود.
نایب رئیس - آقای وکیل‌پور
وکیل‌پور - عرض کنم که بودن این ماده در قانون برای این است که که کارمندان رسمی که مشمول قانون استخدام کشوری هستند وقتی که می‌روند به بنگاههای بازرگانی ممکن است که از حقوق بیشتری که این بنگاهها به آنها می‌دهند استفاده کنند در این صورت می‌خواهم عرض کنم (نبوی – نباید این استفاده را بکنند) نخیر جناب آقای نبوی اگر شما تصدیق کردید که این یک دستگاهی است که باید بصورت بازرگانی اداره بشود باید واقعا راجع به تعیین حقوق و این قبیل مسائل دستشان را نبندید چون این واقعا نقض غرض است (گنجه - این که نمی‌شود در سازمان برنامه یکجور در اینجا یک جور و دولت هم یک جور حقوق بدهد) می‌خواهم عرض کنم که حقوقشان را باید هیئت مدیره تعیین کند و این نقض غرض است که ما این کار را بکنیم بنابراین اگر کارمندانی که دارای حقوق رسمی هستند رفتند در این شرکت و از حقوقی که طبق اساسنامه به آنها تعلق می‌گرفت که مثلا دو هزار و یا سه هزار تومان است استفاده کردند برای این که اینها بتوانند مشمول مقررات بازنشستگی شوند یک مجوزلازم دارد و مجوزش را اینجا خواسته‌اند تحصیل کنند یعنی این که یکنفر که با رتبه ۸ چهار صد تومان می‌گیرد و می‌رود در آنجا ۱۵۰۰ تومان باو می‌دهند و در عین حال حقوق بازنشستگی را می‌پردازد و مدت خدمتش جز خدمت رسمی محسوب می‌شود البته در ضمن کارمندان دولت از این قبیل اشخاص زیادهستند که درباره شان همین قسم رفتار می‌شود ولی این قید را در اساسنامه برای تحصیل مجوز کرده‌اند. بنده کار ندارم که حالا حقوق زیاد می‌دهند یا نمی‌دهند ولی در هر حال اگرچنین دستگاهی هست و می‌خواهد اساسنامه تدوین بکند می‌بایست تحصیل مجوزی بکند که بکارمندانی که روی اشل حقوق می‌گیرند برای پرداخت حقوق مقرراتی داشته باشد این است عرض بنده.
نایب رئیس - آقای وزیر پست و تلگراف شما ماده را لازم می‌دانید یا موافقید با حذف آن؟
وزیرپست و تلگراف - ماده لازم است باشد.
نایب رئیس - کسی اجازه نخواسته‌است پس مذاکرات در اطراف خود ماده کافی است پیشنهادها مطرح است: پیشنهاد آقای دکتر ملکی قرائت می‌شود(بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهادمی‌کنم تبصره زیر بماده ۱۲ اضافه شود: تبصره - استخدام جدید فقط در مورد مهندسین و مستخدمین فنی بشرط این که بین مستخدمین دولت نظیرنداشته باشند مجاز خواهدبود.
بعضی از نمایندگان - صحیح است مخالفی نیست
نایب رئیس - آقای دکتر ملکی
دکتر ملکی – اگر مخالفی نیست توضیحی هم ندارد بنده هم توضیحی نمی‌دهم بنده پیشنهاد کردم که استخدام جدید فقط برای مهندسین اشخاص فنی مجاز است بشرط این که در دستگاه دولت از این قبیل اشخاص نباشند در این صورت اختیار داشته باشند که آنها را از خارج استخدام بکنند البته آقایان می‌دانند که کارمندان زائد در وزارتخانه‌ها زیادهستند.
نایب رئیس- مخالفی نیست؟ (فرامرزی - بنده مخالفم) بفرمایید (دکتر ملکی - پس بنده هم باید توضیح بدهم)
عبدالرحمن فرامرزی - بنده می‌خواستم از مخالفت با این پیشنهاداستفاده بکنم... (دکتر ملکی - پس مخالف نیستید) چرا چرا بیکار نبودم که بیایم اینجا می‌خواستم استفاده بکنم و در اصل ماده حرف بزنم این آقای وکیل‌پوریک توضیحی دادند مثل این که آقایان توجه نفرمودند به آن و آن این بود که اگر یک شرکتی قرار باشد که به هیئت مدیره اش حقوق زیاد بدهد یکی که مستخدم رسمی دولت است چه تقصیری کرده که او نگیرد؟ که شما می‌گویید چون این مستخدم دولت است و یک حقوقی می‌گیرد اینجا استفاد نکند. کما این که در موقع تشکیل شرکت قماش این کار را کردند. حقوق مدیرکل وزارت دارایی سیصد تومان بود از بازار بندتنبان فروشها آورند و به آنها ششصدتومان دادند بعد هم برای آنها پایه معین کردند آن کسی که مستخدم وزارت دارایی است یا متخصص در اقتصاد است وقتی که رفت به آنجا قوطی کبریت فروش را که که از بازارآورده‌اند آنجا می‌شود باو ششصد تومان داد ولی این که در وزارت دارایی بوده رفته فرهنگ تحقیقاتی کرده بجرم این که یک سوابقی در کار دولت دارد نباید باو داد؟ من این را نمی‌فهمم و اما این که جناب آقای دکتر ملکی فرمودند بدبختانه استخدام دولت می‌رود روی طبیعیت و روی احتیاج مردم نه روی احتیاج دولت دولت بهیچیک از این مستخدمین یعنی بهر صدنفر نود نفرش مسلما احتیاج ندارد روی احتیاج دولت نرفته‌اند روی احتیاج خودشان رفته‌اند احتیاج به کار داشته‌اند احتیاج به نان داشته‌اند فشار آورده‌اند روی فشار وارد شده‌اند من خاطرم هست که بعد از شهریور ۱۳۲۰ دو چیزهمیشه مورد توجه دولت بود یکی این که استخدام جدید نکند و دوم این که هزینه زندگی را پایین بیاورد و هر دو اینها مرتب بطوری بالا می‌رفت که اگر گرافیک آنها را بکشند می‌بینید اگر آدم در پایه اول بایستد به آخری نگاه کند کلاهش می‌افتد از بس رفته بالا هم هزینه زندگی هم استخدام جدید چرا؟ برای این که طبیعت این را بوجود آورد طبیعت را با قانون و بخشنامه و با تصویب نامه و یا تصمیم نمی‌شود جلویش را گرفت. شما چه اصراری دارید اگر راه بازباشد یک جایی باشد یک آدم بیچاره‌ای بتواند وارد بشود البته ما نباید خودمان را باین آشنا کنیم برای این که وظیفه وکیل مجلس جلوگیری از مخارج است ما نمی‌توانیم بتصریح این فرمایش جناب عالی را رد بکنیم بنابراین منهم مثل دیگری وارونه می‌کنم و می‌آیم روی مصلحت مملکت مثلا روی مصلحت شرکت اگر یک کسی بود که شرکت دید مهندس نیست ولی مرد امینی است حسابداری هم خیلی خوب بلد است و می‌تواند از وجودش استفاده بکند چرانکند؟ باین جهت بنده با این پیشنهاد جنابعالی مخالفم (یک نفرازنمایندگان - پیشنهادآقای دکتر ملکی را یکبار دیگر بخوانید) (پیشنهاد آقای دکتر ملکی مجددا بشرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - آقایانی که با پیشنهادآقای دکتر ملکی موافقند قیام کنند(عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد آقای خلخالی قرائت می‌شود (به شرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم بعد از کلمه بپردازند کلمه فقط و همچنین بعد از ماده جمله مگر این که از استخدام رسمی صرفنظرکرده تابع مقررات شرکت باشند اضافه گردد.
نایب رئیس - آقای خلخالی
خلخالی – پیشنهاد من برای این بود که مستخدمین دولتی که منتقل می‌شوند به شرکتها هم از مزایای شرکت استفاده می‌کنند و همینطور از مزایای قانون استخدام و این باعث می‌شود که یک عدهای اعمال نفوذ می‌کنند بحق یا ناحق به شرکتها منتقل می‌شوند اگر می‌خواهید مثال بزنم مثل سازمان برنامه در عین این که مستخدم دولت هستند مزایای بیشتر و حقوق بیشتری هم می‌گیرند و این باعث دلسردی سایر مستخدمین می‌شود و اگر چنانچه واقعاهمینطوری که اینجا صحبت شد در بین مستخدمین دولت کسانی باشند که از نقطه نظر فنی و از نقطه نظر معلومات خاصی که دارند به نسبت زحمات زیادتری که می‌کشند حقوق بیشتری به آنها می‌دادند باز چندان اشکالی نداشت ولی غالبا این کارها وسیله اعمال نفوذ می‌شود کسانی آنجا می‌روند که حتی فاقد شرایط عادی استخدام هم هستند و حقوق بیشتری می‌گیرند در هر حال بوسیله این پیشنهاد خواستم که این اشخاص که خواه مستخدم رسمی هستند یا نیستند مختار باشند در این که کارمند شرکت باشند یا کارمند رسمی دولت و اگر چنانچه مزایای بیشتری از طرف شرکت به آنها داده می‌شد در این پیشنهاد هم مزایای آنها حذف نخواهدشد و هم این که در بین مستخدمین دولت رقابتی برای داخل شدن به شرکتها بوجود نخواهدآمد.
نایب رئیس - آقای ملک مدنی فرمایشی داشتید؟
ملک مدنی - بنده با نظرآقای خلخالی مخالف نیستم ولی خواستم عرض کنم که شرکت تلفن شرکت موجوداست و خودش کارمند دارد و الان دستگاهش دارد کارمی کند (گنجه – قطعا هم زیادی دارد) ما باید کاری نکنیم که در طی تصویب این قانون لطمه بحقوق آنها وارد شود و بنده از اول نظرم این بوده‌است و این پیشنهاد آقای دکتر ملکی اگر یک جمله‌ای بعدش بود بنظربنده مورد تصویب واقع می‌شد و اگر ما بخواهیم قناعت کنیم به همین وضعیت فعلی شرکت تلفن که درد مملکت دوا نشده ما می‌خواهیم توسعه بدهیم شرکت تلفن را و وقتی هم که می‌خواهیم توسعه بدهیم در فلان ده و قریه و قصبه که می‌خواهیم تلفن بگذاریم نمی‌توانیم از اینجا مستخدم بگیریم خوب در همانجا یک دربان می‌گیرند اگرما این در را بستیم دیگر نمی‌توانیم استخدام کنیم. در یک دهی که می‌خواهند تلفن بگذارند و سر راه است و ضرورت هم دارد باید از اهل آن محل یکنفر را استخدام کنند که آنجا باشد. بنده خواستم اجازه بگیرم که این جمله مستخدمین جز را اگر استثنا می‌فرمودند شاید مجلس هم رای می‌داد بنده هم موافقم که البته جز از نقطه نظر فنی و مستخدمین جز کارمند جدید نباید بیاید اما استخدام کارمند جزو سرپایی را نمی‌شود ما درش را ببندیم و یک مطلب دیگر هم بنظر بنده می‌بایستی آقایان اساتید مثل جناب آقای دکتر شایگان اینجا تذکربدهند و حالا بنده به نیابت ایشان عرض می‌کنم تا وقتی که در دانشگاه بازاست و شما هر سال این دانشکده‌ها را تشکیل می‌دهید و هنوز کار آزاد برای مردم درست نکرده‌اید اشخاصی که از آنجا بیرون می‌آیند باید فکری به حالشان کرد (مهندس حسیبی - آنها که مستخدم جز نمی‌شوند) مستخدم جز قصد بنده نبود عرض کردم در این جریانات ما باید رعایت این طبقه را هم بکنیم و وضع این طبقه را هم در نظربگیریم که برای آنها هم کار پیدابشود (فرامرزی – آقا گاوبندی دو سال است که تلفن دارد ولی مستخدم ندارد اینجاها را هم در نظر بگیرید)
نایب رئیس – پیشنهاد آقای خلخالی دو مرتبه قرائت می‌شود (بشرح سابق قرائت شد) آقایانی که با پیشنهاد آقای خلخالی موافقت دارند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد آقای مهندس غروی قرائت می‌شود (بشرح سابق قرائت شد)
- آقایانی که با پیشنهاد آقای خلخالی موافقت دارند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهادآقای مهندس غروی قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- پیشنهادمی‌کنم ماده ۱۲ بشرح زیر اصلاح شود ماده ۱۲ کارکنان شرکت سهامی تلفن ایران اعم از مستخدمین دولت و یا کارمندان شرکت سابق کل تلفن ایران و موسسه تلفن گیلان که در شرکت سهامی تلفن ایران مشغول بکار خواهند شد تابع آئین‌نامه و مقررات و اساسنامه شرکت خواهندبود و هرگاه کسور بازنشستگی مقرر در قانون استخدام کشوری را از تاریخ تصویب این قانون بپردازند از مزایای قانونی استخدام کشوری و بازنشستگی و وظیفه بهره مند خواهندشد.
نایب رئیس - آقای مهندس غروی
مهندس غروی - بعضی پیشنهادات تقدیم مجلس می‌شود اما آقایان خوب توجه نمی‌فرمایند و اصلا رویش رای نمی‌دهند در حالی که بعضی پیشنهادات واقعا خوب است مثلا پیشنهاد آقای خلخالی یک پیشنهاد بدی نبود اول هیچکس توجه نکرد بعد یواش یواش آقایان یکی یکی بلند شدند ولی عده کافی برای تصویب نشد. بنابراین بنده خواهش می‌کنم آقایان توجه داشته باشند باین پیشنهاد بنده (مهندس حسیبی - برای خاطر شما پا می‌شویم) عرض کنم پیشنهاد بنده که کارکنان موسسه تلفن گیلان هم درش هست خواهش می‌کنم آقایان توجه داشته باشند بموجب این ماده ۱۲ کارمندان دولت و کارمندان مشمول قوانین استخدام کشوری آنجا که معمولا باید کسور بازنشستگیشان را بپردازند می‌پردازند غرض بنده از این پیشنهاد این بود که یک عده از کارمندان شرکت سابق تلفن و کارمندان موسسه تلفن گیلان اینها وقتی می‌آیند عضو شرکت سهامی تلفن ایران بشوند اینها هم از مزایای قانون استخدام کشوری بهره مند می‌بشوند غرض بنده این بود که این اشخاصی که فعلا در موسسه تلفن گیلان کار می‌کنند و بعد مطابق همین قانون عضو شرکت تلفن ایران خواهندشد آنها هم از مزایای استخدام کشوری بهره مند بشوند البته آنجا اضافه کردم که از تاریخ تصویب این قانون اگر کسور بازنشستگیشان را دادند مستخدم دولت خواهند شد یا هر مقرراتی را که برای سایرین وضع کردند چرا؟ برای این که یکعده از کارمندان این شرکت تلفن حقوقی گرفتند که مناسب با خدمت آنها نبود یعنی کسانی که در شرایط مساوی با آنها در خدمت دولت بودند حقوق بیشتری داشتند و مخصوصا موسسه تلفن گیلان که یکعده در آنجا سالهاست خدمت می‌کنند با حقوق سی تومان و چهل تومان و اینها باید حتما بیشترمی گرفتند اما حالاچرا موسسه تلفن گیلان به آنها بیشتر نداد این یک موضوعی است که از بحث فعلی ما خارج است خوب حالا یک عدهای که اینها دویست سیصد نفرند و پنجاه شصت تومان حقوق می‌گرفتند حالا به آنها بگوییم که از آن سالی که کار می‌کردید بیایید کسور بازنشستگی را بدهید این بی انصافی است باین دلیل که حقوق آنها ناچیز بوده‌است بنابراین بنده در این پیشنهاد خودم خواهش کردم که آقایان تصویب بفرمایند که از تاریخ تصویب این قانون اگرحقوق بازنشستگی شان را دادند مستخدم دولت هستند جناب آقای مهندس معظمی چون دیدم جنابعالی دراین مورد خیلی وارد هستید و می‌دانم با پیشنهاد بنده موافقت می‌فرمایید بنده پیشنهاد خودم را مجددا می‌خوانم که آقایان توجه داشته باشند.
مهندس حسیبی – ببخشید این پیشنهاد خرج نیست؟
مهندس غروی - خرج چیست؟ من خرجی نگفتم بکنید این کجایش برای دولت خرج دارد؟ من گفته‌ام کسور بازنشستگی را بپردازند قربان بنده عرض نکردم کسور بازنشستگی بگیرند این پیشنهاد دخل است بهر حال خارج از محیط تعصب تمنی می‌کنم از همه آقایان که برای ایفای وظیفه نمایندگی خودشان باین پیشنهاد بنده با نظرعمیق بنگرند الان پیشنهاد بنده را آقای وکیل‌پور با صدای رسای خودشان دو مرتبه خواهند خواند و بنده تقاضا می‌کنم آقایان باین پیشنهاد بنده رای مثبت بدهند برای این که به موسسه تلفن گیلان مربوط است
نایب رئیس – پیشنهاد را دو مرتبه بخوانید و رای بگیریم (بشرح سابق خوانده شد):
- این پیشنهاد آقای مهندس غروی با توضیحاتشان متفاوت است توضیحات ایشان پیشنهاد هزینه بود ولی اصل این پیشنهاد این عیب را ندارد و ممکن است که خرجی هم اضافه نشود و بهر حال بسته به نظر مجلس شورای ملی است با این پیشنهاد کسی مخالف نیست؟ (چندنفرازنمایندگان - همه مخالفند رای بگیرید) آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام کنند (کسی قیام نکرد) تصویب نشد چون دیگر پیشنهادی در ماده ۱۲ نیست بماده ۱۲ با اصلاحاتی که شده‌است رای می‌گیریم در عین حال دو نفراز آقایان دکتر ملکی و آقای انگجی متفقا پیشنهاد فرموده‌اند که ماده ۱۲ حذف بشود البته طبق آئین‌نامه فعلی مجلس شورای ملی حذف را نمی‌شود رای گرفت اگر مجلس رای نداد البته خود بخود ماده حذف می‌شود. رای می‌گیریم به ماده ۱۲ آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.
- تقدیم هفت فقره لایحه بوسیله آقای وزیر امور خارجه ویرایش
۵- تقدیم هفت فقره لایحه بوسیله آقای وزیرامورخارجه
نایب رئیس - قبل از این که ماده ۱۳ مطرح شود آقای وزیر خارجه چون عجله داشتند و یک لوایحی را می‌خواستند تقدیم کنند اجازه خواسته‌اند بفرمایید آقای وزیرامورخارجه
وزیرامورخارجه (دکتر فاطمی)- هفت فقره لایحه‌است بشرح زیر:
- ۱- لایحه الحاق دولت شاهنشاهی به موافقت نامه تسهیل مبادلات بین‌المللی وسایل سمعی و بصری برای مقاصد تربیتی و علمی و فرهنگی
- ۲- موافقت نامه راجع به سرویسهای حمل ونقل هوایی و بازرگانی بین ایران و دانمارک
- ۳- موافقت نامه راجع به سرویسهای حمل و نقل هوایی و بازرگانی ما بین قلمرو دولتین ایران و ترکیه
- ۴- الحاق دولت شاهنشاهی به پروتکلهای منع فحشا و جلوگیری از اوراق مستهجن
- ۵- قراردادمودت بین ایران اسپانیا
- ۶- الحاق دولت شاهنشاهی به قرارداد سازمان جو شناسی بین‌المللی
- ۷- لایحه مربوط بالحاق دولت شاهنشاهی به قراردادهای معروف بچهارقرارداد ژنو که تقدیم و درخواست تصویب آنها را می‌نماید و ضمن تشکر از مساعی آقایان اعضای کمیسیون خارجه که جلسات کمیسیون را مرتبا تشکیل و لوایح معوقه را مورد رسیدگی قرار دادند تمنا دارم ترتیبی فرمایند که لوایح تقدیمی نیز زودتر از تصویب کمیسیونها بگذرد. بعلاوه چون چندین لایحه از تصویب کمیسیون محترم امورخارجه گذشته و تکلیف آنها را مجلس شورای ملی معین نکرده‌است از مقام ریاست می‌خواستم استدعا کنم دستور بفرمایند لوایحی که از کمیسیون گذشته در دستور مجلس شورای ملی قرار بگیرد و یک کلمه دیگر که می‌خواستم اضافه بکنم این بود که در چند جلسه پیش نسبت به آقای عزالدین کاظمی که یکی از اعضای خیلی خوب وزارت خارجه‌است در این جا صحبتی شده بود و بنده چون معتقد هستم که از کارمندان خوب و وظیفه شناس بایستی تشویق و تقدیرکرد خواستم به آقایان عرض کنم که ایشان یکی از کارمندان خیلی خوب وزارت خارجه هستند و بهیچوجه در آنجا با این وضع جدیدی که در پیش گرفته شده‌است نفوذ یا اعمال قسمتهای مربوطه بخانواده اشخاص در کار وزارت خارجه دخالت ندارد و مخصوصا ایشان یکی از جوانهای خوب و فعال وزارت خارجه‌است و امیدوارهستم که آقایان محترم توجه بفرمایند که از اینطور جوانها تشویق بشود که بتوانند در خارج مثل سرباز کارشان را با سربلندی انجام بدهند...
وکیل‌پور- آقای دکتر بنده راجع بخوبی و بدی ایشان صحبت نکردم فقط عرض کردم که ایشان یک فوق‌العاده وزیرزادگی می‌گیرند ایشان در ۳ میسیون رفته‌است و روزی ۳۰ دلار فوق‌العاده گرفته‌است وحالا هم بگفته خودم معتقدهستم و نگفتم که خوب است یا بد است عرضم را هم پس نمی‌گیرم.
- بقیه مذاکره در لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ۱۳ الی ۱۵ ویرایش
۶- بقیه مذاکره در لایحه ملی شدن ارتباط تلفنی و تصویب مواد از ۱۳ الی ۱۵
نایب رئیس - برمی گردیم به لایحه پیشنهادی دولت راجع به تلفن ماده ۱۳ مطرح است که قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- ماده ۱۳- وزارت پست و تلگراف و تلفن مجازاست از موارد تاسیسات و ایجاد بهبود ارتباط وام لازم را بنرخ بانک ملی ایران پس از تصویب هیئت وزیران از بانکهای دولتی ویا از مردم دریافت و حداقل در مدت ده سال از محل درآمد و صرفه جویی بودجه سالیانه متدرجا مستهلک نمایند.
نایب رئیس - آقای نبوی شما مخالفید؟ (نبوی - مخالفم) بفرمایید
نبوی - اولا این ماده از حیث تنظیم عبارت مجمل و نامفهوم است و تقریبا به صورت طلسم درآمده بنده حالا عبارتش را مجددا با تانی می‌خوانم حضور آقایان تا ملاحظه بفرمایند که آن منظوری که داشته‌اند از این عبارات حاصل نمی‌شود. وزارت پست و تلگراف مجاز است از موارد (وزیر پست و تلگراف – در مورد است غلط چاپ شده) حالا این را می‌خوانم از موارد ایجاد تاسیسات وام لازم را بنرخ بانک ملی ایران پس از تصویب هیات وزیران از بانکهای دولتی یا از مردم دریافت وحداقل در مدت ۱۰ سال از محل درآمد وصرفه جویی سالیانه متدرجا مستهلک نماید. پس این یا در موقع طبع یا در موقع تنظیم عبارت طوری نوشته شده که منظور را نمی‌رساند چنان که الان هم جناب آقای وزیرپست و تلگراف فرمودند که عباراتش خوب نیست پس این را ایشان باید توضیح بدهند که موضوع چیست و ما قبلاطی یک ماده گذراندیم که دولت از بانک ملی وام بگیرد. حالامن باصل این کارندارم که باید رضایت بانک ملی را هم جلب کنند ودرمجلس موادی تصویب می‌شود که از بانک ملی وام بگیرند ولی توجه نمی‌کنند که آیابانک ملی می‌تواند وام بدهد یاخیر؟ وبمصلحت مملکت هست که همه روزه از بانک ملی وام بگیرند وان وامهارامسترد ندارند یا خیر؟ دراینطورمواردباید مارعایت بانک ملی را هم بکنیم که بیک وضع بدی دچارنشود. دیگر این که همانطور که عرض کردم مابرای گرفتن وام از بانک ماده‌ای گذارنده‌ایم ودیگراحتیاج باین ماده نداریم. مطلب دیگر این که اگر این شرکت است واستقلال حقوقی دارد شخصیت حقوقی دارد این وام را باید آن شرکت بگیرد ومن عقیده ندارم که وزات پست دراینکارمداخله‌ای بکندوبامضای دولت وزارت پست وتلگراف وامی بگیردواین وام را بدهدبه شرکت این از حیث محاسبه اش هم ایجاداشکال می‌کند اگر وامی برای تاسیسات جدید گرفته شود قطع نظرازاین که باید عبارتش کاملا اصلاح شود باید خوداین شرکت که شخصیت حقوقی خواهدداشت خودش وام بگیرد وخودش هم درموقع مقررپرداخت بکندوقتی که شرکت می‌تواند وام بگیرد محتاج باین هم نیست برای این که وقتی که شرکتی شخصیت حقوقی داشت مثل افراداست هرکس پول داشته باشد چه افرادباشند چه بانکها اگربخواهند با اومعامله بکنند می‌کنند ومحتاج نیستیم که دراینجا قانونی بگذرانیم.
نایب رئیس - آقای وزیرپست تلگراف بفرمایید
وزیرپست و تلگراف – اولادر ماده ۱۲ یک غلطی هست که قبلا خواستم اصلاح کنم وآن این است که وزارت پست و تلگراف و تلفن مجازاست در موارد بجای از در است عرض کنم این ماده را مابرای این دراینجاگنجانده‌ایم که چون این مبلغی که برای شرکت گذاشته‌ایم این برای این که کلیه مخابرات کشورراتامین بکندکافی نخواهدبود و اگر ملاحظه وتوجه بفرمایید این منحصربتلفن نیست نوشتیم کل ارتباط کشور ما اگریکوقت محتاج شدیم که برای توسعه ارتباطات کشور از مردم یا از بانکهایی که وجود دارند بانک ملی یا غیر بانک ملی خواستیم پولی قرض کنیم مجوزی داشته باشیم وآنوقت طبق نرخی که بانک معین می‌کند این وام را بمابدهد ومابتوانیم این پول را حداقل در عرض ۱۰ سال داشته باشیم وبعدازدهسال از درآمدشرکت پرداخت شود و اگر یکی از آقایان پیشنهادکنند که از درآمد شرکت این وامها پرداخت شودبنده قبول خواهم کردواین منظور جنابعالی تامین خواهدشدازدرآمدشرکت وصرفه جویی‌های خودوزارت پست وتلگراف این وامها پرداخت می‌شود وبنابراین این ماده لازم است که دست مابازباشد که بتوانیم توسعه‌های لازم را درموارد خودبدهیم.
نایب رئیس - آقای دکتر فاخر با ماده ۱۳ موافقید؟ (دکتر فاخر - مخالفم) آقای نریمان موافقید؟ (نریمان - بنده مخالفم) آقای کهبدموافقید؟(کهبد (بلی)) بفرمایید.
کهبد - بنده دراین ماده قبل از همه اجازه خواستم ولی چون جایم جایی است که متاسفانه آقایان منشیها توجه ندارند حالا بنده بعنوان موافق مشروط صحبت می‌کنم ماده ۱۳ اینطورمی گوید. (ماده ۱۳- وزارت پست وتلگراف وتلفن مجازاست در موار دتاسیسات و ایجاد بهبود ارتباط وام لازم را بنرخ بانک ملی ایران پس از تصویب هیئت وزیران از بانکهای دولتی و یا از مردم دریافت و حداقل در مدت دهسال از محل درآمد و صرفه جویی بودجه سالیانه متدرجا مستهلک نماید) بنده می‌خواستم از جناب آقای وزیر پست وتلگراف در اینجا بپرسم این وامی را که می‌خواهید از مردم یا از بانکها بگیرید اجباری است یا اختیاری است؟ اگراختیاری است که بحثی ندارد و بنده عرضی ندارم و موافقم اما اگراجباری باشد این بعقیده بنده صحیح نیست برای این که ما اینجا اجازه می‌دهیم که این پول را از مردم بگیرند واین بعقیده بنده صحیح نیست و باید اختیاری باشد و بنده در این قسمت هم پیشنهادی داده‌ام و اگر اینجابفرمایید که اختیاری است بنده عرضی ندارم.
وزیرپست وتلگراف - موضوع کاملاروشن است و وام همیشه اختیاری است و اجباری نمی‌شود.
نایب رئیس - مذاکرات در اصل ماده کافی است و پیشنهادات قرائت می‌شود (پیشنهادآقای که بدبشرح زیرقرائت شد):
- اینجانب پیشنهادمی‌نمایم که تبصره زیربماده ۱۳ اضافه شود. تبصره - دریافت وام از مردم اجباری نخواهد بود. کهبد.
وکیل‌پور – حشو قبیح است
نایب رئیس - آقای کهبد معلوم است که اجباری نیست.
گنجه - وام اجباری را هم تازه می‌شنویم
نایب رئیس - خودآقای وزیرپست تلگراف هم توضیح دادند که وام را اجباری نمی‌شود گرفت وام اختیاری است.
کهبد – با توضیحی که داده شد پیشنهادم را پس می‌گیرم.
نایب رئیس - پیشنهادآقای دکرکیان قرائت می‌شود (بشرح زیرخوانده شد):
- اینجانب پیشنهاد می‌کنم ماده ۱۳ نحو ذیل اصلاح شود. ماده ۱۳- وزارت پست وتلگراف وتلفن مجازاست برای ایجادتاسیسات وبهبودارتباطات تلفنی وام لازم را حداکثربنرخ تنزیل بانک ملی ایران باتصویب هیئت وزیران برای مدتی که در تصویبنامه مربوط تعیین می‌شود از بانکهای داخلی یا ازمردم دریافت و از محل درآمد شرکت تلفن و صرفه جویی‌های بودجه خود متدرجا پرداخت و مستهلک نماید. - دکتر کیان.
نایب رئیس - آقای دکتر کیان بفرمایید
دکتر کیان - آقایان محترم توجه فرمودند همانطوری که آقای نبوی هم فرمودند ماده ۱۳ عباراتش خیلی درهم وبرهم و ناجورتنظیم شده‌است و حقیقتا شایسته نیست که از مجلس شورای ملی یک ماده‌ای بگذرد که با این عبارت و باین سیاق باشد واین ماده چندنقص ذاتی دارد یکی این که نوشته به نرخ بانک ملی ایران بانک ملی چندتانرخ داردنرخ تنزیل هست نرخ سپرده‌های ثابت هست نرخ پس اندازهست نرخ سپرده‌های موقت هست اینهاهرکدام نرخهایی دارد معمولا آنچه را که به نرخ بانکها اشاره می‌کندنرخ تنزیل است کنت اسکنت وماخذ نرخهایی که اشاره می‌کنند بنرخ فلان بانک مقصود از نرخ تنزیل است بنابراین بنده اضافه کردم نرخ تنزیل چیزدیگری که اینجانوشته شده مدت ۱۰ سال است که حداقل ۱۰ سال تعیین شده وقتی که درقانون تصریح شدحداقل برای مدت ۱۰ سال یعنی بکمتر از ۱۰ سال وام گرفتن برایشان میسرنیست بلکه وام دهندحاضرنشد که بمدت دهسالی که حداقل معین شده وام بدهد بنا براین وزارت پست وتلگراف دست خودش را با این عبارت می‌بندد بنده بجای این عبارت نوشته‌ام به مدتی که درتصویبنامه مربوطه ذکرمی‌شودالبته وزیرپست وتلگراف جزوهیئت دولت است می‌رودومدت را درتصویبنامه ذکر می‌کند یک اصلاح دیگری که بنده دراین پیشنهاد واردکردم دراصل ماده ۱۳ نوشته شده که (ازمحل درآمدوصرفه جویی) مقصودازکلمه درآمد که دراینجا ذکرشده درآمدشرکت بود که بنده کلمه شرکت را اضافه کردم ومنظور از صرفه جویی صرفه جویی وزارت پست وتلگراف است که آنراهم بنده اضافه کردم (مهندس حسیبی - شایدصرفه جویی نداشت) اگرصرفه جویی پیداکردوزارت پست وتلگراف می‌تواندباین مصرف برسانداصلاح دیگری که شده اینجادرماده نوشته‌است بانکهای دولتی بنده اصلاح کردم ونوشته‌ام بانکهای داخلی چون علاوه بربانکهای ملی ودولتی ما بانکهای دیگری هم داریم مانند بانکهای بازرگانی وبانکهای غیردولتی چه ضرردارد که دست وزارت پست وتلگراف بازباشد وازاینهاهم بتواند وام بگیرد بنابراین بطور کلی همه منظورهایی که آقایان دارندازاین ماده‌ای که بنده تنظیم کرده‌ام بهترحاصل است جزاین که آقای وزیرپست تلگراف می‌گویندومنظورشان این است که برای ارتباطات تلفنی مخالفم بنده از آقای وزیرپست وتلگراف استدعامی‌کنم که این نکته را توجه بفرمایندچون که خلاف نظرخودتان است یعنی شماذکرکرده‌اید که برای ارتباطات بطورکلی بتوانیدوام بگیرید این قانون بطور کلی مربوط به ملی کردن صنعت تلفن است اگر برای تلفن بخواهید وام بگیرید که با این قانون می‌توانید اما اگرمجوزقانونی برای سایرکارهای ارتباطی لازم دارید تقاضامی کنم درقانون دیگری پیشنهادبکنید یعنی اینهارامخلوط نکنید بنابراین ماده پیشنهادی بنده تمام منظورهای وزارت پست وتلگراف را تامین می‌کند ونواقصی که رفع شده‌است حالابسته به نظر آقایان است.
نایب رئیس - آقای وزیرپست و تلگراف بفرمایید
وزیرپست وتلگراف - بنده با اصلاحاتی که جناب آقای دکتر کیان فرمودند موافقم فقط این قسمتی را که اخیرافرمودند این را اگر بتواننداصلاح کنندبنده ماده را قبول می‌کنم علتش این است که آقامانمی توانیم وسائل ارتباطی را یکیش را توسعه بدهیم ودیگری همینطور را کدبماند ومنحصرکردن این وام برای تلفن این مشکل مارا باصطلاح ساده حل نمی‌کند(دکتر کیان - یک مجوزدیگری بگیرید) چه اشکالی دارد درضمن همین قانون آن اجازه را بگیریم جنابعالی این پیشنهادتان را اصلاح بفرمایید بنویسید برای ارتباطات آنوقت پیشنهادشمارابنده هم قبول می‌کنم.
دکتر کیان - بنده موافقت می‌کنم که کلمه تلفن حذف شود.
اخگر - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - آقای اخگرجنابعالی با پیشنهادآقای دکتر کیان مخالفید؟ (اخگر- بلی) بفرمایید
اخگر- چون این قانون چندین جلسه وقت مجلس را گرفته‌است گمان می‌کنم که اصل وهدفی که اول داشتیم بعضی از آقایان فراموش کرده باشند اصل مطلب این بود که شرکت تلفن بودخوب کارنمی‌کرد تاسیساتش درست نبود گفتیم این شرکت ملی بشود که دولت نواقص تلفن را رفع کند درضمن چون تلفن یکی از وسائل ارتباطی است که خیلی لازم است وفعلا که درشهرتهران احسنش را گذاشته‌اند خیلی خراب است وناقص است چه رسد بولایات که اغلب ندارند و اگر دارند خیلی ناقص وبی ربط است وبایستی که نواقص موجوداین تلفنهاهم رفع شودموسساتی هم که نیست تاسیس بشودمامثل دنیای متمدن بشود وهرکس بوسیله تلفن از هرجایی بخواهد باهرجایی صحبت بکند موفق بشود این پول می‌خواهد اگر یاد آقایان باشد یک پیشنهادی شد که همه این تشکیلات ورفع نواقص باید درمدت کمی انجام بشودو اگر قانون واجب الرعایه‌است ماتصویب کردیم که درمدت کمی اینکارانجام بگیرد هرگز نبایددست وبال دولت را ببندیم قانون که اساسنامه نیست اساسنامه را باید شرکت بنویسدوحالاهم که تصویب فرمودید که کمیسیون هم درمدت کمی تصویب بکندحالامابخواهیم بگوییم که از این بانک بگیرید از آن بانک نگیرید با این نرخ بگیریدیا با آن نرخ نگیرید این که ترتیب وضع قانون نیست بعلاوه بنده بالفظ تنزیل به شدت مخالفم که درقانون باشد این برخلاف شرع است چطورمی شودتوی قانون یک همچوچیزی باشد باید همانطوری که دراین ماده پیشنهادشده‌است مادست دولت را برای وام گرفتن بازبگذاریم بعلاوه وام اسمش روی خودش است یعنی قرض قرض که اجباری نیست هرکس دلش خواست به آن مدت وبه آن نرخ بادولت معامله کند قرض می‌دهداگردلش نخواست کسی مجبورش نمی‌کند چرابیاییم دراینجاتکلیف برای آن که قرض می‌خواهدبدهد ویاکسی که می‌خواهد پول قرض کندتعیین کنیم خودشان باید باتوافق هم این معامله را انجام بدهند این را نبایدماحل بکنیم یاقانونی بگذرانیم که تو که قرض می‌دهی باید باین شرط بدهی یاتو که قرض می‌کنی باین شرط باید بگیری این معامله را باید باختیار طرفین گذاشت دست وبالشان را هم باید آزادگذاشت تاخودشان بترتیبی که صلاح می‌دانند وقدرت دارند وامکان دارند این کاررا انجام بدهند اگرمابخواهیم تلفن حسابی داشته باشیم دراینجا اگردست وبال دولت را هم ببندیم این تلفن هم که هست خرابتر از این می‌شود که هست برای این که شیربی یال ودم واشکم که نمی‌شود باشد بنده معتقدم که این پیشنهادی را که فرموده‌اید پس بگیرید وهمان پیشنهاددولت را تصویب بفرمایید
دکتر کیان - بنده کلمه تنزیل را برمی‌دارم که نظرآقایان هم از این جهت تامین بشود وکلمه تلفن را هم حذف می‌کنم که ارتباطات مطلق باشد.
نایب رئیس - پیشنهادبا اصلاح دومرتبه خوانده می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- اینجانب پیشنهادمی‌کنم ماده ۱۳ بنحو ذیل اصلاح شود ماده ۱۳- وزارت پست وتلگراف وتلفن مجازاست برای ایجاد تاسیسات وبهبود ارتباطات وام لازم را حداکثربنرخ بانک ملی ایران باتصویب هیئت وزیران برای مدتی که درتصویب نامه مربوط تعیین می‌شود از بانکهای داخلی یا ازمردم دریافت وازمحل درآمدشرکت تلفن وصرفه جویی‌های بودجه خودمتدرجا پرداخت ومستهلک نماید. دکتر کیان.
دکتر شایگان - کلمه حداکثر زیاد است حداکثر مال سابق است که ۱۰ سال بود حداکثر دیگر ندارد.
دکتر کیان - بنده عقیده‌ام این است که حداکثرداشته باشد بهتراست برای این که شاید بانک توانست از آن میزان کمتر بدهد چرا دست بانک را ببندیم
نایب رئیس - رای می‌گیریم به پیشنهادآقای دکتر کیان آقایانی که موافقندقیام فرمایند(اکثربرخاستند) تصویب شددر تنظیم ماده اصلی رعایت می‌شودپیشنهاددیگری قرائت می‌شود (پیشنهادآقای حاج سیدجوادی بشرح زیرقرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم جمله (ویا ازمردم) از ماده ۱۳ حذف شود. حاج سیدجوادی
مهندس حسیبی - تصویب شد
گنجه - ناسخش تصویب شد
نایب رئیس - آقای حاج سیدجوادی توجه بفرمایید مجلس طبق پیشنهادسابق رای داده‌است که اجازه دریافت وام قانونی خواهدشد ولی برای این که جنابعالی نظرخودتان را اعمال بفرمایید ممکن است در موقع رای گرفتن باین ماده پیشنهاد تفکیک بدهید پیشنهادآقای مهندس زیرک‌زاده قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد):
- پیشنهاد می‌کنم دردنبال از محل درآمد کلمه (شرکت) اضافه شود. احمد زیرک‌زاده
نایب رئیس - اینهم تامین شده پیشنهاد دیگرآقای زیرک‌زاده قرائت می‌شود(بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهادمی‌کنم در ماده ۱۳ بعدازعبارت از بانکهای دولتی اضافه شود (و بانکهای خصوصی) احمد زیرک‌زاده
مهندس زیرک‌زاده - پس می‌گیرم
نایب رئیس - این نظر هم تامین شده پیشنهاد دیگر قرائت می‌شد (پیشنهاد آقای عبدالرحمن فرامرزی بشرح زیرخوانده شد)
- پیشنهادمی‌کنم که وام مذکور در ماده ۱۳ نباید مقید بدادن شماره تلفن باشد. - عبدالرحمن فرامرزی
نایب رئیس – منظور از پیشنهادتان چیست؟
فرامرزی – اگر اجازه بفرمایید حالاعرض می‌کنم
نایب رئیس - بفرمایید
فرامرزی - این مفسر همان اظهاراتی بود که آقایان فرمودنداین وام نباید اجباری باشد (صحیح است) وام اجباری چه جورمی شود؟ آدم را نمی‌گیرند کتک بزنند و بگویند بمن قرض بده اینجوری هیچ کس قرض نمی‌کند اما در فشار قرارش می‌دهند که مجبور می‌شود بدهد یعنی می‌گویند آقا تلفن می‌خواهی بیا پنجهزار تومان بده ماتلفن بتو بدهیم من پیشنهادکردم این وامی که می‌کنند اینجور شروط تویش نباشد برای این که این ۶۰۰ تومان و۴۰۰ تومان‌ها را برای چه دادند؟ مطابق میلشان دادند گفتند۲۰ میلیون تومان شرکت از این راه جمع کرده که ۲۰۰ هزارتومان فرعش بوده بهیچکس هم تلفن ندادند اینها هم صدایشان درنیامد برای این که امیدوار بودند بهشان تلفن می‌دهند بنده پیشنهادکردم این قرضیه که دولت می‌کند مقید بدادن شماره تلفن نباشد که مجبورا از مردم پول بگیرند و اسمش را قرض بگذارند حالا اگر آقای وزیر پست و تلگراف این قول را اینجا بدهند که این کار را نخواهند کرد بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.
وزیر پست و تلگراف - بنده این قول را می‌دهم
فرامرزی - حالا که قول دادید منهم پیشنهادم را پس گرفتم
نایب رئیس – پیشنهاد دیگری نیست باید تذکربدهم که چند پیشنهاد حذف برای ماده ۱۳ یکی از آقایان نریمان و دیگری از آقای دکتر فاخر رسیده و چون باصل ماده هنوز رای داده نشده تذکرمی‌دهم که آقایان می‌توانند مختصر توضیحی بدهند (گنجه - الان خلاف این عمل شد به حذف ماده ۱۲ رای نگرفتید) حالاهم همانطور عمل می‌شود آقایان توضیح می‌دهند ولی رای به حذف نمی‌گیریم. پیشنهاداول از آقای نریمان رسیده آقای نریمان بفرمایید.
نریمان - بنده توضیح می‌دهم و آقایان قانع می‌شوند. عرض کنم این ماده بسیاربد تنظیم شده‌است حالا وزارت پست و تلگراف یا شرکت تلفن جدید احتیاج به وام دارد در این قسمت بنده عرضی ندارم ولی این ماده بد تنظیم شده و خوب نیست که مجلس یک همچوماده‌ای را تصویب بکند اینجا دو مطلب مخلوط شده یکی وزارت پست و تلگراف یعنی دستگاه تلفن دولتی و دیگری موضوع شرکت است. شرکت اگرمی‌خواهد وام بگیرد و این را از محل درآمدش مستهلک کند این جزو اضافه سرمایه اش می‌شودشما ۵۰ میلیون سرمایه برای این شرکت تعیین کرده‌اید شما می‌روید باواجازه می‌دهید که این وام را بگیرد و مستهلک بکند این اضافه به سرمایه اش می‌شود باید مبلغش را هم معلوم کنید این است که بنده به آقای وزیر پست و تلگراف هم عرض کردم این ماده را درست تنظیمش کنید بنده حتی ماده اش را تنظیم کردم خدمتشان تقدیم نمودم فرمودند که آقای وزیر دارایی موافق نیستند اولا باید وام معلوم باشد و مبلغش محدود باشد ثانیا از کدام محل پرداخت می‌شود این هم باید معلوم باشد آیا از محل درآمد و صرفه جویی پرداخت می‌شود اگر مربوط به شرکت باشد باید سرمایه اش معلوم شود چقدر است اضافه شود که بعد از سهام که در ماده دیگری مخلوط شده ما بدانیم چقدربرداشته شده و به شرکت اجازه داده شود که تا این حد سرمایه را اضافه کند و از محل وام پرداخت شود ولی وقتی از درآمدش دادبنده سالها در شرکت بیمه کار کرده‌ام اگر قرض را عینش را پس بدهد دیگر به سرمایه اش اضافه نمی‌شود ولی اگر از محل درآمدش بدهد آنوقت اضافه به سرمایه می‌شود این پرداخت اگر سالیانه از محل درآمدش باشد اضافه به سرمایه می‌شود شما که ۵۰ میلیون سرمایه گذاشتید نمی‌توانید اضافه بسرمایه داشته باشید پس شما که به شرکت اجازه وام گرفتن می‌دهید باید معین کنید که چه مبلغی خواهد بود و سرمایه شرکت تا این حد می‌تواند تزاید پیدا کند و تعداد سهام هم تا این حد خواهد بود در قسمت اداریش یعنی آنچه مربوط به وزارت پست و تلگراف است مطابق قانون اساسی بایستی اجازه مجلس داشته باشد برای گرفتن وام هم بایستی مبلغش معلوم باشد که مجلس شورای ملی اجازه می‌دهد بگوید ۱۰ میلیون ۵۰ میلیون ۳۰ میلیون وام بگیرد بنابراین من معتقدم که کیفیت تصویب این ماده صحیح نیست و برای مجلس شورای ملی خوب نیست و بنده پیشنهادی تهیه کرده‌ام که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس – پیشنهاد آقای نریمان پیشنهاد حذف است و نمی‌شود رای گرفت ولی آئین‌نامه را که مطالعه کردم توضیح در اطراف پیشنهاد را منع نکرده‌است البته بسته به نظر مجلس شورای ملی است و بعدا در موقع رای گرفتن لایحه بصورت تجزیه می‌توانند پیشنهادبدهند چون دیگر پیشنهادی در این ماده نیست بماده ۱۳ با اصلاحاتی که شد...
اخگر - بنده تذکری دارم این پیشنهاد حذف که شده قبل از تصویب این پیشنهاد بود که در واقع بجای ماده ۱۳ قرار گرفت بنابراین ایرادات که به آن ماده ۱۳ وارد بود باین ماده ۱۳ که جای او را گرفت وارد نیست.
نریمان - بهمین هم ایراد وارد است.
حاج سیدجوادی - اینهم برادر آنست
نایب رئیس - آقایان توجه فرمایند اصلاحات و پیشنهاداتی که می‌شوددر تنظیم نهایی این ماده موثرخواهدبود و حالا هم بهمین ماده ۱۳ با در نظرگرفتن اصلاحاتی که تصویب شد رای می‌گیریم آقایانی که موافقندقیام فرمایند(اکثربرخاستند) تصویب می‌شود ماده ۱۴ قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- ماده ۱۴- کلیه مقررات و قوانینی که مغایر با مقررات این قانون باشد ملغی است.
دکتر کیان - بنده مخالفم با این ماده
نایب رئیس - بفرمایید
دکتر کیان - بنده از آقا این نمایندگان تقاضامی‌کنم که درست توجه بفرمایند که این عبارتی که اینجا ملاحظه می‌فرمایید یک عبارتی شده‌است که فعلا درغالب موارد دیده می‌شود و این عبارت بکلی غلط و از هر جهت مخالف اصول قانونگذاری و مخالف اصول قضایی است البته قانونی که تصویب شد در صورتی که قوانین قبلی با آن مغایرت داشته باشد چون این قانون موخراست این معتبراست و این موضوع جزو اصول قضایی و حقوقی مسلم است اما از طرف دیگر ذکر این که کلیه قوانینی که که مخالف این است ملغی است اگر دولت قوانین معینی دارد در نظر دارد که نسخ بکند این را باید ذکر بکند که قانون فلان و فلان و فلان ملغی است و ذکراین که قوانین مخالف این ملغی است صحیح نیست و همانطوری که عرض کردم دست و بال قوه قضاییه را می‌بندد چون ممکن است فلان قاضی و فلان وکیل مدافع استناد کند بفلان دلیل ماده ۲۴ قانون مجازات عمومی مخالف این قانون است بنابراین این جورعبارت نبایستی نوشت و هر قانونی که می‌خواهد قانونی را لغوبکند باید ذکر بکند که فلان قانون نسخ می‌شود و اگر ذکرنکرد هر قانونی که مخالف آنهم باشد خود بخود بلا اثر خواهد بود بنابراین بنده با این ماده مخالفم و معتقدم که چیز زائدی است و باید حذف شود.
اخگر - بنده موافق با ماده هستم
نایب رئیس - بفرمایید
اخگر – در ضمن گذراندن همین قانون که تا باین ماده رسیده‌ایم اگر جنابعالی توانستید بفرمایید که خود این موادی که ما تصویب کردیم مرتجلا چی چی‌ها بودآنوقت می‌شود گفت که کدام یکی از مواد کدام قانون با این قانون مخالف است و او ملغی است اصولا این که فرمودند قانون موخر قانون مقدم را لغو می‌کند این یک مسئله صحیحی است ولی کلیت ندارد و این تصریح برای این است که فردا فلان وکیل عدلیه نرود استناد بکند به یکی از مواد قانون مدنی یا جزایی و بیاید اسباب دردسر فراهم بکند تاکید شده‌است که کلیه مواد قوانین که با این قانونی که ما وضع کردیم مخالف است ملغی است و بودنش هم هیچ ضرری ندارد باید هم باشد.
نایب رئیس - مذاکره در این مورد کافی است پیشنهادی آقای نبوی کرده‌اند که دو ماده ۱۴و ۱۵ یکی باشند ولی برای این که پیشنهاد آقای نبوی مطرح باشد باید ماده ۱۵ قرائت شود (ماده ۱۵ بشرح زیرقرائت شد):
- ماده ۱۵- وزارت پست وتلگراف و تلفن مامور اجرای این قانون می‌باشد.
نایب رئیس – پیشنهاد آقای نبوی خوانده می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
- پیشنهادمی کنم ماده ۱۴و ۱۵ توام شده بطریق ذیل نوشته شود: ماده ۱۴ کلیه مقررات و قوانین که مغایر با مقررات این قانون باشد ملغی ووزات پست وتلگراف وتلفن ماموراجرای این قانون است (شمس قنات‌آبادی - احسنت)
نبوی - هیچ تغییری در عبارت نداده‌ام عبارت دو ماده همان است.
نایب رئیس - آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد چون بعنوان پیشنهاد رای گرفته شدحالا بمجموع ماده ۱۴و ۱۵ رای گرفته می‌شود با اصلاحی که شده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.
افشارصادقی - اجازه می‌فرمایید بنده تذکری دارم
نایب رئیس - اجازه بفرمایید دو سه نکته را توجه فرمایید یکی این که مواد الحاقی پیشنهاد شده در حدود شش ماده‌است که ناچار باید مطرح شود و برای مجلس گذرانده شود دیگر این که آقای مکی نماینده مجلس شورای ملی که به مسافرت رفته بودند شرحی نوشته‌اند و تقاضا نموده‌اند از مجلس که اگر اجازه بفرمایید در اول دستورجلسه آینده گزارش مسافرت خودشان را بعرض برسانند
مهندس حسیبی - بنده هم یک همچوتقاضایی داریم
== - بیانات بعد از دستور آقای افشار صادقی ۷- بیانات بعدازدستورآقای افشارصادقی
افشارصادقی - اجازه می‌فرمایید بنده تذکری دارم
نایب رئیس - آقای افشارصادقی هم اجازه گرفتند که در خاتمه جلسه مطلبی را که لازم می‌دانند بعرض مجلس برسانند دو دقیقه صحبت می‌فرمایند. آقای افشارصادقی بفرمایید
افشارصادقی - آقایان نمایندگان محترم استحضاردارند که فردا۲۱ آذربمناسبت روز نجات آذربایجان ارتش جوان بخت شاهنشاهی در سراسرکشور جشن می‌گیرد من در همین مکان مقدس و پناهگاه ملت ایران بارها بعرض ملت رشید و شاهدوست ایران رسانیده‌ام که ارتش جوان و دلاور ما تنها ضامن استقلال و شرافت ملی می‌تواند بشمار آید افسران رشید و شرافتمند و درجه داران و سربازان وظیفه شناس و زحمتکش ما بارها با ایثار خون خود این ادعا را بثبوت رسانیده‌اند (صحیح است) هم اکنون که ما برحسب وظیفه از آنها یاد می‌کنیم اکثر برادران نظامی ما در مرزهای کشور و در روی قلل مستور از برف در سخت ترین و مشکل ترین شرایط برای حراست مرزها وظایف محوله خود را بنحو شرافتمندانه با حداقل حقوق انجام می‌دهند (صحیح است) برای خود بس افتخار و مباهات می‌دانم به مناسبت جشن فردا ضمن مسئلت پایداری و قدرت روزافزون ارتش شاهنشاهی پاکترین احساسات قبلی را بعموم افسران و سربازان بخصوص آنهایی که در مرز و پادگانهای دورافتاده انجام وظیفه می‌نمایند تقدیم نموده و درود بی پایان بروان پاک شهدایی که در راه استقلال و عظمت ایران مردانه جان بکف نهاده‌اند نثارنمایم (صحیح است احسنت)
== - اعلام تصویب صورت مجلس‌های ۱۶و ۱۸ آذر ۸- اعلام تصویب صورت مجلس‌های ۱۶و۱۸ آذر
نایب رئیس - چون که برای تصویب صورت جلسه‌های گذشته (دو جلسه) اکثریت نبود حالا که عده کافی است اعلام می‌کنم صورت جلسه‌های ۱۶ آذر و همچنین ۱۸ آذر تصویب می‌شود.
- تقدیم دو فقره سوال بوسیله آقای معتمددماوندی از وزارت امور خارجه ویرایش
۹- تقدیم دو فقره سوال بوسیله آقای معتمددماوندی از وزارت امور خارجه
نایب رئیس - آقای معتمددماوندی
معتمددماوندی - بنده دو سوال از آقای وزیرامور خارجه داشتم یکی راجع به وقایع اخیر عراق و دیگری هم به مناسبت ورود دو سناتورآمریکایی که تقدیم می‌کنم
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه ویرایش
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ۲۳ آذردستور طرح مواد الحاقی تلفن و مطالبی که گفته شد (مجلس یکساعت و ۱۵ دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی – احمد رضوی