مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۶۸
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۳۳۲
۴ شنبه ۲۲ بهمن ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۶۸
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۶۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵ شنبه شانزدهم بهمن ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
- ۱- طرح صورت مجلس
- ۲ - بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر فقیهی شیرازی. انگجی. دکتر فاخر. اخگر
- ۳ - طرح و تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع به اجرای منع استعمال مشروبات الکلی
- ۴ - اعلام تصویب صورت مجلس جلسات ۱۲و۱۴ بهمن ماه
- ۵ - طرح و تصویب یک فوریت طرح پیشنهادی راجع باعاده اختیارات دیوان محاسبات
- ۶ - بقیه مذاکره در لایحه امتیاز تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی و تصویب آن
- ۷ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دوساعت و پانزده دقیقه قبل از ظهر بریاست آقای ذوالفقاری (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- طرح صورت مجلس ویرایش
۱- طرح صورت مجلس
نایب رئیس - جلسه رسمی است صورت غائبین جلسه روزسه شنبه قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: مشار. احمد فرامرزی. صفایی. حاج سیدجوادی. قنات آبادی. عامری. اورنگ. دکتر فلسفی. تولیت
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امامی. عبدالرحمن فرامرزی. راشد. دکتر ملکی. محمدحسین قشقایی
دیرآمدگان با اجازه و زودرفتگان - آقایان: اخگر۳۰ دقیقه. مهندس حسیبی ۳۰ دقیقه. شهیدی یکساعت. رفیع یکساعت. افشارصادقی یکساعت. امیرافشاریکساعت. بهادری یکساعت. دکتر بقایی یکساعت و پانزده دقیقه. نجفی یکساعت و سی دقیقه.
دیرآمدگان بی اجازه و زودرفتگان - آقایان: منصف ۳۰ دقیقه. شهاب خسروانی یکساعت و پانزده دقیقه
نایب رئیس - نسبت بصورت جلسه اعتراضی هست؟ آقای نریمان بفرمایید
نریمان - اجازه بفرمایید اشتباهات چاپی که درمتن بیانات بنده شده‌است اصلاح کنم به تندنویسی بدهم.
نایب رئیس - بسیارخوب آقای اقبال بفرمایید
اقبال - یک تلگراف است از کرمانشاه و طوماری است از تهران که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس - آقای دکتر فقیهی شیرازی بفرمایید
دکتر فقیهی شیرازی - چند تاتلگراف است از لنگرود. قم. کاشان و همچنین نامه‌ای از طرف آیت الله حاج میرزا خلیل کمره‌ای ساکن تهران و نامه‌ای از طرف آیت الله روحانی و نیز تلگرافی از حوزه علمیه قم مبنی برپشتیبانی و تایید از لایحه دوفوریتی منع مسکرات رسیده‌است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم و همچنین طوماری از طرف اهالی دروازه شمیران و خیابان ایران (میراشرافی - راجع به چه موضوع؟) راجع به تایید طرح دوفوریتی آقایان مبنی برمنع نوشابه‌های الکلی
نایب رئیس - اعتراض دیگری نیست؟ آقای میراشرافی بفرمایید
میراشرافی - اولا امروزاین صورت مذاکرات را دیر توزیع کردند و بنده نتوانستم بطور کافی مطالعه کنم. چند غلط دارد که تصحیح می‌کنم و اجازه بفرمایید تقدیم کنم. ضمنا اظهاراتی که بنده درجلسه گذشته اینجاکردم رادیو تهران تمامش را حذف کرده. بنابراین دستوربفرمایید یانطق نمایندگان دررادیوقرائت نشود و یا اگرقرائت می‌شود تمام آن درست قرائت بشود گرچه بعضی از روزنامه ها که تازگی جیره خور دولت شده‌اند یاد گرفته اند که اظهارات نمایندگان را تحریف کنند مثلا بنده در مورد شیلات عرضی که کردم نسبت به آقای مورخ الدوله سپهر بودبرای این که ایشان مدیرعامل آنجا بود خود آقای مورخ الدوله سپهر از جیره خواران روس است و بودن ایشان در شیلات به نظربنده صلاح نیست.
نایب رئیس - آقای خسرو قشقایی بفرمایید
خسرو قشقایی - اجازه بفرمایید تلگرافات و کاغذهای زیادی که از فارس رسیده‌است و از طرز خدمت آقای وارسته استاندار سابق فارس اظهار تشکرکرده بودند تقدیم بکنم.
پورسرتیپ – مرد شریفی است
نایب رئیس - دیگر اعتراضی نسبت به صورت مجلس هست؟ آقای مکی بفرمایید
مکی - یک کاغذی است راجع به منع مسکرات که بوسیله عده‌ای از آقایان رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم
نایب رئیس- آقای و کیل پور
وکیل پور - طوماری است از طرف کارمندان ادارات دولتی راجع به سازمان وزارتخانه‌ها که تقدیم مقام ریاست می‌کنم راجع به حقوق بازنشستگی هم پیشنهادی داده‌اند که باید مورد توجه مجلس قراربگیرد.
نایب رئیس - دیگر اعتراضی نسبت به صورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) چون اکثریت نیست تصویب آن به بعد موکول می‌شود.
- بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر فقیهی شیرازی. انگجی. دکتر فاخر. اخگر ویرایش
۲- بیانات قبل از دستورآقایان: دکتر فقیهی شیرازی. انگجی. دکتر فاخر. اخگر
نایب رئیس - یک عده از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند.
آقای دکتر فقیهی شیرازی بفرمایید
(در این موقع عده‌ای از آقایان از جلسه خارج می‌شدند)
خسرو قشقایی - آقای رئیس همه آقایان بیرون رفتند
نایب رئیس - آقایان مواظب تابلوهم باشند.
دکتر فقیهی شیرازی - فرهنگ اساس قومیت و ملیت را تشکیل می‌دهد و دین و مذهب پایه‌های آنرا محکم و استوار می‌سازد دیروز جشن دانشگاه بود و فرهنگیان بخوشحالی آنکه تعدادی از گل‌های بوستان فرهنگ شگفته شده و بشر رسیده جشن گرفتند چنانچه گزارش دانشگاه حاکی از این بود که در سال تحصیلی گذشته چند نفر پزشک. چند لیسانسیه حقوق چقدرمهندس و لیسانسیه در علوم بجامعه تحویل داده بدیهی است هر قدر بر تعداد جوانان فاضل تحصیل کرده کشور اضافه شود به همان اندازه به آبرو و ارزش واقعی مردم کشور افزوده می‌شود و برمیزان امید و آرزوی میهن دوستان می‌افزاید زیرا فرهنگ هر کشور اساس قومیت و ملیت مردم آن کشور را تشکیل می‌دهد و محال است که بیگانگان حتی بانواع و اقسام مختلفه بتوانند بر مردم کشوری که جوانانش با فرهنگ واقعی و عملی سرکار دارند مسلط شوند کما اینکه یک سلسله مبارزات تاریخ ایرانیان قدیم با دول مقتدر و ذی نفوذ موید این معنی است ولی اگر همین علم و دانش بدست کسانی افتد که نسبت به معتقدات دینی و مذهبی بی عقیده و یا لاابالی و سست عنصر باشند از نظر عوامل اجتماعی اقتصادی و اخلاقی بقسمی گرفتار مخمصه و ابتلائات گوناگون می‌شوند که باید گفت هر که این هر دور ندارد عدمش به ز وجود چنانچه بزرگترین فیلسوف شرق و مفخرایران سعدی شیرازی فرماید تیغ دادن در کف زنگی مست به که افتدعلم را نادان بدست. این همه مناقشات و مشاجرات و احیانا نگرانی‌هایی که می‌شنویم گاه بیگاه در آموزشگاه‌های کشور روی می‌دهد و غالبا غیرمنتظره‌است بقسمی که حتی نوباوگان ما را از نظر مسلک و عقیده منحرف می‌کند نیست مگر آنکه در سالهای اخیر فقط بتدریس تئوریها اکتفاکردیم و آنچه درباره آموزش فکرکردیم مادیات بوده‌است و بس در صورتیکه اگر بهمان میزان به تدریس دروس دینی و معنوی و اخلاقی همت می‌گماردیم امروز آنقدر گرفتار مصیبتهای گوناگون نبودیم پس سرمنشاء همه بدبختی‌ها بی اعتنایی بدین و سرآمد همه مصیبتها متداول شدن این مایع فساد و نوشابه‌های الکلی است که براستی ام الفساداست آقایان نمایندگان محترم امروز کار بجایی رسیده که در اثر تبلیغات سوء و تلقینات بی مورد دانشجویان کشور که چشم و چراغ آینده مملکت می‌باشند در دانشگاه که مرکزعلم و دانش و مخزون ثروت حقیقی این سرزمین است دانشجویان بجان هم می‌افتند و مادر و پدر بینوا نمی‌دانند که آیا طفلشان سالم بخانه برمی گردد یا خیر اینهمه بدبختی برای آن است که پشت پا به معنویات زدیم و خدا و قرآن را فراموش کردیم در کشوری که سر هر کوی و برزن میخانه و کاباره عرض اندام می‌کند در مملکتی که با وصف تحریم قطعی مذهبی یک قلم از عایدات خزانه کشور را مالیات و رسومات درست می‌کند در سرزمینی که مردم از شدت غم و اندوه به میخانه پناه می‌برند سزاوارنیست این چنین سهم مهلک آزاد گذارده شود چند شب قبل به بالین طفل بیماری دعوت شدم ۱۲ساله بود تریاک خورده بود معلوم شد پدرش جوراب باف مزدور است که بعلت اعتیاد به مشروب توانایی نان آوردن به خانه ندارد و حتی نیمه شب مست و لایعقل دست خالی به خانه می‌آید یگانه فرزند خود را مورد ضرب و شتم قرارمی دهد بیچاره طفل مستاصل شده بود قصد انتحار داشت آقایان نمایندگان محترم بیعدالتی‌ها فقر و مسکنت سستی ایمان و عقیده رواج بازار نوشابه خواری نسل آینده ما را بخطر انداخته شما را بخدا بیایید هر چه زودتر بساط نوشابه خواری را در این کشور موقوف کنید و طرحی را که چند جلسه قبل با قید ۲ فوریت تقدیم داشته‌ام تصویب فرمایید و بنا باحترام سوگند وفاداری بدین و قرآن که در بدو ورود به مجلس یاد فرموده‌اید هر چه زودتر این خدمت اجتماعی و دینی را از خود بیادگار بگذارید قطعا جناب آقای نخست وزیر نیز راضی نخواهند شد که با مسموم شدن مردم چند دینار بیشتر عاید خزانه کشور شود. خدا یار و مدد کار شما باشد اکنون بقیه وقتم را بحجت الاسلام جناب آقای انگجی تقدیم می‌دارم (احسنت)
پورسرتیپ - خدا از شما راضی باشد
نایب رئیس - آقای انگجی بفرمایید
انگجی - عرایض بنده خیلی مختصر است از روزیکه افتخارهمکاری با آقایان محترم را داشته‌ام تا حال نخواسته‌ام مزاحم اوقات پربهای همکاران عزیز خود بشوم و این اولین باری است که بحسب وظیفه دینی مصدع می‌شوم و خیلی متاسفم که بیانات بنده در پیرامون مطلبی است که از هر حیث روشن و بدیهی است و آن مطلب عبارت است از قانون منع مشروبات الکلی که تصویب آن از هر جهت به صلاح ملت و مملکت است و گمان نمی‌کنم احدی از آقایان محترم در اصل موضوع مخالفت داشته باشند چیزی که شاید افکاربعضی از نمایندگان را مشوب نموده باشد مشکل کمبود بودجه کشوراست باین معنی که در این موقع بحران اقتصادی حذف عایدات مشروبات از بودجه شاید تولید اشکال نماید و بهمین جهت دردادن رای به لایحه‌ای که بامضای ۱۶نفر تقدیم مجلس شده‌است تردیدی حاصل شود و چند میلیون تومانی که از این ممر به خزانه دولت عاید می‌شود بی محل مانده و مایه زحمت بشود.
برای رفع یک چنین توهمی خاطرآقایان را اولا باهمیت موضوع معطوف داشته و تذکرمی‌دهم که اهمیت قطع ریشه فساد بیشتر از تو هم مراعات بودجه کشور است زیرا ارقام عمده هزینه‌های دولت اگر دقیقا بررسی شود در راه جلوگیری از مفاسدی که منشاء آنها استعمال مشروبات است مصرف می‌شود. این مایع خانمانسوز باندازه‌ای مفاسد را در این کشور اسلامی شایع ساخته که ادارات دولتی با قوانینی که در دست دارند تا حال نتوانسته‌اند از آنها جلوگیری نمایند پس در حقیقت اخذ چند میلیون تومان از رسومات برای جلوگیری از مفاسد مولده از استعمال مشروبات کفایت نمی‌کند بلکه باید دولت از عایدات دیگری نیز در این راه مصرف نماید مع الوصف غرض اصلی که ممانعت از شیوع مفاسد است حاصل نمی‌شود یعنی از یکسو مبلغی از رسومات گرفته می‌شود از سوی دیگر باضافه مبالغ دیگر برای جلوگیری از مفاسدی که از رسومات تولید می‌شود مصرف می‌گردد و باز مقصود بدست نمی‌آید ثانیا این نکته مسلم است که مخارج دولت را باید خود ملت بپردازد ملت نجیب ایران که همیشه در مواقع سخت از بذل مال حتی بذل جان هم مضایقه نمی‌نماید (کریمی - صحیح است) بدون تردید حاضراست که مخارج دولتی را که مورد اطمینان و اعتماد است از ممرهای مشروع تامین نماید پس پرداخت هیجده میلیون کسر بودجه را برای اینکه ان زهر کشنده و مایع نابودکننده از میان برود با کمال میل و رغبت حاضراست تعهد نماید و از محلهای مناسبتری تامین و اشکالی را که در اذهان بعضی از نمایندگان محترم شاید تولید نموده باشد مرتفع کند البته آقایان محترم که نمایندگان حقیقی ملت هستند عموما علاقه مند به حفظ نوامیس اسلامی و مقررات مذهبی بوده و می‌باشند نسبت بلایحه قانونی منع استعمال مشروبات الکلی که با ۲ فوریت تقدیم مجلس شده‌است رای موافق خواهند داد افتخار انجام یک چنین خدمت را بملت و مملکت در تاریخ نمایندگی خود خواهند داشت و کشوری را که متعلق بحضرت جعفربن محمد علیه السلام است میان سایر کشورهای اسلامی سربلند خواهند فرمود و ملت مسلمان ایران را برای همیشه از خود متشکر خواهند ساخت انشاء الله تعالی. در خاتمه طومارهایی که از طرف اهالی محترم پایتخت راجع به تقاضای تصویب لایحه تقدیمی است و بوسیله این جانب فرستاده شده تقدیم مقام ریاست می‌نماید(احسنت)
شبستری - این طومار را هم اضافه بفرمایید بوسیله بنده تقدیم می‌شود.
انگجی - طوماری است از طرف آقای شبستری که تقدیم می‌کنم ضمنا طوماری است از طرف اهالی خیابان خراسان که بوسیله جناب آقای ملانی راجع به منع استعمال مسکرات رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس - آقای دکتر فاخر بفرمایید
دکتر فاخر - آقایان اطلاع دارند که دیروز یعنی روز ۱۵بهمن روز هیجدهمین سال تاسیس دانشگاه تهران بود مناسب است که از پشت این تریبون به مناسب این روز مبارک در تاریخ فرهنگ ایران بعموم اشخاصی که در ایجاد و نگهداری و توسعه این موسسه عظیم فرهنگی موثر بوده و هستند درود بفرستیم وجود چنین مرکز علمی آبرومندی را که در واقع چشم و چراغ اجتماع امروزی ما است بافراد کشور خود تبریک بگوییم ولی باید متاسفانه گفت که مدتی است در تمام دستگاه فرهنگی ما تشنجاتی ایجاد می‌شود و دسته بندیهایی صورت می‌گیرد که قسمتی از وقت و انرژی دانش آموزان و دانشجویان و حتی خود اولیای محترم فرهنگ را بر سر مسائلی صرف می‌کند که برای این دسته که مقام شامخی را در هر جامعه دارند باین شهرت سایسته نیست بدبختانه گاهی دانشگاههای کشور نیز از این پیش آمدها برکنار نمی‌باشد مثلا آقایان بخاطر دارند که چند روز پیش موقع ورود به مجلس بیانیه‌ای به نمایندگان مجلس داده شد که با کلمات دانشجویان زندانی شروع می‌شد و بیان این دو کلمه زشت و زیبا یعنی دانشجو و زندان در کنار یکدیگر متاثر شدند بنده بخصوص سهم زیادی از این تاسف دارم زیرا مدت زیادی نیست محیط دانشگاه را ترک کرده‌ام و هنوز می‌توانم خود را در صف برادران دانشجوی خود بدانم بعلاوه چون مدتی از عمر خود را در دانشگاههای چهار کشور مختلف گذرانیده‌ام می‌توانم با اطلاع بشرایط کار و نظم داخلی آن دانشگاهها خطاب به برادران دانشجوی خود عرایضی بکنم دیدن بیانیه تحت عنوان دانشجویان زندانی گفته آن دانشمند فرانسوی را بیاد می‌آورد که روزی از طرف شهرداری محل سکونت خود برای افتتاح زندانی دعوت شده بود بطوریکه در اینگونه موارد معمول است نطق‌های تحسین آمیز از هر طرف می‌شد ولی این دانشمند دوراندیش با چشمان گریان مردم را مخاطب قرارداد و گفت من آرزو می‌کردم که امروزعوض یک زندان یک مدرسه را افتتاح می‌کردم ملاحظه بفرمایید که وضعیت ما چقدر از این فکر عالی دوراست زیرا باید امروز زندان و مدرسه را در کنارهم داشته باشیم و افرادی که باید در مدرسه باشند در زندان جای بگیرند صرفنظر از اینکه علت این وضعیت چیست و مسئول آن که می‌باشد برای عموم مردم این کشوراین وضعیت ناگوار است مخصوصا در ایران امروز که محیط دانشگاه و دسته دانشجویان باید در صف اول مبارزه برعلیه جهل و بیسوادی قرارگیرد و برای اینکار دقیقه از اوقات غیرقابل برگشت خود را تعطیل و تلف نکنند. بطوریکه شایع است علت قسمتی از این گونه تشنجات و بی ترتیبی‌ها جنبه فنی داشته و قسمتی دیگر جنبه دسته بندی و اختلاف نظرها بر سر مسائل عمومی کشور دارد البته تا حدی که بعلل فنی مربوط است اولیای دانشگاه باید از طرفی با تهیه حداکثر وسایل ممکنه تحصیلی جواب هرگونه ایراد و اعتراض منطقی را بدهند و از طرف دیگر اگر فرد یا افراد اخلال گر واقعی دربین دانشجویان می‌شناسند با کمال شهامت آنها را از جرگه طلاب واقعی علم و دانش برکنار کنند اما از جهات دسته بندی و اختلاف نظرها درباره امور عمومی کشور باید قبلا عرض کنم که اصولا دانشجویان دانشگاه نباید از سیاست کشور خود بی خبر و برکنار باشند اغلب دانشجویان بسنی رسیده‌اند که می‌توانند نماینده مجلس انتخاب کنند و حتی در بعضی از کشورها نماینده خاصی برای دانشگاهها تعیین می‌کنند. بعلاوه بهمان ترتیب که دانشجویان به تدریج مدارج علم و دانش را طی می‌کنند باید از جریانات مربوط به سیاست و اجتماع کشور خود نیز با اطلاع باشند تا بعد از خاتمه تحصیل و ورود به زندگی اجتماعی و پر فعالیت خود یکدفعه و بدون سابقه باعوامل غیرآشنا بذهنی خود مواجه نشوند ولی این کسب اطلاع و مداخله در جریانات عمومی کشور از طرف دانشجویان نباید از حد معینی تجاوز کند. این حد معین حدی است که دانشجو را از هدف اصلی خود که کسب علم و دانش و مجهزشدن با فنون است بازنگذارد و محیطی را که باید هزاران طلبه علم و معرفت در آن تعلیم و تربیت ببینند متشنج و تعطیل نکند.
آقایان دانشجویان شما یکنوع سرباز برعلیه جهل و بیسوادی هستید ولی در مدتی که تازه بزیر خدمت فرا خوانده شده و هنوز فنون مبارزه و جنگ برعلیه دشمن را بطور کامل یاد نگرفته‌است همانطوری که برای یک فرمانده خطای بزرگی است که سربازان تعلیم نیافته خود را به میدان جنگ بفرستد و جسم جرئت و شهامت آنها را بیموقع و بیمورد بخطراندازد برای شما دانشجویان نیز واردشدن به مبارزه‌های شدید برعلیه عواملی که دشمن علم و دانش و اجتماع صحیح می‌دانید پیش از خاتمه تحصیلات و تعلیمات خود کار کاملا بجا نمی‌باشد.
چون برحسب مثال موقعیت یک دانشجو را در دانشگاه به سربازی تشبیه کردم که برعلیه جهل و فساد درحال مبارزه‌است اجازه می‌خواهم این حکایت کوچک را عرض کنم در یکی از روزهای جنگ بین المللی اخیر که کشور ما پل پیروزی قرار گرفته بود یکروز یکی از دوستان من از مسافرت رسید و حکایت کرد که در بین راه کامیونی از متفقین را دید که حامل اسلحه بوده و متوقف می‌باشد و افسرسرپرست آن با اصرار عجیبی طلب کمک از راننده این شخص برای رفع عیب کامیون می‌نمود. می‌گفت در مدت یک ساعت توقف و تعمیر این کامیون افسر سرپرست باعصبانیت کامل وقت میگذراند و مرتبا چیزی برمحاسبه‌ای که روی کاغذ برای خود می‌کرد می‌افزود می‌گفت بعد از آنکه کامیون آماده حرکت شد از افسر سرپرست علت عصبانیت فوق العاده را پرسیدم و از کیفیت محاسبه‌ای که می‌نمود استعلام کردم جواب داد این حساب را می‌کنم که هرساعتی این کامیون دیرتربجبهه جنگ می‌رسد بهمان میزان برعده کشته شدگان ما افزوده می‌گردد.
آقایان دانشجویان می‌تواننداین محاسبه را بادقت دانشگاهی و وضع دانشگاهی خودتطبیق بدهند و بدانند که درراه مبارزه برعلیه مشکلات هرروزی که کلاس تعطیل می‌شود و وضع دانشکده متشنج می‌گردد یکروزدرراه مبارزه عقبترمی مانندوحتمادرراه جلوگیری از تلفات جانی و مالی بقوم و ملت خودزیان می‌بینند. برای اینگونه زیانهاصدهامثال می‌شودگفت بنده فقط بیکی از آنها اکتفامی کنم. امروزدرشهرستانهای یکصدوپنجاه هزارنفری این کشورفقط و فقط یک طبیب دارد و یک قاضی. پس آقایان تصدیق می‌فرمایید که اگریکروزدانشکده پزشکی طهران تعطیل شود و یکساعت درس دردانشکده حقوق از بین برودبهمان اندازه عرضه کردن چندین ده نفرپزشک و قاضی باین سرزمین پراحتیاج به پزشک و عالم عقب می‌افتد و جان و مال صدها نفرازهموطنان شمادرسرتاسرکشوردرمعرض خطرواقعی قرارمی‌گیرند. امروزدراین کشور مردم فقیروبیچاره روی معادن طلا از گرسنگی جان می‌دهند و اگرکوچکترین کارتولیدی شروع کنیدملاحظه خواهید فرمود که چقدر احتیاج باشخاص متخصص و کارازموده دارید که کمیاب هستند درحالیکه هزاران نفر کارگردستی و دورازهرگونه تعلیمات فنی درکنارکوچه‌ها جویای کارند آقایان انسان موقعی که باقلام بودجه مملکت مراجعه می‌کند حقیقتا جگرش کباب می‌شود دربین این اقلام ملاحظه می‌فرمایید که کل عایدات دولت درتمام سال از کلیه معادن (به استثنای نفت) معادل نهصد هزارتومان است درحالیکه عواید دولت از دادگاهها یعنی از مراکزی که محل مراجعه صاحبان دعاوی و مناقشات افراداست قریب چهارمیلیون تومان می‌باشد بعبارت دیگر عواید کشوری که یک میلیون و ششصدهزارکیلومترمربع و سعت داردازمعادن خودیک پنجم عواید دادگاههای آن کشورمی باشد درحالیکه جمعیت آن فقط درحدود هیجده میلیون نفراست.
آقایان دانشجویان امروزومردان و زمآمداران فرداملاحظه می‌فرمایند که این سرزمین پرثروت طبیعی احتیاج به مردان تحصیل کرده و متخصص داردواین حالت پیدانخواهدشدمگر مراکزعلمی باز شود و خوب کارکنند. باین جهت است که من با صمیمیت قلبی و مثل یکنفر هم طبقه دانشجویان استدعامی‌کنم که زندگی خارج از دانشگاه و شرایط اجتماعی هرطوری باشد آقایان دانشجویان دانسته یاندانسته اجازه ندهند که کلاس تعطیل شود و وضع دانشگاههای کشور متشنج گردد و یا خودشان بنحوی از کسب مدارج علم و دانش محروم بمانند زیرا هرگونه آینده برای خود اندیشیده باشند و هر دستگاهی را برای مملکت مصلح بدانند بالاخره این کشور و این دستگاه به مرد آنهم به مرد متخصص و دانا احتیاج دارد بعلاوه تجربیات کشورهای مترقی دیگر برای شما باید سرمشقی باشد که بالاخره در این کشور نیز دیپلم بدون تحصیل واقعی ارزش نخواهدداشت و درهای موسسات عمومی و خصوصی بروی کسی باز خواهد شد که با جامه زیبنده علم ملبس باشد و نه باوراق و گواهی نامه‌های تحصیلی بعلاوه توجه فرمایید که عده کثیری از پدران و مادران دانشجویان اشخاص ثروتمندی نیستند و نمی‌توانند مخارج تحصیلی و معیشت فرزند دانشجوی خود را برای مدت طولانی تامین کنند من سراغ دارم پیرمردان و پیرزنانی که فرش زیر پای خود را برای تامین هزینه تحصلی فرزند خود فروخته‌اند. ببینید این اشخاصی که تمام امید و آرزوهای خود را در تحصیلات امروز در ترقیات فردای شما جمع کرده‌اند چه می‌کشند روزی که می‌بینند فرزندشان بواسطه تشنجات دانشگاه باید روز را در خانه و یا کوچه‌ها بگذراند و یا خدای نکرده سراغ او را از زندان بدهند.
مخصوصا نظر دانشجویان محترم را باین نکته مهم جلب می‌کنم که اگردردوره تحصیلی و جوانی خود از لحاظ بی اطلاعی و یا خدا نکرده هوا و هوس دچار لغزش و اشتباهی بشوند دیگر آب رفته را بجوی آوردن کار مشکلی خواهدبود و ظرف شکسته را جزلحیم علاج دیگری نیست.
البته ناگفته نماند که درباره نظم و آرامش و حسن پیشرفت اموردانشگاه و هرموسسه فرهنگی دیگر استادان مربوطه نیز رل مهمی دارند.
آقایان استادان که درواقع رهبران جامعه و پروش دهندگان مسئولین امور آینده کشورهستند باید باین نکته توجه فرمایند که دانشجوبحدزیادی دررفتار و اعمال روزانه خود تحت تاثیر افکاروعقاید و طرز رفتاراستادان خودمی باشد وامیدواریم که استادان محترم نیز بیش از پیش بخواسته‌های منطقی دانشجویان خود بذل توجه فرمایندووقت بیشتری از اوقات گرانبهای خودرا دراختیار آنها گذاشته و ساعات بیشتری حتی خارج از کلاس همانطوری که درهمه دانشگاههای بزرگ معمول است دربین دانشجویان خود بسربرند. بعلاوه باتهیه و چاپ کتابهای مفیدوقت دانشجویان خودرا بیشترتوجه استفاده از منابع و عوامل محیط تحصیلی خود بکنند تا آقایان دانشجویان درمراکز و سربازخانه‌های واقعی خود که همان لابراتوارها و کتابخانه‌ها و مجامع علمی تربیتی می‌باشند مشغول شده و برای خدمت به ایران فردا آماده ترشوندآقایان مطلع هستند که امروزه موضوع شهرداری شهرها درکشورهای مترقی اهمیت خاصی داردودرواقع شهرداری موسسه ایست که از طرفی ذوق و سلیقه و علاقه ساکنین یک شهررا درراه آبادی و نظافت آن شهر به هزینه ساکنین خودشهر بکار می‌اندازد و از طرف دیگر با انتخاب اعضای انجمن شهرداری به پیشرفت اصول دموکراسی و شرکت مردم در خیر و شر محل سکونت خود کمک می‌کند.
اهمیت شهرداری و کیفیت قراردادن آن تحت نظرساکنین همان شهر مخصوصا درایران که قریب ۲۵٪ نفوس آن درشهرها و قصبات زندگی می‌کنند بیشتراست زیرا درایران شهرها از هم دورافتاده و مسافات زیاد هستندبنابراین اگر شهرداری هرمحل استقلال کافی داشته باشد می‌تواندبدون معطلی و اتلاف وقت بضروریات محلی برسد و نواقص را مرتفع کند.
خوشبختانه در چند سال اخیر قانون استقلال شهرداریهاموردتوجه مجلس شورای ملی قرارگرفت و اخیرا نیز باید از جناب آقای نخست وزیر تشکرکرد که یکی از لوایح قانونی را که طبق اختیارات خود تصویب فرمودند قانون جدید استقلال شهرداریها است.
امیداست که وزارت کشور نیز به نوبه خودبرای انتخاب انجمنهای شهر نقاطی که تاکنون دارای انجمن نشده انداقدامات فوری بعمل آورد.
ولی مطلبی که بنام تذکربدولت بعرض آقایان میرسانم این است که خطاست اگرفکرکنیم درایران با تصویب قانون استقلال شهرداریها وظیفه سنگین دولت در این باره از بین رفته و یاسبکترشده باشد. امروزدرایران درحدود ۲۳۰شهر و قصبه دارای شهرداری است که اگرشهر طهران که بودجه سالیانه آن سی میلیون تومان است صرفنظرکنیم بودجه سالیانه شهرداری سایرشهرها ازهفتادهزارتومان تاشش میلیون تومان است و دربعضی از این شهرهاعوایدشهرداری بیشترازعوایدخالص دولت است.
ولی متاسفانه اغلب این شهرها برای اولین بار درتاریخ اجتماعی خوددارای شهرداری و انجمن شهرمی شوند. اغلب این شهرداریها دسترس به اشخاص فنی و کارآزموده ندارنداغلب اعضای این انجمنها درحالی که نهایت درجه حسن نیت و حب آب و خاک خودرا دردل دارند ولی از اطلاعات فنی و ضروری مربوط باجماعات انسانی بی بهره هستند.
بعلاوه بودجه بعضی از این شهرها به حدی ضعیف است که نمی‌توانند متخصصین لازم را استخدام کنند.
حتی بفرض اینکه کلیه این ۲۳۰ شهرداری بخواهند متخصصین لازم استخدام کنندعده متخصصین درایران بحدی کم است که مسلمابرای همه این شهرداریهاپیداکردن تعدادکافی متخصص واقعی امکان پذیرنخواهدبود.
بنابراین فقط بامیداستقلال بخشیدن به شهرداریها و انتخاب انجمن شهرنشستن خطای بزرگ خواهدبودوزیانی است به وقت و کیسه ضعیف این ملت بنابراین بامضیقه مالی و قلت عده متخصصین دراین کشور راه مناسبی که بنظرمی رسد این است که دولت یک کادرقوی از لحاظ فنی دراداره امور شهرداریها درمرکزودرمرکزاستانهاتهیه ببیند که این عده باجنبه مشورتی درامور شهرداریهای نقاط مختلف کشورمشغول انجام وظیفه باشند و پیوسته با اعزام اعضای خودبه شهرها و قصبات باتقاضای شهرداریهای محل و با ابتکار خودنظرهای مشورتی خودرادرامورفنی و اجتماعی دراختیارانجمنهای شهرهای مختلف قراردهد.
امروزه کادراداره امورشهرداریهای وزارت کشور تاحدی که بنده اطلاع دارم از چند نفر متخصص تجاوزنمی‌کند و این اشخاص باتمام سعی و کوششی که می‌کنند بهیج و جه نخواهندتوانست احتیاجات فنی شهرداریهای مختلف را تامین کنند بالنتیجه یا اموروخواسته ساکنین شهرهابعلت فقدان مشاورین فنی و وسایل فنی بلا اجرا می‌مانند و هزینه‌های صرف شده بهدرمی‌رود و یا اینکه بحدی دیربخواسته‌های مردم رسیدگی می‌شود که از نظر فصل و زمان و اشکالات اداری انجام آنها غیر می‌سرمی گردد. باین جهات جادارد که دولت هرچه زودتر به تربیت و تشکیل یک کادرقوی و مطلع درامورشهرداری درمرکزومراکز استانهابپردازد و آنها راباوسایل کافی مجهزسازد که بتوانندطرف مشورت شهرداریهای کشور قرارگیرندعلی الخصوص که هزینه تشکیل چنین کادر از محل دو در صد جمع آوری شده از بودجه شهرداریهای کشورتامین شدنی است.
مطلب مهم دیگری که درباره آن لازم بتذکرمی‌دانم موضوع مهاجرت است به طهران البته نباید ناگفته گذاشت که این موضوع مهاجرت از دهات به شهرها اختصاص باین کشورندارد این حالت مثل اینکه از مختصات تمدن حاضراست ولی بنظرمی رسد که درایران این موضوع در ده سال اخیرحالت بسیارغیرعادی بخودگرفته و زیان این عمل باقتصادیات و حتی باوضاع اجتماعی کشور زیادخواهد بود. این مهاجرین موقعی که برسرکاروزندگی خود هستندتولیدکننده می‌باشند ولی درطهران مصرف کننده خواهند بود.
ازدولت تقاضامی‌کنم که کمیسیونی از مطلعین امر تشکیل دهد و باین حالت غیرعادی رسیدگی نموده و علل و جهات و طرق علاج آن را تشخیص دهند تابیش از این بازوان مولد ثروت مراکز اقتصادی را در کنارخیابانهای شهرها عاطل و باطل نگذارندبنده بقیه وقتم را به آقای ناظرزاده می‌دهم.
نایب رئیس - وقت شماتمام شددیگر بقیه ندارد
دکتر فاخر - پس اجازه بفرماییدیک یادداشت کوچکی است از طرف آقای ناظرزاده بخوانم چند سطربیشترنیست.
درهفته قبل راجع به لزوم توجه دولت به زلزله زدگان را و تذکری در مجلس داده شد بطوریکه جمعیت شیروخورشید سرخ ایران ضمن نامه‌ای نوشتند به محض اطلاع شعبه جمعیت درکرمان چادر و آمبولانس و داروولوازم دیگر برای آنها فرستاده شده بعلاوه جمعیت مرکزی هم مبلغ یک صدهزارریال برای آسیب زدگان را در فرستاده‌اند.
کمیسیونی که برای رسیدگی به آسیب زدگان را و رتشکیل شده از بنده خواسته‌اند که از توجه جمعیت شیروخورشید سرخ و رمجلس تشکرکنم.
نایب رئیس - آقای اخگر بفرمایید
اخگر - اولا کاغذی از بحرین رسیده‌است که قرائت کرده و تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
ریاست محترم مجلس شورای ملی. این نامه از فرسنگ‌ها دوربدست شمامی‌رسدیعنی بحرین عزیز. از آن جایی که ما ایرانی الاصل می‌باشیم و بحرین هم جزولاینفک ایران و مال ما ایرانیان است همیشه اوقات ناظرجریانات ایران بوده و هستیم و خواهیم بود مع الاف که مانه تلگرافی دردست داریم که پشتیبانی خودرا اظهار بداریم نه پستی مرتب می‌باشد که مرتب خطرا برساند شما شایدفکرکنید که چراتلگرافی یاخطی از بحرین درباره پشتیبانی آقای مصدق نمی‌رسد خداشاهداست ما ایرانیان مقیم بحرین بیشتردرانتظار حل مسئله نفت و کارهای داخلی ایران هستیم چه کنیم که یک مشت خائن و اوباش اطراف ماراگرفته و تمام ایرانیان مقیم بحرین را زندانی کرده‌اند که یکطرف انگلیسی خائن طرف دیگر عرب‌های هیچ چیزنفهم طرف دیگر هم اهالی بحرین که حقیقتا یهودی درمقابل ایشان بهترهستند حالا خودتان مقایسه کنید چطورمامی‌توانیم با اینحال ابراز احساسات نماییم سه جریده دربحرین می‌باشد که هرروزدرباره ایران خبرهای بدمی نویسد یکی بنام صوت البحرین دیگری خمیله دیگری قافله از همان شبی که آقای مصدق جدولی برای انتخابات مجلس طرح نمودند که یکنفرازبحرین خواستندچقدرما ایرانی‌ها خوش دل و مسرورشدیم خدایا آن روزرا زودتر برسان تاما هم بتوانیم از محبت‌های آقای مصدق بهره مند شویم مدتی بود که جنسی نه از راه قاچاق نه از راه آزاد به بحرین نمی‌آمد چقدرراحت بودیم تاراهش بازشد خیلی خراب شد می‌خورندوبمافحش می‌دهندچه بکنیم ای خدا ای مصدق عزیز هرچه زودترمسئله بحرین را پیش بکشید شمادستوربدهید تاماکفن بپوشیم تاببینیدکفن پوشیدن مابهتراست یاکفن پوشیدن ایرانی‌های مقیم ایران ماجان خودرا درجلودشمن و مقابل دشمن می‌بازیم تافاتح شویم انشاء الله نامه را تقدیم مقام ریاست می‌کنم. (مهندس غروی – آقا آن نامه بود یایک اعلامیه‌ای؟) نامه بود که باپست فرستاده شده بود از طرف صدهاهزارنفراهالی بحرین.
۲- موضوع بازنشستگی.
چنانکه قبلا عرض شد بازنشستگی پاداش حسن عمل یکدوره خدمت بصداقت است و نبایدبعنوان تصفیه یابازنشستگی کردن اشخاص غیرصالح کارمندانی را که بواسطه حسن نیت یک عمربازنشسته شده اندموهون ساخت بعلاوه هرکس خیانتی کرده باید موافق قانون مجازات شودونباید بعنوان حقوق بازنشستگی برخزانه فقیرملت تحمیل گردد.
خاصه اینکه بامسلم بودن حسن نیت جناب آقای دکتر مصدق نخست وزیر ملی که موافق اصول دموکراسی عمل تصفیه ادارات را بوزارتخانه‌های مربوطه محول کرده اندمتاسفانه نتیجه عمل مامورین وزارت خانه‌ها حقا یاباطلاموجب شکایت و سروصدای زیادی گردیده که درپاره‌ای از مواردهم نمی‌توان انکارکرد که اشتباه شده و سخت هم اشتباه شده اگراین اشتباهها عمدی بودسنگی است که مخالفین دولت درچرخ دولت گذارده اندواگرسهوی بوده اثرزیان بخش آن که دلسردی صلحا و امیدواری بدکاران است بهرصورت حاصل شده و برای جلوگیری از مضرات این عمل و اجب است هیئتهای تجدیدنظری از هروزارتخانه تعیین و بابررسی بایرادات و اعتراضات صاحبان حق این اشتباهات عمدی و یاسهوی جبران شود عملی را که دولت برای اصلاح کشور و بصرفه بودجه مملکت خواسته‌است اجراکند نبایدگذاشت آلت دست مفسدین یا اشتباه کاران قرارگیرد (میراشرافی - آقای اخگر راجع بارتش هم بفرمایید که درآنجاهم یک کمیسیون تجدیدنظری درست بشود) بنده همه جارا عرض کردم بازنشستگان را بطورمطلق عرض کردم (میراشرافی - چون خودتان هم افسربوده‌اید بگویید) ارتش هم مال این کشوراست همه وزارتخانه‌ها مال این کشوراست یکیش هم وزارت دفاع ملی است (میراشرافی - بارتشی‌ها بیش از همه ظلم شده) بالاخره شکایت از همه جاهست آنجاهست جاهای دیگرهم هست.
۳- مخالفین دولت برای اینکه چرخ دولت را از کاربیندازند شایعات گوناگونی دراطراف کارمنداندولت که از طبقه فاضله کشورند راه انداخته و بقدری تفتین کرده‌اند که کلیه کارمندان دولت مایوس و مضطرب گردیده حتی بوسیله اعلامیه ایی که صادرکرده‌اند قصداعتصاب خودرا اعلام کرده‌اند.
ازدولت تقاضامی‌کنم بوسیله سخنگوی دولت شایعات کذب تکذیب شود و ضمنابوسیله نمایندگان کارمندان که بدرخواستهای مشروع آنان رسیدگی کند که بامنتهای دلگرمی بانجام وظیفه خودبپردازند.
۴- عمارات نیمه تمامی که برای ادارات دولتی ساخته شده برای نبودن اعتباربی مصرف مانده و هنوزادارات دولتی کرایه‌های گزافی برای محل عمارات خودمی دهنددرصورتیکه شایدباکرایه چند سال این ادارات تمام عمارات نیمه تمام قابل سکونت شود و تا مدتی مدیداین کرایه‌های گزاف بسودبودجه کشوربرگشت کند علیهذا پیشنهاد می‌کنم از اولین و جهی که برای عمران آبادی میسرشودصرف اتمام عمارات نیمه تمام دولتی شود که هم از حیث مکان ادارات دولتی از اجاره نشینی خلاص شوندوهم برای بیکاران کار پیداشود و هم دراثرتخلیه اماکن اجاره‌ای محل و مسکن بیش از اکنون دردست متقاضیان قرارگیرد
۵- دروزارت فرهنگ یعنی تنها وزارت خانه‌ای که برای ترویج علوم باید درکارباشد اختلاف و دودستگی عجیبی رخ داده که ممکن است موجب مفاسدی درآتیه شودتقاضامی شود برای رفع این دودسته گی و علت آن اقدام فوری شود.
۶- شعبات مرکزوولایات اتحادیه مسلمین ایران بوسیله بنده از مجلس مقدس شورای ملی تقاضا دارندلایحه منع مسکرات را تصویب و ازاین راه ملت مسلمان ایران را خشنود و ممنون فرمایند.
۷- دراین مورد که ملت ایران برای حفظ استقلال خوددرگرداب هولناک سیاست جهان مشغول تلاش فوق العاده‌است از کلیه شخصیتهای این کشوراستدعامی شودگله ها رابرای موقع فراغت گذاشته با نشان دادن هم آهنگی نگذارند در صفوف ملت ایران شکافی ایجادشودویامجال این تصوربه بیگانگان و عمال آنها داده شودوفعلا بهمین اشارات اکتفامی نمایم درحاتمه از خدمات جناب آقای وارسته استاندارسابق فارس تشکرمی‌کنم.
- طرح و تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع به اجرای منع استعمال مشروبات الکلی ویرایش
۳ - طرح و تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع به اجرای منع استعمال مشروبات الکلی
نایب رئیس - وارددستورمی شویم طرحی از طرف عده‌ای از آقایان نمایندگان رسیده‌است راجع به منع مسکرات قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
به پیروی از قوانین مقدمه اسلام و رعایت اصل اول و دوم قانون اساسی و به منظور جلوگیری از فساد اخلاق و ارتکاب جنحه و جنایات ما امضاکنندگان ماده واحده زیررا باقیددوفوریت پیشنهاد و تقدیم می‌نماییم.
ماده واحده - دولت مکلف است از تاریخ تصویب این قانون بفاصله دوماه و رودوتهیه و خریدوفروش و مصرف کلیه نوشابه‌های الکلی را درسراسرکشور ممنوع سازد باستثنای مصارف طبی متخلفین از این قانون بحبس تادیبی از دوماه تادوسال و بجزای نقدی از پانصدریال الی پانصد هزارریال و ضبط عین جنس بموجب آئین نامه‌ای که وزارت دادگستری درظرف یکماه از تصویب این قانون از طریق کمیسیون دادگستری به تصویب مجلس خواهدرسانید محکوم و مجازات می‌شوند. دکتر فقیهی شیرازی. انگجی. میلانی. جلالی. حاج سیدجوادی. اخگر. حائری زاده. کریمی. هدی. پورسرتیپ. بهادری. قنات آبادی. شبستری. ناصرذوالفقاری. معتمددماوندی. کهبد.
خسرو قشقایی - بنده اخطاری دارم
نایب رئیس - راجع به چه موضوعی است بفرمایید
خسرو قشقایی - دردوره گذشته ماده‌ای بتصویب مجلس رسید که هروقت دولت حکومت نظامی اعلام بکند باید درظرف یک هفته جلسه فوق العاده درمجلس تشکیل شودوراجع بحکومت نظامی رای بگیرند الان مدتی است که درتهران حکومت نظامی هست و جلسه فوق العاده‌ای تاکنون تشکیل نشده البته این تصمیمی که دردوره شانزده گرفته شدبرای این بود که دولتها ازحکومت نظامی سوء استفاده نکنندوبنده خواستم یادآوری بکنم جلسه فوق العاده‌ای که برای اینکار مطابق آئین نامه درنظرگرفته شده‌است فراموش نشود.
نایب رئیس - لایحه حکومت نظامی بعدا مطرح خواهد شد فوریت اول طرح پیشنهادی مطرح است آقای قنات آبادی
قنات آبادی - بنده موافقم
نایب رئیس - درفوریت اول مخالفی نیست (اظهاری نشد) رای می‌گیرم بفوریت اول آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شدفوریت دوم مطرح است. آقای قنات آ[ادی مخالفید؟
قنات آبادی - بنده موافقم
نایب رئیس - آقای زهری مخالفید بفرمایید
زهری - راجع به طرح پیشنهادی آقایان بدیهی است دراصل هیچ مخالفی وجودنداردوبنده هم مخالف نیستم (میراشرافی - هیچکس مخالف نیست) ولی درفوریت دومش مطالبی دارم که عرض می‌کنم و امیدوارم موردتوجه قرارگیرد آقایان بطوریکه می‌دانندتصویب یک قانون و منع قانونی یک عمل بدونامطلوب کافی نیست که آن موضوع را از بین ببرد والادولت می‌تواندبامنع تمام منهیات و ممنوعات تمام عیبها و بدبختی‌های موجودرا تصفیه کند و منع نماید منع مسکرات باین ترتیب که پیشنهاد شده‌است یک نقصی به نظربنده دارد و آن این است که طرز اجرای این قانون را درمتن آن معلوم نکرده‌اند و فقط دولت را برای اجرای آن علاوه برگرفتاری‌های موجود گرفتاریهای دیگری پیداخواهدکرد. (شبستری - برای طرز اجراتبصره‌ای بدهید) اجازه بفرمایید عرایضم را بکنم (یکنفراز نمایندگان - بدون تبصره هم می‌شود) مخصوصا بنده از این جهت عرض می‌کنم که اینهم حمل بربعضی چیزهانشود درجلسات قبل درموقع اختیارات و طرح اختیارات تمام گفتگوهای آقایان دراین بود که برای دولت جناب آقای دکتر مصدق نبایدهیچگونه مشکلاتی دراین موقع بوجودبیاوریم این طرح بنظربنده با سوابقی که دردوره قبل هم داشت یادم هست که آقای شوشتری برای یک چنین طرحی خیلی فعالیت می‌کردند ولی خدای نکرده ممکن است دراجرایش اسباب یک اشکالی برای دولت بشود و خدای نکرده بازهم دولتی که امروزیک چنین ماموریت‌های بزرگی بهش دادیدوبایداجرا بکنداضافه برآنچه که اشکال هست این هم یک علت بشودفقط باینجهت بنده تقاضا می‌کنم از آقایان فوریت دوم این طرح را پس بگیرند برودبه کمیسیون و درکمیسیون باحضورنماینده دولت در طرز اجرای این طرح یک مطالعه کافی بشود آنوقت یک ترتیبی داده بشود بیایدبه مجلس و فوری تصویب و اجرا هم بشودوالا تصویب کردن آن خیلی آسان است و می‌ترسم خدای نکرده قاچاقی را که تمام آقایان می‌دانند باوجود تمام این قوانین و این دستگاه نتوانسته‌اند جلوی آنرابگیرند و نخواهندتوانست بگیرند اگراین عمل بشود بنده فکر می‌کنم که قاچاق آن زیادبشود و منظوراصلی بدست نیایدومشکلی برمشکلات افزوده شود(مهندس حسیبی - صحیح است)
نایب رئیس - آقای شمس قنات آبادی
شمس قنات آبادی -خوشمزه این است که دریک کشوراسلامی نمایندگان ملت مسلمان ایران بیایند بنشینند و یک طرحی امضا کنندوبدولتی که خودش را دولت اسلامی می‌داند بگویند و او را قانونا موظف کنند که یک عملی که در منطق اسلام حرام است و جزمنکرات است این عمل را اجرانکند (اخگر -بکند) توجه بفرمایید که چه عرض می‌کنم آنوقت روشن می‌شود جناب آقای اخگر قانون اساسی مامذهب رسمی مملکت مارا مذهب اسلام و طریقه حقه اثنی عشریه می‌داندوازضروریات اسلام و دین ما این است که استعمال منکروتهیه مسکراینهاحرام است و آنوقت یکعده‌ای این کارراکرده باشند این خبط را کرده باشند تحت یک عناوین و یک لفافه‌هایی بدوت اجازه داده باشد که مسکر تهیه بکندوباندرل بکندوبفروشد و آنوقت اینکارکه شده باشد یک عده بیایند طرح امضا کنند و بدولت بگویند که این عمل برخلاف دین و مذهب است و اینکاررانکن بعضی از آقایان وقتی چه دراین دوره چه دردوره گذشته و چه درادوار گذشته موضوع مسکرات که درپیش می‌آید و منع دولت از تهیه و خریدوفورش و این حرفها بعضیهاپای منفعتی را که از این راه عایددولت میشدبمیان می‌کشیدندوتحت این عنوان می‌گفتند چون یکمقداری از بودجه دولت زده می‌شودکم می‌شودخوبست روی این مطلب تامل بشود این تامل در کشور ماده بیست سی سال است که طول کشیده و دارندتامل می‌کنند(دکتر فلسفی - اصلا این منطقی نیست)اجازه بفرماییدعرض کنم اماهیچیک از آقایان نیآمدند روزی حساب بکنند که دراین کشوربرای اینکه مسکرتهیه می‌شودوفروخته می‌شود و این همه جنایت آدم کشی این همه باصطلاح تفریط بودجه این همه کارهایی که مترتب است برخودهمین عمل حساب این ضرر و آن منفعت را بکنند باهم مقایسه کننند ببینند دولت و ملت چقدرمتضررمی شوند و امامطلبی که می‌خواهم بدوست عزیز خودم که بسیاربهشان ارادات دارم آقای زهری عرض کنم این است که آقای من حرف خوب را آقای زهری باشما هستم مطلبی که می‌خواهم بجنابعالی عرض کنم این است که کلام خوب از دهن هرکسی بیرون بیاید خوبست و اگریک کسی بدباشد بسیارآدم بدی باشد بگویدراستگویی کارخوبی است ما چون آن شخص بداست نبایدراست گفتاری را محکوم کنیم هرکسی بیاید با بدیها مبارزه بکند خوبست حالا خودش هم بداست می‌خواهد بدباشد اشکالی ندارد که یک آدم بد یک آدم خائن به مملکت یک حرف خوب از دهنش بیرون بیایدچنانکه پیغمبرماهم دستور می‌دهد که شمانگاه کنید ببینید گوینده چه می‌گوید نگاه نکنید که کیست و چه سمتی دارد بنابراین اشکالی ندارد که دردوره‌های گذشته یک اشخاص مشکوکی یک حرفهای گفته باشند(زهری - بنده قصدی نداشتم) می‌دانم شماقصدی نداشتید می‌خواستم مطرح کنم که اشکالی ندارد یک مطلب اساسی این جا آقای زهری تذکردادندواین امرراقبول داریم و آن این است که ایشان فرمودند که مابنشینیم و قانون بگذرانیم و تصویب کنیم و دولت را منع کنیم از اینکه مسکر و الکل و این حرفهاتهیه نکنداین باید خوب اجرا بشود البته موقعی که خوداین لایحه مطرح می‌شود می‌توانیدتبصره‌هایی بعنوان راهنمایی باین لایحه ملحق بکنید و دولت را راهنمایی بکنید در طرز اجرای این طرح (صحیح است)ودوست عزیزمن جناب آقای زهری اظهارنگرانی فرمودند درموضوع آوردن قاچاق و این اعمال من می‌خواهم بگویم که این نگرانی شما انشاء الله موضوعیتی ندارد چون باوجود آقای سرتیپ دفتری در راس کادر مرزبانی کل کشور و اینکه جناب آقای نخست وزیر هم فرمودند که یکعده از افسران ایشان قادر هستند و می‌توانند در راس مرزبانی و در راس گمرک قراربگیرند این نگرانی شما برطرف می‌شود آقای سرتیپ دفتری اجازه نخواهند داد که انشاء الله این قاچاق و سایر قاچاقهای دیگر بشود من می‌خواهم خدمت آقایان نمایندگان محترم تذکربدهم که در دورانهای گذشته روی این موضوع بازی کردند روی منع مسکرات الکل وضع تهیه الکل بازی کردند شما بیاید این شایعه را باطل کنید حالا که تصمیم گرفتید درکشوراسلامی جلوی یک منکررا سد کنید مخصوصا اگر یک مختصری هم ضررداشته باشد بیاییدثابت کنید که مصمم هستید که جلوی یک منکر بسیارقبیحی را که ایجاد مفاسد مهم در اجتماع می‌کند این همه قتل نفس اینهمه آدم کشی این همه تباهی این همه فساد و فشحامترتب برهمین مطلب است شما آمدید تصمیم گرفتید جلوی این را باسرعت سد بکنید و همانطوری که تصمیم می‌گیرید نخست وزیر می‌نشیند یک لوایحی که معلوم نیست به نفع مملکت باشد اینهارامرتب تصویب می‌کند چیزی را که خدا پیغمبرعقل و خردوعلم و دانش همه معتقدند که بداست و مضراست تصمیم بگیرید بسرعت این عمل حل شود و درراهنمایی دولت برای جلوگیری از جنایت انشاء الله هیچگونه تاملی نمی‌کنید و انشاء الله قضیه بنفع مملکت بنفع جمعیت مملکت بنفع همه چیزمملکت خواهدبود(احسنت)
نایب رئیس - آقای دکتر ملک اسمعیلی
معاون نخست وزیر (دکتر ملک اسمعیلی)- عرض می‌شوداین لایحه بنظربنده از بهترین لوایحی است که دراین دوره به مجلس شورای ملی داده شده (احسنت) و منع مسکرات درهرجامعه‌ای که باشد به نظربنده بنفع جامعه و مردم این مملکت است مخصوصا نسبت به جوانهای این مملکت یکی از وسایلی که امروزه درتمام دنیا برای مبارزه باجرایم در نظر گرفته‌اند منع مسکرات الکلی و فروش آنها است باشخاصی که نمی‌توانند بفهمند که مسکرات چه اثری درمزاج انسانی دارد و برای جامعه چقدر مضر و خطرناک است جوانی که دارای آتش طبیعی دربدن است و دارای قوای جوانی است ولی هیچگونه مراتب اخلاقی را هنوز طی نکرده و هیچگونه سجایای اخلاقی در او نیست مسلما با خوردن مقداری نوشابه الکلی این طبغ یاغی و سرکش در آخرش به پاره کردن شکم افراد این مملکت منجر می‌شود ولی به نظربنده اینجا یک بحث دیگری است غیر از اینکه واقعا باید مسکرات ممنوع بشود یا خیر اولا دولت همیشه در تمام ادوار متوجه این مسئله بوده وضع مالیات در هر مملکتی علاوه برداشتن عواید یک منظورهای دیگری هم هست آقایان نمایندگان محترم توجه دارند که در وضع مالیات‌ها گاهی دولتها نظرشان فقط و فقط ازدیاد عایدی نیست بلکه از وضع مالیات می‌خواهند جلوی مصرف ماده‌ای که درمملکت مضربحال جامعه‌است بگیرند گاهی مالیات برای تعدیل ثروت است همانطورکه درمالیات برارث آقایان ملاحظه فرموده‌اند دربسیاری از کشورهابرای کسانی که نسبتشان خیلی دوراست بامتوفی مالیات بسیار سنگینی وضع می‌شود تا نود و پنج درصد را دولت می‌گیرد اینجاعلاوه براینکه عایدی بدولت می‌رسد مسلمامنظور از وضع این مالیات این است که ثروت بیخودی بدست کسی که اصلا امیدی نداشته نرسدیعنی تعدیل ثروت بشود مالیات برمسکرات درتمام ادوار درایران بیشتر برای این بوده‌است که هرکسی نتوانداین ماده مضررابدست بیاورد و چون موضوع فوریت است بنده می‌خواستم عرض کنم که هر لایحه‌ای که به مجلس می‌آید خوبست مطالعه بشودواز هرجهت سنجیده شودالبته منع مسکرات آرزوی همه ما است مخصوصاهمانطور که جناب آقای قنات آبادی نماینده محترم تذکربسیاربجایی دادنددرمملکت اسلامی حقیقتا خجلت آوراست که یک مملکتی داعیه داشتن مذهب مقدسی مثل مذهب اسلام بکندوهنوزبه پایه سایرممالک هم نرسیده باشد تجربه ماداریم دربسیاری از ممالک که این مذهب را نداشتندمسکرات را قدغن کرده‌اند امامتاسفانه یک تجربه دیگر هم داریم دراین منع مسکرات که باعث شد بقدری تلفات دراین ممالک زیادشدحتی ادوکلنی می‌خوردند ادوکلن که الکلش قدری زیادتراست (شمس قنات آبادی - آقای دکتر ملک اسمعیلی این مطالب را نفرماییدسرود یاد مستان دادن است) اجازه بفرماییدالکل‌های صنعتی را که از چوب می‌گیرند سم است استعمال می‌کردندبنده فقط و فقط منظورم این است که این لایحه مثل سایرلوایح به مشکلات برنخورد چون دولت یک نظرهایی دارد آقایان نمایندگان محترم هم نظریاتی دارندبرایرسیده باین هدف مقدس جناب آقای قنات آبادی و بنده و این آقایان واقعا از جان و دل می‌خواهیم کاری بکنیم که دراجرا به مشکلات برنخوریم بنده همه حرفم دراجرا است نوشتن قانون و تصویب شدن از مجلس کارآسانی است برای اینکه همه آقایان با این لایحه موافقت دارند اینجا بنده قطع دارم نه پیشنهادی داده خواهدشد نه مخالفتی خواهدشد و نه خواهندگفت که این را بگذاریم برای جلسه بعد و همین جلسه تصویب خواهدشد تصویب این طرح کمال آمال همه‌است ولی باید توجه باجرابکنیم موادی نوشته نشود که درمرحله اجراواقعا به مشکل بربخوریم چون آقایان همه توجه دارند قانون وقتی درمرحله اجرا به مشکل برخورد کند و اجرا نشود یک قانون مرده‌ای می‌شود بقول فرانسوی هالترمر یعنی یک کاغذ مرده‌ای می‌شود بنده فقط از این نظرمی‌خواستم که برود به کمیسیون مطالعه بشود و بعدهم البته اصرار می‌کنیم که زودتر به مجلس بیاید.
شبستری - ضمانت اجرایی باتبصره اصلاحی درست می‌شود.
نایب رئیس - آقایانی که موافقندبافوریت دوم قیام بفرمایند(اکثربرخاستند) تصویب شد. طبع و توزیع خواهدشد و درجلسه آینده مطرح می‌شود پیشنهادی هم از آقای گنجه رسیده که باسه فوریت باشد که فی المجلس تصویب بشود چون درموقع طرح آن آقای وزیر دارایی هم باید حتما باشندوازطرفی این تقاضاباید پانزده امضا داشته باشد اجازه بفرمایید که پس از طبع و توزیع درجلسه آینده مطرح شود آقای قنات آبادی
شمس قنات آبادی - یک نامه‌ای هم بوسیله آقای انگجی رسیده بود که بنده فراموش کردم تقدیم کنم والان تقدیم می‌کنم.
- اعلام تصویب صورت مجلس جلسات ۱۲و۱۴ بهمن ماه ویرایش
۴- اعلام تصویب صورت مجلس جلسات ۱۲و۱۴ بهمن ماه
نایب رئیس - فعلا چون اکثریت برای رای هست تصویب صورت مجلس جلسات ۱۲و۱۴ بهمن ماه اعلام می‌شود.
- طرح و تصویب یک فوریت طرح پیشنهادی راجع باعاده اختیارات دیوان محاسبات ویرایش
۵- طرح و تصویب یک فوریت طرح پیشنهادی راجع باعاده اختیارات دیوان محاسبات
نایب رئیس - یک طرح قانونی است راجع به اعاده اختیارات دیوان محاسبات که باید یکفوریت آن مطرح شود قرائت می‌شود
(بشرح آتی خوانده شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
امضاکنندگان طرح قانونی زیرمربوط به اعاده اختیارات قانونی دیوان محاسبات را باقیدیک فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آنراداریم.
ماده واحده -قانون اصلاح ماده ۶قانون دیوان محاسبات مصوب کمیسیون قوانین دارایی مورخ ۱۹ خرداد ۱۳۱۶ و قانون مصوب پنجم اسفند ۱۳۱۸ راجع باصلاح و الغای موادی از قانون دیوان محاسبات و قانون محاسبات عمومی و همچنین ماده ۱۷ قانون متمم بودجه سال ۱۳۱۹ و جمله اول از فقره دوم از بندالف ماده سوم قانون مصوب سال ۱۳۱۲ از تاریخ تصویب این قانون ملغی می‌شود و مواد۶و۷و۹و۱۰و۱۲و۱۳و۱۵و۱۷ قانون ۲۴ دیماه ۱۳۱۲ دیوان محاسبات عمومی مصوب ۱۰ اسفند۱۳۱۲ که الغاواصلاح شده بودمجددا تصویب می‌شود.
تبصره ۱- اداره رسیدگی و تمرکز کل حسابها و اداره تطبیق اسنادوتعهدات با بودجه‌های فعلی خود در تاریخ تصویب این قانون تابع دیوان محاسبات می‌باشند عزل و نصب و ترفیع و اضافه حقوق اعضای ادارات تابعه دیوان محاسبات طبق قوانین و مقررات جاریه با دیوان محاسبات خواهدبود.
تبصره ۲- نگاهداری حساب اموال دولتی کماکان بعهده اداری اموال وزارت دارایی خواهدبود.
تبصره ۳- دیوان محاسبات مکلف است کلیه امورمالی بانکها و سازنان برنامه و راه آهن و حساب اشخاصی که دارای امتیازبوده و بایدسهمی بدولت بدهند و همچنین حساب موسسات و شرکتهایی که تمام یاقسمتی از سرمایه انها از وجوه دولتی تشکیل شده بارعایت مقررات مربوط بهریک از آنها بوسیله مستشاران دیوان محاسبات بازرسی کنند تاهرگاه مخالف مقررات موضوعه عملی انجام شده یا وجهی تفریط شده باشد گزارش آنها را به مجلس شورای ملی تقدیم نماید.
تبصره ۴- هرگاه شعبه دیوان محاسبات سندی را که برای تشخیص نزد آن فرستادشده مطابق با قوانین و نظامات نداند می‌تواند از تسجیل آن خودداری نماید اگر وزارتخانه یا اداره کلی که سند مربوط به آن است با نظرشعبه موافق نباشد می‌تواند توسط دادستان دیوان محاسبات تقاضای تجدیدنظرنماید. دراین صورت سندمورد بحث درهیئت عمومی دیوان محاسبات با حضورنمایندگن وزارت دارایی و وزارتخانه یا اداره متقاضی (بدون اینکه نمایندگان مزبورحق رای داشته باشد) موردرسیدگی مجددواقع شده و نظراکثریت مستشاران دیوان محاسبات قاطع امر خواهدبود نریمان. حاج سیدجوادی. اخگر. ناظرزاده. دکتر معظمی. زیرک زاده. رضا رفیع. احمد فرامرزی. احمدرضوی. فرزانه. افشار صادقی. هدی. دکتر مصباح زاده. حمیدیه. خلخالی. مجدزاده. جلالی
نایب رئیس - آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بنده موافقم
نایب رئیس - مخالفی ندارد؟(اظهاری نشد)
نریمان - اجازه بدهید بنده توضیح بدهم
نایب رئیس - حالا که مخالفی نیست توضیحی ندارد آقایانی که با یک فوریت این لایحه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیونهای مربوطه اش ارجاع خواهدشد.
- بقیه مذاکره در لایحه امتیاز تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی و تصویب آن ویرایش
۶ - بقیه مذاکره درلایحه امتیاز تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی و تصویب آن
نایب رئیس - لایحه اتوبوسرانی مطرح است سه نفر از آقایان در جلسه قبل اسم نوشته بودند که در مواد باید صحبت کنند.
نریمان - بنده اخطاردارم
نایب رئیس - بفرمایید
نریمان - آقایان نمایندگان محترم استحضاردارند که در قبال لایحه دولت راجع به اتوبوسرانی یک پیشنهادی که بامضای عده زیادی از آقایان نمایندگان محترم رسیده بودبوسیله بنده تقدیم مقام ریاست شدودرجلسه یکشنبه پنجم بهمن ماه مورد شورومذاکره و اقع شدونسبت به آن اخذرای بعمل آمدازمراجعه صورت مجلس آن جلسه و ملاحظه آرای موافق و مخالف...
نایب رئیس - تامل بفرماییداکثریت نیست ده دقیقه تنفس داده می‌شود
(۵۰ دقیقه قبل از ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و ۲۵ دقیقه قبل از ظهرمجددا تشکیل گردید)
نایب رئیس- آقای نریمان
نریمان - آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که پیشنهادی درقبال لایحه دولت راجع به اتوبوسرانی بامضای عده زیادی از آقایان نمایندگان تقدیم شده بودمبنی براینکه پنجاه و یک درصد شرکت واحد اتوبوسرانی به شهرداری تخصیص داده بشوداین پیشنهاد بنده درتاریخ یکشنبه ۵بهمن ماه درمجلس شورای ملی مطرح شدومورد شورو مذاکره قرارگرفت و رای نسبت به آن گرفته شد از مراجعه به صورتجلسه آنروز آراموافق و مخالف و انطباق مندرجات صورت مجلس و این آرا بامفاد ماده ۱۶۶آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی مسلم است که هنوزتکلیف این پیشنهاد معلوم نشده‌است (صحیح است) و با اینکه تصویب نشده ردهم نشده (صحیح است) این است که بنده استدعادارم باین پیشنهاد تجدیدرای بشودودرضمن چون دراین فاصله یک عده‌ای از آقایان نمایندگان محترم دراین طرح پنجاه و یک درصد مطالعه بیشتری کردند و یک اصلاحات جزئی درش کردند که بنده هم موافقم و این پیشنهاد اصلاحی بامضای عده‌ای از آقایان نمایندگان محترم رسیده که بنده تقدیم می‌کنم و تقاضامی‌کنم جناب آقای وزیر کشورهم با این پیشنهاد موافقت بفرمایندبنده تقاضادارم بجای آن پیشنهاد پنجاه و یک درصد که قبلا تقدیم شده بود نسبت باین پیشنهادی که تقدیم می‌کنم رای گرفته شود(منصف - پس رای به پیشنهاد جنابعالی دیگر لازم نیست) این قائم مقام آن پیشنهاد است مفادش همان است فقط یک مختصرتغییراتی داده شده
ناظرزاده - انشاء الله که اینکارزودترخاتمه پیداکند.
مهندس حسیبی - انشاء الله
نایب رئیس - آقای وزیر کشور
وزیرکشور- منظور اساسی دولت انتظام امراتوبوسرانی است شک نیست که آقایان نمایندگان محترم هم به اهمیت این موضوع و اقفند و همان نظری را دارند که دولت دارد از طرف دیگر دولت قانونا و درمورددولت جناب آقای دکتر مصدق اضافه برقانون یک ایمانی هم توام با آن است خودراموظف می‌داند که همواره مجری تصمیمات صحیح و مطالعات جامع و دقیق آقایان نمایندگان محترم باشد بهرحال تصمیمات مجلس شورای ملی محترم است و دولت خودرا مجری آن تصمیمات می‌داند بنده یقین دارم که اکثرآقایان نمایندگان محترم که اجتماعی کردند و مشورتی بعمل آوردند و تصمیمی برای اینکار گرفته اندبادرنظرگرفتن مصلحت مالکین فعلی و مصلحت مردم تهران و شهرستانها و وقوف و توجه کامل به کیفیت اجرا و بعمل آوردن این تصمیم است دراین صورت اگر آقایان بنظرشان می‌رسد که طرحی که حالا تهیه شده‌است این منظورهاراتامین می‌کندالبته دولت هم آنچه را که آقایان تهیه کرهاند می‌پذیرد و موافقت می‌کند که این طرح بجای لایحه سابق و طرحی که آقایان نمایندگان قبلا تهیه کرده بودندواینجا شروع به مذاکره آن شده بودقراربگیرد و بهرحال بنده استدعامی‌کنم که آقایان مثل همیشه و ظایف دولت را کاملا درنظربگیرند و تصمیمی اتخاذ بفرمایند که دولت بتواندآنچه را که درقدرت دارد برای اجرای تصمیمات آقایان بموقع عمل بگذارد(احسنت)
نایب رئیس - طرح قرائت می‌شود(بشرح زیرقرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی.
امضاکنندگان پیشنهاد می‌نماییم که پیشنهاد تقدیمی آقای کریمی راجع باتوبوسرانی بترتیب ذیل اصلاح شود.
- ماده واحده - امتیاز اتوبوسرانی و نقل و انتقال مسافر بطوردسته جمعی درداخل هرشهر و حوزه آن شهر با شهرداری محل می‌باشد.
- تبصره ۱- برای استفاده از این امتیازشهرداریهامی‌توانند هریک شرکت سهامی و احدتشکیل دهندمشروط براینکه حداقل پنجاه و یک درصد سهام آن متعلق به شهرداری و بقیه متعلق به اتباع ایران ساکن محل باشد.
- بیست درصد سهام شرکت متعلق به شهرداری سهام امتیازی بقیه سهام نقدی خواهدبود.
- تبصره ۲- حق رای نسبت به سهام شهرداری با انجمن قانونی شهراست و درغیاب انجمن وزارت کشورقائم مقام آن خواهدبود.
- تبصره ۳- مالکین اتوبوسهای هرشهروحومه آن که هنگام تقدیم لایحه دولت اجازه اتوبوسرانی داشته اندازتاریخ اعلام تاسیس شرکت تادوماه حق تقدم درخرید سهام قابل انتقال شرکت را خواهندداشت.
- تبصره ۴- ارزیابی اتوبوسها و احتساب بهای آن درمقابل سهام برطبق آئین نامه ارزیابی انجام خواهدگرفت.
- تبصره ۵- کارکنان فعلی اتوبوسها درصورت و اجد بودن شرایط مقرردرآئین نامه استخدامی شرکت بردیگران حق تقدم دارند.
- تبصره ۶- کارکنان اتوبوسهای شرکت مشمول مقررات قانون کارخواهندبود.
- تبصره ۷- شهرداریها مجازنداراضی متعلق به شهرداری را که موردنیاز شرکت باشد به قیمت عادلانه درمقابل قسمتی از سهام نقدی خودبه شرکت واگذارنمایند.
- تبصره ۸- وزارت کشور و شهرداری‌هایی که دارای انجمن قانونی هستند می‌توانندبرای تهیه سرمایه نقدی شهرداریهادر شرکتهابه تناسبی که آئین نامه تامبلغ استقراضی تعیین خواهدنمود مجموعا یک صدوپنجاه میلیون ریال از بانک ملی وام دریافت نموده و در مدت ده سال مستهلک نمایند.
- تبصره ۹- وزارت کشور مکلف است منتهی تایک ماه از تاریخ تصویب این قانون آئین نامه‌های مربوط به را تدوین و پس از تصویب هیئت وزیر ان بموقع اجرا بگذارد.
مجدزاده. شاپوری. دکتر سنجابی. مدرس. شوکتی. دکتر معظمی. شهیدی. انگجی. ریگی. ناظرزاده. شبستری. مهندس رضوی. اقبال. و کیل پور. خسرو قشقایی. نجفی. افشار. دکتر بقایی. زهری. میلانی. زیرک زاده. نریمان.
ناظرزاده - بیست و پنج امضا است.
نایب رئیس - چون آقای وزیر کشورهم این ماده واحده را قبول فرموده‌اند بنابراین ماده واحده مطرح است آقای نادعلی کریمی مخالفید؟
کریمی - بلی
نایب رئیس - بفرمایید
کریمی - آقایان نمایندگان محترم باین نکته توجه دارند که لایحه اتوبوسرانی یکی از لوایح مفید و لازمی است که باید حتما دراین مجلس بتصویب برسد و اگربوضع مبهم و بلاتکلیف باقی بماندبرای حیثیت مجلس شورای ملی مسلما خوب نیست چون وضع اتوبوسرانی بسیاربداست مردم هم کاملا ناراضی هستنددولت هم یک لایحه‌ای آورده‌است درمجلس و موردشور آقایان قرارگرفته علت مخالفت بنده دراصول لایحه نیست بلکه برای اجرای لایحه و در نظرگرفتن حق و عدالت است بنده یک مخالفت‌های اصولی دارم که حالا عرض می‌کنم که درموقع طرح پیشنهادها مورد دقت آقایان قراربگیردوالا در طرح قبلی هم که تقدیم شده‌است اختیاری به کسی داده نشده‌است به شهرداری اجازه داده می‌شدیابوزارت کشور به نمایندگی شهرداری که یک شرکتی تشکیل بدهند موسس شرکت خود شهرداری است حالا اینجا این پیشنهاد جدید فقط لباسش را عوض کرده‌است بسیار لفظ خوبی است بنده هم موافق هستم و درلایحه اول هم نظراین نبوده‌است که بکسی مونوپل داده بشود بلکه به شهرداری اجازه داده شده بود که یک شرکتی به آن نحوی که درقانون ذکرشده‌است تاسیس کند موسس شرکت خود شهرداری است مطلب دوم راجع به مقدارسهام است بنده اجازه می‌خواهم از آقایان یک مثلی عرض کنم گفتند بین دو دسته اختلاف بودیک کسی می‌گفت امروزسه شنبه‌است یک کسی هم می‌گفت امروزچهارشنبه‌است یکنفردیگرآمد گفت دعوانکنیدامروز سه شنبه و نیم است این بنظربنده منطقی نیست یابایدماروی اصول ملی شدن قدم برداریم و همانطور که صلاح مملکت است موسساتی که منافع عمومی درآن دخالت دارند ملی کنیم مثل اینکه تلفن خودمان را ملی کردیم دراین صورت لازمه اش این است که ماپول داشته باشیم و اتوبوسهای مردم را قیمت کنیم و پولش را به آنها بدهیم و آنها راردکنیم و این موسسات و تشکیلاتی که دارندمربوط به ملت و باصطلاح دستگاه ملی باشد یا اینکه شرکت سهامی است درشرکت سهامی باید رعایت حق و عدالت بشودمثلا درآن طرح تقدیمی سابق ماگفتیم به مناسبت اینکه خیابانها مربوط به شهرداری است و سر و کار مردم هم با اتوبوسها است و شهرداری هم از لحاظ مردم تقریبا یک جنبه و کالتی دارد از این جهت چون می‌خواهند از تمام مزایای شهراستفاده کننداتوبوسهای صدی بیست منافع را به شهرداری باید واگذاربکنند اینکارسابقه دارد مجانا و بلاعوض نداده‌اند در اثراستفاده از خیابانها و اسفالت از عبور و مرور در داخل شهر این صدی بیست را به شهرداری می‌دهند و صدی هشتاد متعلق به خود صاحبان سهام اتوبوس به نسبت سهامی که دارند می‌شود و برای اینکه ما ملی شدن هدف نهاییمان است سه نکته دراینجا مراعات شدیکی اینکه دربدوتاسیس شرکت اگر هر کدام از صاحبان اتوبوس حاضرنشدند دراین شرکت شرکت داشته باشند سهم آنها متعلق به شهرداری است و به شهرداری انتقال می‌دهند و در خلال مدت هم هرکدام خواستندسهمشان را واگذار کنندآنهم مربوط به شهرداری خواهدبودیعنی حق تقدم خریدسهام با شهرداری خواهدبود درقسمت سوم وقتی که بناشدتوسعه بدهند سهام را حق توسعه و سهم توسعه مربوط به خود شهرداری است در اینجاهم رعایت حقوق شهرداری شده‌است و درعین حال صاحبان اتوبوس هم که امروز از این ممرنان می‌خورند و عده آنها قریب به هزارنفراست آنها هم بیکار نشده‌اند وهم نانشان قطع نشده راه اجراهم برای دولت بازاست والامامطالب بسیارزیباوخوبی می‌توانیم تهیه کنم و پشت تریبون بگوییم مثلاتمام خیابانها را باطلافرش کنید آئینه‌های قدی بگذارید در خیابانها ولی باید دید برای دولت مقدور هست که اینکار را بکند یا مقدور نیست باید رعایت قدرت دولت و اجرای قانون را هم در نظربگیرید و باین ترتیب که گفته شده صدی بیست را مجانی بدهید و صدی سی را نسیه بما بدهید این موجب نارضایتی عده‌ای می‌شود و شاید برای دولت اجرایش بسیار مشکل بشود یک عبارتی بنده در این لایحه دیدم که برای بنده معنی و مفهوم نداشت از آقای دکتر معظمی پرسیدم مثل اینکه ایشان هم درست ملتفت نبودند برای اینکه عبارات در مقابل یکدیگر معنی و مفهوم مخالف دارد مثلا می‌گویند نقدی درمقابل نسیه اینجا می‌گویند صدی بیست ممتاز است بقیه‌است نقدی است (پارسا -امتیازی است نه ممتاز) امتیازی را در مقابل نقدی بنده نه مترادف می‌دانم و نه مشابه الفظی نه مشابه معنوی امتیازی درمقابل نقدی معنای صحیحی ندارد باید بگویند مجانی درمقابل نقدی (پارسا - قرینه سازی که نکرده‌اند) باید معنی داشته باشد این از آنهایی است که باید گفت المعنی فی البطن الواضح بجای المعنی فی البطن شاعر آقایانی که نوشته‌اند امتیازی درمقابل نقدی یعنی چه (پارسا - توضیح داده می‌شود جنابعالی هم ملتفت می‌شوید) بنابراین بنده با اصل اینکه باید بقانون اتوبوسرانی توجه بشود و یک قانون کاملا صحیح و قابل اجرایی که مطابقت باشئون مجلس شورای ملی داشته باشد بگذرد موافقم و با اینکه آن طرح را تقدیم کردم هیچگونه تعصبی ندارم فقط خواستم اینجاعرض کنم این طرح هم با آن طرح دربعضی قسمتها تفاوتی ندارد فقط بعضی قسمتهایش به نظربنده قابل اجرا نیست در قسمت اجرای قانون کارنسبت به کارگران هم که اینجا درتبصره قیدشده آنجادرآئین نامه متذکر شده‌است سایرمواردی که درتبصره‌ها اینجا ذکرشده درآنجاهم مراعات شده‌است امتیازی هم بکسی درنظرنبوده‌است که داده بشودفقط این موضوعی که برای دولت قابل اجرا باشد آقایان حل بکنند بنده کاملا موافق هستم موضوع بسیارمهمی که بنده با آن مخالف هستم موضوع استقراض از بانک ملی است یک مطالبی هست که پشت این تریبون بنده صلاح نمی‌دانم عرض کنم درامور مالی و سرمایه دولت و خزانه دولت شاید شایسته نباشد که انسان بعضی مطالب را بازکند ولی آقایان می‌دانند که بانک ملی از دولت طلبکاراست و پول زیادی که باین گونه مصارف برسد ندارد بدهد دولت یا شهرداری هم الان صلاحش نیست که بیاید از بانک ملی این پول را قرض کند ۱۵میلیون تومان یا ۱۵۰ میلیون ریال استقراض از بانک ملی با تصویب این قانون غیرعملی است یک عده از شهرستانهایی که دارای اتوبوس هستند یا اتوبوس می‌خواهند وارد کنند از بانک ملی طلبکاری می‌کنند بانک ملی بجای اینکه قدرت از مردم بگیرد یکعده طلبکار پشت سرش می‌ماند که می‌گویند شما طبق این قانون باید بما پول بدهید آنوقت معلوم نیست اجرای این عمل بچه نحوی خواهدشد والابنده در اصل کاملا موافق هستم و فقط این عبارت را از نظر قانونی متقن نمی‌دانم.
نایب رئیس - آقای پورسرتیپ
پورسرتیپ - بنده موافقم و عرضی ندارم
نایب رئیس - آقای ملک مدنی جنابعالی موافقید؟ بفرمایید
ملک مدنی - به نظربنده این راه حلی که آقایان نشسته‌اند و پیداکرده‌اند راه حل خوبی است البته باید اینکار اتوبوسرانی را از مجلس بگذرانیم چون برای مجلس خوب نیست و برای دولت هم خوب نیست کار اتوبوس رانی را در مجلس معطل کنیم (صحیح است) برای شان مجلس صحیح نیست و برای دولت هم همینطور (ناظرزاده - خیلی هم طول کشیده) دولتی که اکثریت دارد در مجلس و ماها هم طرفدار آن هستیم طرحی که وزیر کشور آورده به مجلس باید آقایان نمایندگانی که همیشه طرفدار اصلاحات و طرفدار پیشرفت کارها هستند بنشینند راه حلی پیدا کنند و این کار به نظربنده راه حلش هم خوب است جناب آقای کریمی که در واقع آن طرح پیش را تهیه کرده بودند ایشان تذکراتشان تذکرات موافق بود و اصلاحی بود بنابراین بنظربنده خوب است اگر اصلاحات لازم باشد در ضمن پیشنهادات بدهند بنده هم خودم یک پیشنهادی دادم الان یک اصلاحی به نظرم می‌رسد که خواهش می‌کنم آقایان توجه به آن بکنند و آن موضوع مدت است درآن موقع هم بنده عرض کردما لان هم عرض می‌کنم اینجآمدت معین نشده باید مدت معلوم شود که شهرداریها انجمن شهربیش از پنج سال و شش سال نتوانندامتیازبدهند چون این یک امتیازی است ما برای همیشه نمی‌توانیم امتیازرابدهیم دست یک شرکت یادست انجمن شهرامتیازدادن از مختصات مجلس شورای ملی است حتی ملاحظه می‌فرماییدجناب آقای دکتر مصدق نخست وزیر که مجلس بایشان اختیار داده اختیار امتیازنداده بهشان ایشیان خودشان متوجه شده‌اند که این لایحه را به مجلس فرستاده‌اند بنده از اشخاصی هستم که حقوق مجلس را اعتقادم این است که باید حفظ کنیم (صحیح است) زیرامال آیندگان است مال مانیست معلوم نیست ادوار بعد ما باشیم یانباشیم یک مطلب دیگری که می‌خواستم تذکر بدهم که شاید مورد توجه باشد این است که به نظربنده باید این شرکتی که تشکیل می‌شود سود این شرکت هم معلوم بشود یعنی طوری نشود که فردا بلیط اتوبوسرانی که یک قران است و دهشاهی است این را دو برابر کنند و شرکت صدی پنجاه منافع بردارد (صحیح است) زیرا این نرخ اتوبوس تماس با تمام طبقات زحمتکش مردم دارد و به نظر بنده هر جا که جناب آقای مهندس حسیبی صلاح دیدید این دو تا مطلب را توجه بفرمایید که در آنجا گنجانیده بشود.
نایب رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده که قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی چون یک نفرمخالف و یک نفرموافق صحبت کرده مذاکرات کافی می‌باشد. مجدزاده
نایب رئیس - مخالفی هست؟ (اظهاری نشد) رای می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند با کفایت مذاکرات قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. یک عده زیادی پیشنهاداتی که اینجاهست مربوط به طرح قبلی بود (خسرو قشقایی - برای این طرح بخصوص باید بدهندآن فایده ندارد) آقایانی که میل دارند پیشنهاد شان برای این طرح باقی باشد بایدنظرشان را تایید کنند.
دکتر بقایی - صحیح است باید پیشنهادات تجدید بشود.
ناظرزاده - این مواد و تبصره‌ها فرق می‌کند چون ما نمی‌دانیم که مربوط به کدام ماده و تبصره‌است
دکتر کیان - طرح را دو مرتبه بخوانند تا آقایان بدانند که پیشنهاد بدهند.
نایب رئیس – عجالتا یک پیشنهاد از آقای ملک مدنی رسیده که قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
تبصره زیررا به ماده الحاقیه بجای ماده پیشنهاد شده پیشنهاد می‌نمایم.
تبصره - مدت این امتیازشش سال بیشترنخواهدبود شهرداری نمی‌تواند مدت را بیشتر معین نماید. ملک مدنی
نایب رئیس - آقای ملک مدنی بفرماییدتوضیح بدهید
ملک مدنی - عرض کنم این جمله که همه آقایان شنیدید و صحیح هم هست کل یوم هوفی شان هر روزی یک شانی دارد ما بایدشان آینده را هم در نظربگیریم بنده نظرم برای مدت امتیاز پنجسال بود چون دوره انجمن شهر دو سال است و سه دوره را در نظرگرفتیم که شش سال می‌شود (معاون نخست وزیر - چهاراست مدت دوره انجمن) چهارسال است بنابراین چهارسال یاهشت سال باشد مدت امتیاز. چون عرض کردم این مطلب جز ضروریات این لایحه‌است که باید مدت قید بشودخیال می‌کنم آقایان هم موافقت دارند بنابراین بنده توضیح زیادی نمی‌دهم که وقت آقایان را بگیرم (اخگر- پیشنهاد بفرمایید ۸ سال باشد) چون می‌فرمایید دوره انجمن ۴سال است هشت سال را بنده قبول دارم
نایب رئیس - آقای مهندس حسیبی مخالفید بفرمایید
مهندس حسیبی - بنده می‌خواستم حضورآقایان تذکرداده باشم که شکل طرح یک تغییراتی کرده که پیشنهاداتی که آنجاتقدیم شده بسیارش اصلا قابل خواندن هم نیست و بنده حق دارم این عرض را بکنم چون پنج پیشنهاد خودبنده داده‌ام که مربوط به آن طرح سابق می‌شد والان هیچ موردی ندارد(صحیح است) پس بنابراین تقاضامی‌کنم از مقام ریاست که طوری بفرمایند که باصطلاح وقت مجلس گرفته نشود اماراجع به پیشنهاد جناب آقای ملک مدنی دراین طرح جدید ملاحظه می‌فرمایید که یک اصل کلی گنجانیده شده که موردعنایت و توجه تمام آقایان است و آن این است که که امتیازاتوبوسرانی باشهرداریست اینکه مدت نمی‌خواهداین حق با آنها است منتهی شهرداری که بموجب قانون صاحب این حق یعنی صاحب تشکیلات مربوطه اتوبوسرانی می‌شودبایدشرکت‌هایی تشکیل بدهد وقتی که دراین مرحله اجرادرآمد دراساسنامه البته مدت را معین می‌کنندیعنی آن شرکتی که این امتیاز را می‌گیرد توی اساسنامه شرکت مدت امتیاز را می‌گذارند بنابراین به نظربنده اگرنظرجناب آقای ملک مدنی این نکته‌است این کاملا مراعات خواهدشد و جزقانون تجارت است چون شرکت براساس قانون تجارت تشکیل خواهدشد(صحیح است) و درهرشرکتی طبق قانون تجارت مدت یکی از عوامل اصلی است بنابراین نظرجناب آقای ملک مدنی مسلمامراعات شده من تقاضامی‌کنم از نظرتسریع اگر ممکن است لطف بفرمایند و این پیشنهاد را پس بگیرند
نایب رئیس - آقای ملک مدنی توضیحی دارید (ملک مدنی - بلی) مختصربفرمایید
ملک مدنی - عرض کنم اختلاف نظربنده دراینجابا جناب آقای مهندس حسیبی یک مطلب است بنده اعتقادم این است که امتیازازمختصات مجلس شورای ملی است و انجمنهای شهر نمی‌توانندامتیاز بدهندواین حق را نبایدمجلس بدیگری واگذارکند همان طوری که درسایرامتیازات داخل و خارج همه آقایان می‌دانند اینطورعمل شده و بایدهم بشود این یک مطلب اصولی است که بنده عرض کردم انجمن شهر که می‌خواهیم اختیار بهش بدهیم بنده موافقم که شش سال نباشد و هشت سال باشد ولی این حق را نباید سلب کنیم این است اصل مطلب
مهندس حسیبی - حقی از مجلس سلب نمی‌شود
نایب رئیس - آقای ملک مدنی رای بگیریم یامسترد می‌فرمایید؟
ملک مدنی - به هشت سال رای بگیرید
خسرو قشقایی - اجازه می‌فرمایید یک تذکری عرض کنم
دکتر کیان - این مطلب یکقدری مبهم است احتیاج بیک توضیح دارد
نایب رئیس - آقایانی که موافقندبا پیشنهاد آقای ملک مدنی قیام فرمایند(عده کمی قیام نمودند) تصویب نشد پیشنهاد آقای کریمی قرائت می‌شود
(بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنیم که طرح تقدیمی اخیر را برای اطلاع آقایان نمایندگان طبع و توزیع فرمایندتادرجلسه آینده مطرح شودکریمی. (شبستری. موردندارد این پیشنهاد)
نایب رئیس - اشکالی نداردآقای کریمی توضیح بفرمایید
کریمی - این موضوع اتفاقا در چند روزقبل مشابهش درمجلس عمل شد یک طرحی که آقایان می‌دهند که عملا بجای لایحه قرارمی گیرد لازمه اش این است که آقایان نمایندگان از ماده بماده آن اطلاع داشته باشند تا اگربنظرشان نقصی رسید پیشنهاداتی بدهند و رفع نقص بکننداین یک طرحی است که چهارپنج نفرازآقایان نمایندگان تهیه کرده‌اند و داده‌اند سایرآقایان نمایندگان هیچگونه اطلاعی از آن ندارند بنه معتقدم که تعصب درکارمجلس بضررمردم تمام می‌شود باین جهت آقایان تعصب بخرج ندهندمنظوراین است که کاربگذرد اجازه بفرمایید که طبع و توزیع بشودآقایان از مفادآن اطلاع حاصل کنند پیشنهاداتی که درنظردارند تنظیم بکنند وقتیکه مطرح شد پیشنهاد بدهند و انشاء الله یک قانونی منتقح و بدون عیب از مجلس شورای ملی بیرون بیاید.
نایب رئیس - آقای پارسامخالفید بفرمایید
پارسا - عرض کنم این بیان جناب آقای کریمی گمان می‌کنم بابیان اولی که فرمودندوفق نمی‌دهد چون ایشان فرمودند دراول که مجلس باید سریعا دراین موضوع تصمیم بگیرد و حق هم همین است مخصوصا با سوء انعکاسی که دربیرون هست و این لایحه و این طرح اینقدر درمجلس معطل شده (کریمی - معطل تعصبات شده) امضاکنندگان آن هم چهارپنج نفرنیستند بیست و پنج نفرازآقایان نمایندگان امضا کرده‌اند (کریمی - امضا کننده را نگفتم تهیه کننده را عرض کردم) اجازه بفرمایید قربان بنده عرضم را بکنم بعدازمطالعه آن هم از طرف نمایندگان دیگر اگرنظری داشته باشنداظهار خواهندکردو پیشنهاد می‌دهندوبنده گمان می‌کنم این یک موضوع حیاتی است راجع باین طرح هم صحبت‌های زیادی شده والان متاسفانه وقت پیشنهاد هم گذشته برای اینکه آقایان نمایندگان محترم به کفایت مذاکرات رای داده اند(صحیح است)(کریمی - منافات ندارد) این است که از جناب آقای کریمی استدعامی‌کنم که پیشنهاد شان را مسترد بفرمایند تا انشاءالله قضیه اتوبوسرانی بنحومطلوب آن طوری که موردنظر ملت و نمایندگان ملت است انجام بگیرد.
نایب رئیس - رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای کریمی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد بقیه پیشنهادات قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای خسرو قشقایی بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم که شهرداری حق نداردبیش از هشت سال به شرکتهای تابعه امتیاز بدهد. خسرو قشقایی
نایب رئیس - این مشابه‌است اگرتوضیحی دارید بفرمایید
خسرو قشقایی - مشابه نیست پیشنهاد آقای ملک مدنی این بود که شهرداری از طرف مجلس حق ندارد بیش از ۸ سال امتیازبدهدولی باردشدن این پیشنهاد مجلس موافقت کرد که دادن امتیاز اتوبوسرانی به شهرداری است پیشنهاد بنده این است که شهرداری حق نداردبیش از ۸ سال امتیازبه شرکتهایی که تشکیل خواهدشدبدهد(صحیح است)
نایب رئیس - مخالفی نیست
مهندس حسیبی - شهرداری امتیازی نمی‌دهد
نایب رئیس - آقای وزیر کشوربفرمایید
وزیرکشور - آقایان البته درنظرمی گیرند که موردی ممکن است پیش بیاید که شرکت بعدازهشت سال خوب عمل کنددراین صورت مانعی ندارد که تجدیدبشود بنابراین بادرنظرگرفتن این قسمت اگرقرارشد رای داده بشود استدعا می‌کنم توجه بفرمایید که این نکته ملحوظ بشود که اگرشرکتی دراین مدت ۸سال بدرستی و خوبی کارکردبتوانندآنرا دوباره تجدیدکنند
خسرو قشقایی - این معلوم است
نایب رئیس - آقای مهندس زیرک زاده
مهندس زیرک زاده - بنده فقط می‌خواستم خواهش کنم که یک اصلاحی آقای خسرو قشقایی بفرمایند بنده خواهش می‌کنم پیشنهاد شان را اینطور بنویسند که مدت شرکتهای اتوبوسرانی ۸ سال خواهدبود چون شهرداری که نمی‌تواند امتیاز بدهد مدت شرکت ۸ سال باشد.
مهندس حسیبی - مدت شرکت از ۸ سال تجاوزنمی‌کند
خسرو قشقایی - بله موافقم
نایب رئیس - قبول کردید؟
خسرو قشقایی - بله
نایب رئیس - مجددا قرائت می‌شود
(بشرح زیر با اصلاحی که بعمل آمد قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم که مدت شرکت....
(مهندس حسیبی –هر شرکت از شرکتهای اتوبوسرانی)
- پیشنهاد می‌کنم که مدت هرشرکت از شرکتهای اتوبوسرانی بیش از ۸ سال نباشد.
نایب رئیس - رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای خسرو قشقایی آقایانی که موافقندقیام کنند(اکثرقیام نمودند) تصویب شد.
پیشنهاد دیگرقرائت می‌شود (بشرح زیر پیشنهاد آقای کهبدقرائت شد)
- اینجانب (پیشنهاد آقای کهبد قرائت شد) اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که مدت ده سال باشد. کهبد
کهبد- پس گرفتم
نایب رئیس - پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای دکتر طاهری بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌شودتبصره زیراضافه شود:
- تبصره - مدت این امتیاز ۱۰ سال و سودخالص سهام حداکثرسالیانه صدی پانزده خواهدبود. دکتر طاهری
نایب رئیس - اقای دکتر طاهری
دکتر طاهری - هشت سال که حل شدودولت هم قبول کرد ولی بنده معتقدم که باید برای مردم هم کاری کرد برای شرکت یک نفعی باید درنظرگرفت که شرکت حق نداشته باشد پول زیادی از مردم بگیرد از این جهت بنده عقیده‌ام این است که صدی پانزده سود عادلانه ایست و پیشنهاد کردم درسال بیش از صدی پانزده سود نبرداین عقیده بنده‌است.
نایب رئیس - مخالفی هست؟
بعضی از نمایندگان - یکمرتبه دیگر قرائت شود
(مجددا به شرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - آقای دکتر سنجابی
دکتر سنجابی - بنده خیال می‌کنم قیداین تبصره لازم نباشد چون یک شرکتی است ملی و مربوط به شهرداریست و ۵۱ درصد سهام متعلق به شهرداری است دراینصورت بنظربنده قیدحداکثر سودموردی ندارد و عیبی ندارد که به همین ترتیب که هست باشد
نایب رئیس - یکمرتبه دیگر قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمایند (بشرح سابق قرائت شد)
رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر طاهری آقایانی که موافقندقیام فرمایند(عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگرقرائت می‌شود (پیشنهاد آقای ملک مدنی بشرح زیرقرائت شد)
تبصره زیر را پیشنهاد می‌نمایم.
تبصره – سود ویژه شرکت اتوبوسرانی نباید از صدی ۱۲ تجاوز نماید. ملک مدنی
بعضی از نمایندگان- مشابهش ردشد
نایب رئیس - مال ایشان صدی دوازده‌است بفرمایید
ملک مدنی - بنده این پیشنهاد را دادم برای توضیح مطلبی که می‌خواهم عرض کنم و آن این بود که در قسمت مدت که جناب آقای قشقایی پیشنهاد کردند و قبول هم شد و صحیح هم بود بحث بنده این است که مجلس نمی‌تواند اختیار دربست به انجمنهای شهربدهد که هرامتیازی که بخواهندبدهنداین یک مطلب اصولی و حقوقی است که بنده می‌خواهم بحث کنم الان چند نفرازاساتید حقوقی که خوشبختانه در مجلس هستند و دیگران هم دراین مسائل یک اطلاعات کم و زیادی دارند این است نظربنده بنده اشکالم این جا این بود که آقای مهندس حسیبی که فرمودند عرض کردم اشکالم این است بنده اشکالم این نبود که مدت ۸ سال باشد یا ۶سال باشد یا ۲۰ سال باشد خواستم این مطلب روشن بشود که فردافرض بفرمایید از حیث مثال عرض می‌کنم انجمن شهربیاید امتیاز تراموای برقی شهر تهران را بیک شرکتی واگذارکند این را باید روشن کنیم بنده پیشنهادی که دادم برای روشن شدن این نظر است همینطور سایر وسایل دیگر فرض کنید قسمتهای خواربار یاقسمتهای دیگر زندگی مردم را انجمن شهر اگرخواست امتیاز بدهدبه یک شرکتهایی حق دارد یا ندارد؟ بنظربنده ندارد بنده عقیده خودم را عرض می‌کنم باین جهت این پیشنهاد را دادم که توضیح عرض کنم آقایانی که استاد حقوق هستند مسئولیت دارند.
عده‌ای از نمایندگان - پس گرفتند آقا
نایب رئیس - پس گرفتید آقای ملک مدنی
ملک مدنی - بگذارید توضیح بدهند جواب بدهند بنده پس می‌گیرم
نایب رئیس - اقای اخگر
ملک مدنی - بنده برای توضیح این مطلب اصولی که آیامجلس می‌تواند اجازه اعطای امتیاز را بانجمن شهربدهد...
نایب رئیس - بفرمایید. پس گرفتید یا نه؟
ملک مدنی - عرض کردم بنده برای توضیح این مطلب اساسی که آیا مجلس این حق را دارد یا ندارد این پیشنهاد را دادم منظورم بصدی دوازده نبود.
نایب رئیس - بنابراین پس گرفتید
ملک مدنی – اگر کسی مخالف است باید نظرش را بگوید
عده‌ای از نمایندگان - پس گرفتند آقا
ناظرزاده - هم پس گرفتند هم پس نگرفتند
ملک مدنی -بله پس گرفتم
نایب رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای خلخالی بشرح زیرقرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم عبارت زیر به تبصره ۳ اضافه شود:
سهم هریک از مالکین اتوبوسها حداکثر تا میزان سیصدهزارریال محدود خواهدشد و هیچیک از مالکین خواه مستقیم و خواه بطور غیرمستقیم نخواهدتوانست بیش از مبلغ مزبور در شرکت سهم داشته باشد در نتیجه رعایت این نکته هرگاه سرمایه شرکت کافی نباشد شهرداری تامین خواهد کرد. خلخالی.
نایب رئیس - آقای خلخالی
خلخالی - من گمان می‌کنم تعویقی که در تصویب این طرح یا لایحه‌ای که دولت آورده پیش آمد کرده تضادی است که بین منافع پیش آمده و در ضمن صحبتی که جناب آقای وزیر کشور یک موقع در جلسه گذشته یا جلسات پیش بود فرمودند که حقوق مکتسبه اشخاص را نمی‌شود بهشان تعدی کرد و در جلسه خصوصی هم فرمودند در صورتی که مبنای ملی کردن اتوبوسها همانطوری که در شرکت تلفن هم بود و مساله اتوبوسرانی هم با آن مقایسه شد تعدی بیشتر از مالکین عمده بود که امتیازشان بیشتر در نتیجه اعمال نفوذ بدست آمده و حساب و کتاب صحیحی در کارنبوده‌است که ما امروزبگوییم حقوق مکتسبه دارند و به حقوق آنها تجاوز می‌شود من گمان می‌کنم راه عادلانه این است که حق مردم کسانی که امرار معاش واقعی آنها از این راه است و سرمایه‌ای بیش از سیصد هزار ریال ندارندیعنی سی هزار تومان هم حق آنها محفوظ باشد و هم دولت بتواند نظم و ترتیبی باینکار عمومی بدهد که البته همانطوری که جناب آقای نریمان باهمین طرحی که امروز بوسیله آقایان تقدیم مجلس شد پنجاه و یک سهم از این شرکت را در اختیار دولت و شهرداری می‌گذارند تا بتواند اکثریت رای را داشته باشد این نظررا من باین ترتیب تامین می‌کنم که این فلسفه‌ای که آقایان می‌فرمایند که مردم را در کارها نباید دستشان را کوتاه کردوتصدی بیشتر دردست مردم باشد مردمی هستند که بحقوق عمومی تجاوز نکرده‌اند یعنی بواسطه اعمال نفوذ یا تشبثات دیگری که تاکنون معمول بوده‌است صاحب اتوبوس نشده‌اند حق آنها را رعایت کنیم ولی کسانی که فرض کنید ۱۰ تا۲۰ تا ۳۰ تا اتوبوس بطوری که ما می‌شنویم در اختیار دارند اینها بغیر از اینکه استفاده و سود کلانی ببرند و نظم و انتظام عمومی که یک کاریست که همه به آن علاقه مندیم مختل کنند کار دیگری ندارند و برای تعدیل این نظربنده غیرازاین راه و فکردیگری بنظرم نرسید که نوشته‌ام که هیچیک از مالکین خواه مستقیم و خواه غیرمستقیم نخواهد توانست بیش از این مبلغ مذکور سهم داشته باشد فکرکردم ممکن است این مالکین عمده اقربای خودشان را و دوستان نزدیکشان را بعناوین مختلف بیاورند در شرکت سهیم بکنند این را البته دولت باید جلوگیری کند در اینجا هم مردم راضی خواهند بود و تامین معاش کسانی هم که از این راه معاششان تامین می‌شود خواهدشد و هم اینکه دولت اکثریت را در دست خواهدداشت استدعا می‌کنم که آقایان به مفاد این پیشنهادی که تقدیم شده توجه مبذول دارند و رای بدهند.
خسرو قشقایی - بسیار پیشنهاد خوبی است.
نایب رئیس - آقای دکتر کیان مخالفید؟
دکتر کیان - بنده تصور می‌کنم با احتیاطات کافی از لحاظ اینکه شرکتهای اتوبوسرانی دردست شهرداری باشد و دردست سرمایه داران خصوصی سهم کمترباشد دیگراین قیود و شرایط لازم نیست شهرداری باید وسیله‌ای برای تشوییق اشخاص برای شرکت دراین شرکتهاداشته باشد اگرقرارباشد این قیودوشرطها را بگذاریم خیال می‌کنم درهیچ نقطه‌ای مخصوصا درتهران تشکیل این شرکت امکان پذیر نباشد.
نایب رئیس - مستردمی‌کنید یارای بگیریم؟
خلخالی - رای بگیرید
نایب رئیس - پیشنهاد آقای خلخالی یکمرتبه دیگر قرائت می‌شود و رای می‌گیریم (مجددا بشرح سابق قرائت شد)
نایب رئیس - آقایانی که با پیشنهاد آقای خلخالی موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) ردشد پیشنهاد دیگری قرائت شود (بشرح زیرقرائت شد)
- اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که تبصره زیر اضافه شود:
- تبصره - چنانچه صاحبان اتوبوسهای جزتوانایی قبول سهام شرکت را نداشته باشند شرکت واحد ملزم است قیمت تقویمی اتوبوسهای جزرا بپردازد. کهبد
نایب رئیس - آقای کهبد بفرمایید
کهبد- پیشنهادی که بنده دادم برحسب تقاضای یک عده از صاحبان اتوبوسهای جزء است مثلا در یک اتوبوس اغلب پنج شش هفت نفر شرکت دارند اغلب ممکن است اینها خودشان شوفرهم باشند روی اتوبوس هم هستند مشغول کارهم هستند حالا وقتی داخل شدند در یک شرکتی توانایی اینکه صبرکنند تا آخرسال که سود سهام تقسیم شود مطابق سود شرکت این توانایی را ندارند این غروب به غروب باید دومن نان بگیرد و ببرد به خانه اش با زن و بچه اش بخورد بنده پیشنهاد کردم این قبیل اشخاص اگر مایل بشوند آن شرکت کل بتواند سهم او را از او بخرد که برود یک کار دیگری پیدا کند بنابراین بنده خواستم تمنی کنم که این را تصویب بفرمایید.
گنجه - شرکت مکلف است باید باشد نمی‌تواند.
وکیل پور - می‌تواند
کهبد- بله می‌تواند
نایب رئیس - مخالفی نیست؟... مجددا قرائت می‌شود (بشرح سابق قرائت شد)
ناظرزاده (یک تقاضای شخصی هم اضافه شود)
کهبد- تقاضای شخصی را هم اضافه بفرمایید بنده موافقم
مهندس حسیبی - مقصودجزبه معنی کمترازیک اتوبوس است؟
کهبد - بلی
نایب رئیس - آقای اخگر مخالفید؟
اخگر- بله
نایب رئیس - بفرمایید
اخگر- باید در نظر گرفت که اینجا باید قانون وضع شود اساسنامه و آئین نامه را بایستی انجمن شهرتهیه بکند این جزئیات باید مطالبی باشد که در اساسنامه و آئین نامه انجمن شهر روی اختیاراتی که دارد انجام بدهد اصلا اتوبوسرانی مال شهر است و حق شهر است باید انتظاماتش را خود انجمن شهر انجام بدهد این قانونی هم که ما تصویب می‌کنیم برای این است که اختیار داشته باشد انجمن که اینکار را بکند اتوبوس جزء که معنی ندارد اگر مقصود این است که یک جزیی از اتوبوس را کسی مالک است جنابعالی آقای کهبد از بنده بهترمی دانید شرکت وقتی تشکیل می‌شود سهامی است و این سهامش ۵۰ تومان است یا صدتومان است و این شرکاء هم می‌توانند یک سهم یا چند سهم دارا بشوند بجای این ممکن بود بفرمایید که اگر کسی سهم خود را بخواهد بفروشد شرکت مختار باشد یا مکلف باشد بخرد والا اتوبوس جزء را اگر مکلف باشد بخرد در عمل دچار اشکال می‌شود و معنی هم ندارد.
کهبد – مقصود جزئی از اتوبوس است.
مهندس حسیبی – جزو آئین نامه منظورکنید.
نایب رئیس – مسترد داشتید آقای کهبد؟
کهبد- خیرآقا رای بگیرید
نایب رئیس - آقایان توجه بفرمایید یک دفعه دیگر با اصلاحاتی که بعمل آمده قرائت می‌شود (مجددا با اصلاحات به شرح زیر خوانده شد)
- اینجانب پیشنهاد می‌نمایم که تبصره زیراضافه شود:
- تبصره - چنانچه بعضی از صاحبان جزئی از اتوبوس توانایی قبول سهام شرکت را نداشته باشند به شرط تقاضای خود آنها شرکت و احدمکلف است قیمت تقویمی اتوبوسهای جزء را بپردازد. کهبد.
نایب رئیس - حالا رای می‌گیریم
دکتر معظمی - یک اشکالی دارد چون آقایان نظر ارفاقی دارند و اینجا به نظر بنده عکس می‌شود می‌گوید اگر بتواند ممکن است سه چهار نفربا هم شریک شوند این را تمنی می‌کنم اصلاح بفرمایید قبل از توانایی اگر مایل باشند را هم مرقوم بفرمایید.
کهبد- با این اصلاح هم موافقم
نایب رئیس - پیشنهاد آقای کهبدبا اصلاحاتی که شده قرائت می‌شود (با اصلاحات بشرح زیرخوانده شد)
- تبصره - چنانچه بعضی از صاحبان جزئی از اتوبوس مایل باشند و توانایی قبول سهام شرکت را نداشته باشند به شرط تقاضای خودشان شرکت و احدمکلف است قیمت تقویمی آن جزازاتوبوس را بپردازد.
نایب رئیس - آقایانی که با پیشنهاد آقای کهبد با اصلاحات اخیرموافقند قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگرقرائت می‌شود. (بشرح زیرقرائت شد)
- تبصره ذیل را درماده واحده پیشنهاد می‌نمایم:
- تبصره - کلیه رانندگان و کمک رانندگان و بلیط فروشهای شرکت اتوبوسرانی را باتشریک مساعی اولیای وزارت کار مشمول قانون کارنمایند. دکتر فقیهی شیرازی
نایب رئیس - آقای دکتر فقیهی شیرازی
مهندس حسیبی- در خود پیشنهاد است.
نایب رئیس - آقای دکتر فقیهی شیرازی
دکتر فقیهی شیرازی – منظور بنده از تقدیم این پیشنهاد این است که رانندگان و کمک رانندگان و بلیط فروش و کسانی که سروکاربا اتوبوسرانی دارند از ساعت ۶صبح تا۱۲ شب کار نکنند اگر بنا باشد بالاستمرار کارکنند خسته می‌شوند کلیه این اشخاص را که زیر می‌گیرند برای خستگی دماغی است منظور بنده این است که کار آنها دوسره شود و اگر تامین است که عرضی ندارم.
مهندس حسیبی – در تبصره ۶ هست
نایب رئیس - پس گرفتید؟...
دکتر فقیهی شیرازی - بله
نایب رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت شود(بشرح زیرقرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم:
- تبصره زیربه ماده واحده اضافه شود و تبصره مربوط در طرح تقدیمی تصحیح گردد. تبصره - سهام شرکت اسمی است هرگاه یکی از سهامداران بخواهد سهم خودرا به فروش برساند شهرداری حق اولویت خواهدداشت درصورت انتشار سهام جدید شهرداری درخرید سهام حق تقدم خواهدداشت. علی زهری
نایب رئیس - آقای زهری
علی زهری – در یکی از تبصره‌های این طرح تقدیمی نوشته شده‌است که سهام شرکت بی اسم است یعنی معامله اش بین صاحبان سهام کاملا آزاد است بدون قید طبق قانون تجارت برای سهام بی اسم قید و شرطی وجودندارد و صاحبان سهام می‌توانند بدون اطلاع هیات مدیره شرکت مورد معامله قرار بگیرد و اصولا نظر بر این است که آنطور که بنده استنباط می‌کنم وسایل عمومی آنطور که مورد احتیاج عموم افراد است اگر ممکن نیست فوری بدست خود مردم بیفتد لازم است بتدریج این کار انجام بگیرد (صحیح است) و برای این منظور عجالتا آقایان صاحبان اتوبوسها ۴۹ درصد سهام را که در اقلیت هستند خواهند داشت ولی در آینده هرگاه شهرداری بتواند یک سرمایه‌ای را اختصاص به خرید سهام متفرقه بدهد کم کم خواهد توانست تمام سهام شرکت را یعنی صددرصد در اختیار خودش بگیرد و آن منظور اصلی باین وسیله بتدریج تامین شود که این جلوگیری خواهدکرد از یک موضوع دیگر و آن این است که سرمایه داران بزرگ به تدریج سهام را از دست اشخاص متفرقه جمع آوری بکنند و بتوانند آنوقت دستگاه شهرداری یعنی صاحب آن ۵۱ درصد سهام را خدای نکرده تحت نفوذ قرار بدهد (مهندس حسیبی - جناب آقای زهری در ماده هست بخوانید) این موضوع را هم اضافه می‌کنم در صورت انتشار سهام جدید شهرداری در خرید سهام حق تقدم خواهد داشت.
نایب رئیس - آقای مجدزاده بفرمایید
مجدزاده - جناب آقای زهری اظهارداشتند که در یکی از تبصره‌های این ماده واحده قیدشده که سهام شرکت سهام بی اسم است اینطور نیست سهام شرکت چنین قیدی ندارد بلکه نظرتان آن ماده‌است که نوشته شده ۴۹ درصد سهام که قابل انتقال است این ۴۹ درصد که قابل انتقال گرفتیم در مقابل پنجاه و یک درصد سهمی که برای شهرداری اختصاص داده شده قرارداده شده یعنی آن ۵۱ درصد سهام شهرداری غیرقابل انتقال است و ۴۹ درصد سهام شرکت قابل انتقال خواهدبود که در صورتی که در ظرف مدتی که حق تقدم دارند استفاده نکنند (حسیبی -عبارت باید اصلاح شود) صریح است عبارت و اما در این که اگر در این قسمت دوم که اگر صاحبان چهل و نه درصد بخواهند در آتیه سهام خودشان را انتقال بدهند و شهرداری حق اولویت داشته باشد اینکار بسیار خوب و بجایی است.
نایب رئیس - آقایانی که با پیشنهاد آقای زهری موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای مهندس رضوی بشرح زیرقرائت شد)
- تبصره - هیچیک از اعضای انجمن شهر و یا شخص شهردار نمی‌توانند صاحب سهام شرکت اتوبوسرانی در شهر مورد نظرباشند و همچنین اقوام بلافصل آنها نیز مشمول همین تبصره خواهند بود. احمد رضوی
نایب رئیس - مخالفی نیست؟ (گفته شد - خیر) (پارسا- و شهربانی) آقای مهندس رضوی توضیحی دارید بفرمایید.
مهندس رضوی - باید عرض بکنم که مورد نظرمجلس شورای ملی هست که انجمن شهر باید قضاوت بکند در اینکار و دیگر نباید ذینفع باشد و توضیح دیگری لازم نمی‌دانم.
نایب رئیس - پیشنهاد یک دفعه قرائت می‌شود (مجددا بشرح سابق قرائت شد)
ناظرزاده - بجای شهر مورد نظر در آن شهرباشد
وکیل پور – در شهر محل تاسیس شرکت نوشته شودبهتراست
مهندس رضوی - اصلاح عبارتی مانعی ندارد
چند نفر از نمایندگان - یکدفعه دیگر قرائت شود.
نایب رئیس - ده مرتبه یک پیشنهاد نباید قرائت شود توجه بفرمایید یکمرتبه دیگر هم قرائت می‌شود
(بشرح زیرمجددا قرائت شد)
- تبصره - هیچیک از اعضای انجمن شهر و یاشخص شهردار نمی‌توانندصاحب سهام شرکت اتوبوسرانی درشهرمحل تاسیس شرکت باشند و همچنین اقوام بلافصل آنها نیز مشمول همین تبصره خواهندبود. احمدرضوی
دکتر کیان - البته منظوراین نیست که حق انتخاب شدن ندارند ولی باید بعد از انتخاب شدن سهام خود را منتقل به دیگری بکنند شرط انتخاب قرار نگیرد.
نایب رئیس - آقایانی که موافقند با پیشنهاد آقای مهندس رضوی قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد یک پیشنهاد دیگر مانده (پورسرتیپ - پس گرفتم آقا) پس رای می‌گیریم به اصل لایحه شرکت اتوبوسرانی با اصلاحاتی که شده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد.
- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه ویرایش
۷- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
نایب رئیس - با اجازه آقایان جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ و ربع صبح
(چهل دقیقه بعد از ظهر مجلس ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - محمد ذوالفقاری