پدیدآورنده:بیدل شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۹:
اما در تذکره‌های بعدی به صورت رحیم ضبط شده‌است.<ref>دیوان بیگی، ج ۱، ص ۲۸۸؛ فسائی، ج ۲، ص ۱۰۹۸، ۱۱۵۹؛ فرصت شیرازی، ص ۵۲۶. </ref>
نیاکانش از سادات موسوی اصفهان و در اصل از جهرم فارس و از خاندان میرزا رحیم حکیم باشی بودند.[[بیدل شیرازی]]، سید میرزا محمد رحیم شاعر و طبیب و ندیم [[W:فتحعلی شاه|فتحعلی شاه]] و [[W:محمدشاه|محمد شاه]]، همانند نیاکانش که در دوره صفویه به اصفهان رفته و در خدمت پادشاهان صفوی بودند، به طبابت پرداخت <ref>[[فاضل خان گروسی]]، همانجا؛ [[بسمل شیرازی]]، ص
پدر [[بیدل]] پس از زندیه به دربار قاجاریه در تهران فراخوانده شد و پس از خدمت در دوران کهولت به شیراز بازگشت و در همانجا درگذشت<ref>بسمل شیرازی، ص ۵۳۳.</ref> سیدمحمدرحیم طب را علاوه بر پدرش نزد میرزاحسن علی طبیب که از خویشاندان او بود نیز فرا گرفت و خطوط سبعه به ویژه نستعلیق را نیکو می‌نوشت، گذشته از اینها شاعر بود و در اشعارش بیدل تخلص می‌کرد<ref>[[فاضل خان گروسی]] ؛[[ بسمل شیرازی ]]؛ فسائی، همانجاها، مفتون دنبلی، ص ۶۸.</ref>
در آغاز دوران فتحعلی شاه<ref>حک: ۱۲۱۱ـ ۱۲۵۰ </ref>، [[بیدل]] از شیراز به تهران سفر کرد و همچون پدر، طبیب دربار شد و به منصب حکیم باشی نایل آمد و بتدریج از ندیمان خاص شاه شد<ref>[[فاضل خان گروسی ]]؛ [[بسمل شیرازی]]، همانجاها.</ref> او
[[بیدل]] در عصری می‌زیست که به دوره بازگشت ادبی مشهور است. تذکره نویسان معاصرش اشعار او را ستوده و بی همتا دانسته‌اند<ref>[[فاضل خان گروسی]]؛ محمود میرزا قاجار؛ مفتون دنبلی؛ هلاکو قاجار، همانجاها.</ref> گفته می‌شود اشعار سروده شده شامل غزلیات ، مراثی، ترکیب بند، ترجیع‌بند، قطعات، رباعیات، و مخمسات بالغ بر سی‌هزار بیت است که اکنون پنج‌هزار بیت آن باقی مانده‌است درباره تعداد اشعارش اتفاق نظر وجود ندارد<ref>محمودمیرزا قاجار، ج ۲، ص ۵۰۶؛ مفتون دنبلی؛ دیوان بیگی، همانجاها.</ref> تاکنون [[دیوان بیدل شیرازی]] به چاپ نرسیده ظاهرا اصل دیوان به همراه نسخ خطی که در مشهد مقدس توسط حاجی میرزا سیدعلی الموسوی، فخر شیرازی فرزند '''بیدل''' تنسیخ شده بود و به کمک حاجی میرزا زین العابدین نوهٔ برادر '''بیدل''' در راه آمدن به تهران در نزدیکی استرآباد مورد هجوم راهزنان طایفهٔ ترکمان قرار می‌گیرد و کلیه اموال قافله از جمله کتب غارت و حاجی میرزا زین العابدین نیز به اسارت در میاید و تا زمانیکه وجه در خواستی داده نشده بود آزاد نگردید.<ref>ج ۲ ص ۱۰۹۸ ، فارسنامهٔ ناصری، حسن بن حسن فسائی؛ دکتر رستگار فسائی.</ref> دو نفر از زاهدان آن دوران حاجی میرزا محمد باقر ملا باشی، صاحب چندین تألیف و تصنیف در علوم دینی از جمله شرح صحیفهٔ سجادیه، بحرالجواهر درعلم کلام، انوارالحقایق، مقاصدالصالحین و انوارالقلوب و حاجی میرزا محمد حسین ملاباشی،(پدر بزرگ میرزا زین العابدین) از برادران '''بیدل''' بودند و آیت‌الهی‌ها از نوادگان میرزا محمدباقر ملا باشی می‌باشند<ref>دیوان بیگی، ج ۱، ص ۲۸۸.</ref>
<ref>[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2425 دانشنامه جهان اسلام]</ref>.
خط ۳۹:
== آثار ==
نسخه‌ای به شماره ۲۳۸۸، شامل پنج هزار بیت از قصاید او، در دوبخش، در کتابخانه مجلس شورای اسلامی محفوظ است، بخش نخست آن مدحیات است و از جمله شامل منقبت حضرت محمد،<ref>قصاید بیدل شیرازی، ص ۲۶ـ۳۱</ref>، علی علیه السلام<ref>قصاید بیدل شیرازی، ص ۱ـ۶</ref>، ، حضرت مهدی علیه السلام<ref>قصاید بیدل شیرازی، ص ۲۰ـ۲۵</ref> ، و مدح فتحعلی شاه که بیدل در ضمن آن از مشقّت احوال خود گلایه کرده‌است<ref>قصاید بیدل شیرازی، ص ۲۶ـ۴۱</ref>، و نیز مدح محمدشاه<ref>قصاید بیدل شیرازی، ص ۱۶ـ۲۰</ref>، و برخی از امیران و شاهزادگان قاجار؛ بخش دوم شامل مرثیه‌هایی است در رحلت حضرت محمد و اهل بیت علیهم السلام و ذکر مصیبت کربلا و اسارت خانواده امام حسین علیه السلام تاکنون از اشعار بیدل در کتب درسی فارسی بارها استفاده شده‌است رجوع شود به رسالهٔ دلگشا <sub>پانوشته</sub>.
=== نمونه
=== غزل ===
{{شعر}}
{{ب|بندهٔ خویش ز بس خواجه گرامی دارد | هستم آزاد و دلم میل غلامی دارد}}
خط ۵۰:
{{پایان شعر}}
=== غزل ===
{{شعر}}
{{ب|تا شرح دهم حسنت نطق دگرم باید | ور نه به زبان خلق وصف تو نمی‌شاید}}
| |||