| | | | | | |
|
ای گشایندهی خزاین جود |
|
نقش پیوند کارگاه وجود |
|
|
همه هستی ز ملک تا ملکوت |
|
یک رقم زان جریدهی جبروت |
|
|
هست بی نیست آشکار و نهفت |
|
توئی و جز ترا نشاید گفت |
|
|
ای به صد لطف کارسازنده |
|
بنده را از کرم نوازنده |
|
|
آمدم بر در تو بیخودوار |
|
با خودم دار بی خودم مگذار |
|
|
به کرم رخت خواجگیم بسوز |
|
بندهام خوان و بندگی آموز |
|
|
دور کن باد خسروی ز سرم |
|
پر کن از خاک بندگی بصرم |
|
|
آن چنان ره به خویش کن بازم |
|
کز تو با دیگری نپردازم |
|
|
سخن آن به که بعد حمد خدای |
|
بود از نعمت خواجهی دو سرای |
|
|
بهترین نقطهی رسل بشمار |
|
آسمان دایره است او پرگار |
|
|
چار یارش بچار سوی یقین |
|
چهار رکن و چهار صفهی دین |
|
|
آن بزرگان که همنشین ویند |
|
روشن از پرتو یقین ویند |
|
|
گویم افسانههای طبع فزای |
|
از لب لعبت فسانه سرای |
|
|
هر فسانه صراحیی ز شراب |
|
دور مستی و بلک داروی خواب |
|
|
هر یکی را بهشت نام کنم |
|
حور و کوثر درو تمام کنم |
|
|
پس نویسم به کلک مشک سرشت |
|
نام این هشت خانه هشت بهشت |
|
|
تا کسی کاندرو گذر یابد |
|
بی قیامت بهشت دریابد |
|
|
گنج پیمای این خزینهی پر |
|
از خزینه چنین گشاید در |
|
|
کافتاب جمال بهرامی |
|
چو شد از نور در جهان نامی |
|
|
پدرش رخت زندگانی بست |
|
او به جای پدر به تخت نشست |
|
|
هر کرا دید در خود پیشی |
|
داد با شغل دولتش خویشی |
|
|
کاردارش نشد به روی زمین |
|
جز خردمند و راستکار و امین |
|
|
عهدهی ملک چو بر ایشان بست |
|
خود بفارغدلی به باده نشست |
|
|
عیش می کرد و کام دل می راند |
|
باده می خورد و گنج می افشاند |
|
|
جستی از مطربان چابک دست |
|
آنچه بی می توان شد از وی مست |
|
|
حاضر خدمتش غلامی چند |
|
گشته همتاش در کمان و کمند |
|
|
خاصتر ز آن همه کنیزی بود |
|
افتی در ته سپهر کبود |
|
|
بس که کردی بهر دلی آرام |
|
به دلارا میش برآمده نام |
|
|
قامتی در خوشی چو عمر دراز |
|
هوس انگیزتر ز عشق مجاز |
|
|
بر چو نارنج نو به شاخ درخت |
|
سخت رسته ز صحبت دل سخت |
|
|
چو به دنبال چشم کرده نگاه |
|
برده صد ره رونده را از راه |
|
|
نیم دزدیده خنده زیر لبش |
|
کرده تعلیم دزدی عجبش |
|
|
سختی تلخ در لبی چو نبات |
|
مرگ را داده چاشنی ز حیات |
|
|
گیسوی پیچ پیچش از سرناز |
|
داده بر دست فتنه رشته دراز |
|
|
تنی از نازکی درونه فریب |
|
پای تا سر همه لطافت و زیب |
|
|
در تماشاش روز و شب بهرام |
|
همچو جمشید در نظارهی جام |
|
|
ره سوی صیدگاه بی گاهش |
|
آهوی شیر گیر همراهش |
|
|
داشت میلی تمام در نخچیر |
|
گور صد شیر کنده بود به تیر |
|
|
رغبتش جز به صید گور نبود |
|
با دگر وحشیانش زور نبود |
|
|
گور چندان فکندی از سر شور |
|
که شدی پشتهها چون گنبد گور |
|
|
با مدادان که این غزالهی نور |
|
مشک شب را نهفت در کافور |
|
|
شاه بهرام هم به عادت خویش |
|
توسنان شکار جست به پیش |
|
|
اشقر خاص زیر ران آورد |
|
لرزه در باد مهرگان آورد |
|
|
نازنین را به همرکیبی خویش |
|
کرد همراه ناشکیبی خویش |
|
|
شاه بهرام و ترک بهرامی |
|
کرده صیدش بصد دلارامی |
|
|
هر دو پویه زنان به راه شدند |
|
صید جویان به صیدگاه شدند |
|
|
زین میان ناگه از کرانهی دشت |
|
آهوئی چند پیش شاه گذشت |
|
|
گفت با شه غزال شیر انداز |
|
کاهو آمد به سوی شیر فراز |
|
|
هر یکی را ز تو چنان جویم |
|
کانچنان افگنی که من گویم |
|
|
ناوکی زن بر آهوی ساده |
|
که شود ماده نر نرش ماده |
|
|
شاه دریافت خورده دانی او |
|
تاخت مرکب به هم عنانی او |
|
|
به خدنگی دو شاخ از آهوی نر |
|
برد زانگونه کو نداشت خبر |
|
|
ضربه فرق او از انسان راند |
|
که ازو تا به ماده فرق نماند |
|
|
کار نر چو به مادگی پرداخت |
|
سوی ماده که نر کند در تاخت |
|
|
دو یک انداز را بهم پیوست |
|
بس بر آهو روانه کرد ز شست |
|
|
هر دو در سر چنان نشاندش غرق |
|
که دو شاخ پدید کرد ز فرق |
|
|
زان دو شرط هنر که در خورد کرد |
|
کرد نر ماده ماده را نر کرد |
|
|
کرد چون خواهش صنم همه راست |
|
از وی انصاف آن هنر درخواست |
|
|
پاسخش داد ماه نوش لبان |
|
کی کمال تو عقده بند زبان |
|
|
این هنر قدت خداوندی |
|
جادویی بود نی هنرمندی |
|
|
لیک از انجا که راست اندیش است |
|
دستها را ز دستها پیشی است |
|
|
بین که تا نفگی ز بینش پیش |
|
بینش خویش را به بینش خویش |
|
|
کانج ازین گردههات نغز نمود |
|
نیز ازین نغز تر تواند بود |
|
|
شاه را طیره کرد گفتارش |
|
زعفران گشت رنگ گلنارش |
|
|
گفت کای در خور جفا بدی |
|
این چه گستاخیست و بی خردی |
|
|
من که کارم همه نمونه بود |
|
دیگری به ز من چگونه بود |
|
|
این سخن گفت و پی به کین افشرد |
|
او فگندش زین و مرکب برد |
|
|
ماند بی خویشتن صنم تا دیر |
|
تشنه و غرق آب و از جان سیر |
|
|
بس به صد خستگی ز جا برخاست |
|
راه صحرا گرفت و می شد راست |
|
|
از کف پای خارهای چو تیر |
|
می گذشتش چو سوزنی ز حریر |
|
|
پا که از برگ گل فکار شود |
|
چون شود چون به زیر خار شود |
|
|
کس نه همراه و رهنماش مگر |
|
سایه در زیر و آفتاب ز بر |
|
|
مینمود اندران پریشانی |
|
گفته و کرده را پشیمانی |
|
|
قدری چو برین نمط بشتافت |
|
گذر اندر سواد دیهی یافت |
|
|
آن دهی بود بر کرانهی دشت |
|
کادمی هیچ از آن طرف نگذشت |
|
|
آمد آن مه دران خرابه شتاب |
|
همچو مهتاب کوفتد به خراب |
|
|
در شد اندر تریچ دهقانی |
|
در سفال شکسته ریحانی |
|
|
بود دهقان جوانی آزاده |
|
هم هنرمند و هم ملک زاده |
|
|
طرفه بر بط زنی گزیده سرود |
|
دست چون ابر و برق بر سر رود |
|
|
باز دانسته پردهها را راز |
|
مضحک و مبکی و منوم ساز |
|
|
چون نگه کرد سرو سیمین را |
|
روی گل رنگ و زلف مشکین را |
|
|
ماند حیران که این چه جانور است |
|
وندرین دشتش از کجا گذر است |
|
|
این پری از کجا پرید اینجا |
|
ور پری نیست چون رسید اینجا |
|
|
گفت کای چشم بد ز روی تو دور |
|
کیستی تو بدین لطافت و نور |
|
|
ملکی با پری و یا مردم |
|
خبری ده که با خبر گردم |
|
|
صنم تن گدل ز تنگ دلی |
|
داد بیرون دمی به صد خجلی |
|
|
گفت یک یک ز جان بی آرام |
|
قصهی خویش و غصهی بهرام |
|
|
گفت ز آنجا که کارنامهی تست |
|
شرف ما به بارنامهی تست |
|
|
چون تو شایسته خداوندی |
|
من پذیرفتمت به فرزندی |
|
|
گر قناعت کین به خشک و تری |
|
حاضر خدمتم به ماحضری |
|
|
خواجه زان اختر فلک مایه |
|
بر زمین بوسه داد چون سایه |
|
|
از هنرها که بود حاصل او |
|
از دل خویش ریخت در دل او |
|
|
کرد استاد در همه جای |
|
خاصه در پرده بریشم ونای |
|
|
چند گه جادوئی شد اندر ساز |
|
که بکشتی و زنده کردی باز |
|
|
این خبر شهره گشت در آفاق |
|
کز جهان جادوئی برامد طاق |
|
|
کاهو از دشت سوی خود خواند |
|
کشد و باز زنده گرداند |
|
|
گفت و گویی بهر کران افتاد |
|
غلغلی در همه جهان افتاد |
|
|
از پژوهندگان در گاهی |
|
یافت دارای دولت آگاهی |
|
|
زان هوسها که بود در بهرام |
|
زین خبر در دلش نماند آرام |
|
|
بامدادان عنان به صحرا داد |
|
سرو را باد و باد را پا داد |
|
|
چون تمنای آن تماشا داشت |
|
رفت جایی که آن تمنا داشت |
|
|
گفت بهرام کارزو داریم |
|
که هنرهات پیش چشم آریم |
|
|
نازنین را که آن همه رم و رام |
|
بود بهر شکنجهی بهرام |
|
|
زان تمنای شه که در خور یافت |
|
جای جولان خویشتن دریافت |
|
|
گشت همراه شیر گیری شاه |
|
نازند راه آوان زان راه |
|
|
چو زد آهو بسی و گور انداخت |
|
لحن آهو نواز را بنواخت |
|
|
آهوان رمیده با دل ریش |
|
پای کوبان درامدند ز پیش |
|
|
چو سوی خویش خواندشان به سرود |
|
پرده خواب راست کرد به رود |
|
|
در زمان کان نفس فرو بردند |
|
همه خفتند گوئیا مردند |
|
|
چون دمی دیدهها بهم بستند |
|
ساخت آن جسته را که برجستند |
|
|
زان نمونه که شرح نتوان داد |
|
زنده را کشت و کشته را جان داد |
|
|
دید شه نیز سحرمندی او |
|
بست چشمش ز چشم بندی او |
|
|
لیکن آورد همچو طراران |
|
بر گهر طعنهی خریداران |
|
|
کاین چنینها بسی است اندر دهر |
|
هر کسی دارد از طلسمی بهر |
|
|
کاردانی به کشوری نبود |
|
که ازو کار دانتری نبود |
|
|
در شکر خنده شد بت شیرین |
|
گفت آری از ان ما همه این |
|
|
زیرکان در هنر بوند تمام |
|
لیک بهتر زمانه از بهرام |
|
|
شاه آواز آشنا بشناخت |
|
ناوکش را نشانهی جان ساخت |
|
|
داد منزل به جان مشتاقش |
|
در برآورد چون به غلطاقش |
|
|
زد ز عذر گناه خود نفسی |
|
عذرهای گذشته خواست بسی |
|
|
بس به صد شادی و دلارامی |
|
باز بردش به تخت بهرامی |
|
|
دل کزان پیش مهربان بودش |
|
پیش از ان شد که پیش از ان بودش |
|
|
شاه فرمود کان دو صورت حال |
|
آید اندر نمونهی تمثال |
|
|
نقش بندان بخانهی تصویر |
|
در خور نق نگاشته و سریر |
|
|
پور منذر که بود نعمان نام |
|
در سبق هم جریدهی بهرام |
|
|
شه ز بس دانش و معانی اور |
|
وز بزرگی و کاردانی او |
|
|
در همه ملک اشارتش داده |
|
دستگاه و زارتش داده |
|
|
چون ز صحرا نوردی بهرام |
|
مصلحت را گسسته دید عنان |
|
|
جست دانای کار مردی چند |
|
تجربت یافته ز چرخ بلند |
|
|
دادشان یادگارهای گران |
|
در خور پیشگاه تاجوران |
|
|
کاورند از برای خلوت بخت |
|
هفت دختر ز هفت صاحب تخت |
|
|
رهروان بعد هفت ماه خرام |
|
آوریدند هفت ماه تمام |
|
|
چون قوی شد بنای پردهی راز |
|
کرد نعمان بنای دیگر ساز |
|
|
بر لب جوی مرغزاری جست |
|
کز بهشتش نمونه بود درست |
|
|
خواند معمار کاردان را پیش |
|
باز گفتش خیال خاطر خویش |
|
|
از زمین تا فراز گنبد مهر |
|
هفت گنبد برآوری چو سپهر |
|
|
بود بنای کاردان مردی |
|
کز زمین آسمان بنا کردی |
|
|
شیده نامی که هر چه پیدا کرد |
|
خلق را زان نمونه شیدا کرد |
|
|
هفت گنبد چو رنگ و بوی گرفت |
|
جا در و هفت ماه روی گرفت |
|
|
هر یکی هم به رنگ مسکن خویش |
|
جامه را رنگ داده بر تن خویش |
|
|
چون شد اسباب هفت خانه تمام |
|
باز گفتند قصه با بهرام |
|
|
کانچه نعمان کاردان آراست |
|
زاد می زادگان نیاید راست |
|
|
شاه کاین مژدهی نشاط شنود |
|
میل طبعش عنان ز دست ربود |
|
|
چون رسید اندران خجسته سواد |
|
گشت بر لاله کرد و بر شمشاد |
|
|
بوی گلهاش مغز پرور گشت |
|
مغزش از بوی گل معطر گشت |
|
|
بیشتر شد به بوستان فراخ |
|
میوه بر میوه دید شاخ به شاخ |
|
|
چون درامد به کار خانه نو |
|
دید هر سو نگار خانه نو |
|
|
جنتی بر ز جور زیبا دید |
|
جان ز نظاره ناشکیبا دید |
|
|
مجلسی یافت پر ز نعمت و کام |
|
با حریفان نو نوشت به جام |
|
|
آن چنان شد به روی خوبان شاد |
|
کش ز عیش گذشته نامد یاد |
|
|
خواند نعمان کاردان را پیش |
|
بخششی کردش از نهایت بیش |
|
|
آفرین گفت بر چنان رایی |
|
که بر آراست آن چنان جایی |
|
|
روز شنبه که باد مشک انگیز |
|
شد به دامان صبح غالیه بیز |
|
|
شه به گنبد سرای مشکین شد |
|
خانه زو همچو نافه چین شد |
|
|
ماه هند و نژاد رومی چهر |
|
خاست از خوابگاه ناز به مهر |
|
|
کرد چون ساقیان برعنایی |
|
نقل ریزی و مجلس آرایی |
|
|
ز اول بامداد تا گه شام |
|
عشرت و عیش بود و باده و جام |
|
|
شه ز مستی نمود رغبت خواب |
|
هم ز گل مست بود و هم ز شراب |
|
|
جانش از ذوق بوسه مفتون بود |
|
مستی نقلش از می افزون بود |
|
|
زان پری پیکر بهشتی وش |
|
خواست کافسانهی سراید خوش |
|
|
گفت وقتی به روزگار نخست |
|
بود شاهی به شهر یاری چست |
|
|
در سر اندیب پایه تختش |
|
قدم آدم افسر بختش |
|
|
هوسی بودش از دل افروزی |
|
در چه کار دانش آموزی |
|
|
داشت پیوسته چون نکو رایان |
|
میل با زیرکان دانایان |
|
|
سه پسر داشت هوشمند و جوان |
|
هم توانگر به علم و هم بتوان |
|
|
خواند روزی نهانی از اغیار |
|
هر یکی را جدا به پرسش کار |
|
|
گفت اول به اولین فرزند |
|
که مرا شد بنفشه سرو بلند |
|
|
قرعه بر تست پادشاهی را |
|
رونق ماه تا به ماهی را |
|
|
آن بنا نو کنی به داد و به جود |
|
که جهان خوش بود خدا خشنود |
|
|
ناتوان را برفق پیش آئی |
|
با توانا کنی توانایی |
|
|
به شبانی رمه نگهداری |
|
گوسپند ان به گرگ نگذاری |
|
|
پور دانا به خاک سود کلاه |
|
گفت جاوید باد دولت شاه |
|
|
تا توئی ملک بر کسی نه سزاست |
|
بی تو خود زیستن ز بهر چراست |
|
|
مور با آنکه در سریر شود |
|
کی سلیمان تخت گیر شود |
|
|
شه دران آزمایش کارش |
|
چون پسنیده دید گفتارش |
|
|
در دلش صد هزار تحسین خواند |
|
واشکارش به خشم بیرون راند |
|
|
خواند فرزند دومین را پیش |
|
خاص کردش به آزمایش خویش |
|
|
با فسونگر زبان به افسون داد |
|
ماجرای گذشته بیرون داد |
|
|
پسر زیرک از خردمندی |
|
کرد پرسنده را زبان بندی |
|
|
گفت ما را به جان و بینایی |
|
کردنی شد هر آنچه فرمایی |
|
|
لیک پیشت حدیث تاج و سریر |
|
عیب باشد ز بنده عیب مگیر |
|
|
دیرمان تو که تا توئی بر جای |
|
دیگری کی نهد به مسند پای |
|
|
وان زمان کاین زمانه گذران |
|
با تو نیز آن کند که با دگران |
|
|
مهتری هست آخر از من خرد |
|
بار سر جز به دوش نتوان برد |
|
|
شاه زو هم گره در ابرو کرد |
|
وز حضور خودش به یک سو کرد |
|
|
روی در خرد کاردان آورد |
|
خردهیی باز در میان آورد |
|
|
داد پاسخ جوان کارشناس |
|
که ز طفلان نکو نیاید پاس |
|
|
شاه چون دید کان سه گوهر پاک |
|
میشناسند گوهر از خاشاک |
|
|
شادمان شد ز بخت فرخ خویش |
|
سود بر خاک بندگی رخ خویش |
|
|
لیکن از پیش بینی و پی غور |
|
با جگر گوشگان شد اندر شور |
|
|
داد فرمان که هر سه بدر منیر |
|
پیش گیرنده ره ز پیش سریر |
|
|
تا حد ملک شهریار بود |
|
هر که ماند گناهکار بود |
|
|
زین سخن هر سه تن ز جای شدند |
|
توشه بستند و ره گرای شدند |
|
|
ره نوشتند بی شکیب و سکون |
|
تا شدند از دیارشان بیرون |
|
|
در رسیدند تا به اقلیمی |
|
که از آن بود ملکشان نیمی |
|
|
روزی از گردش ستاره و ماه |
|
می نوشتند سوی شهری راه |
|
|
تا که از پیش زنگی چون قیر |
|
تک زنان سویشان گذشت چو نیر |
|
|
گفت کای رهروان زیبا روی |
|
شتری دید کس روان زین سوی |
|
|
زان سه برنا یکی زبان بگشاد |
|
نقش نادیده را روان بگشاد |
|
|
گفت کان گمشده که رفت از دست |
|
یک طرف کور هست گفتا هست |
|
|
دومین باز کرد لب خندان |
|
گفت او را کمست یک دندان |
|
|
سومین هوشمند با تمیز |
|
گفت یک پای لنگ دارد نیز |
|
|
گفت چون راست شد نشانی او |
|
بایدم ره به هم عنانی او |
|
|
باز گفتند هر یکیش جواب |
|
که همین راه گیر و رو بشتاب |
|
|
مرد پوینده راه پیش گرفت |
|
رفت و دنبال کار خویش گرفت |
|
|
آن جوانان براه گام به گام |
|
می نمودند نرم نرم خرام |
|
|
تا زمانیکه گرم گشت سپهر |
|
موج آتش فشاند چشمه مهر |
|
|
زیر عالی درخت انبه شاخ |
|
کش دو پرتاب بود سایه فراخ |
|
|
در رسیدند رنجدیده ز راه |
|
میل کردن سوی آب و گیاه |
|
|
چشمه دیدند دست و پا شستند |
|
بر گل و سبزه خوابگه جستند |
|
|
چون ز یاد خوش درونه نواز |
|
نرگس مستشان شد اندر ناز |
|
|
ساربان باز در رسید چو باد |
|
با زبانی چو خنجر پولاد |
|
|
گفت این سوی تا بیک فرسنگ |
|
پایم از تاختن نداشت درنگ |
|
|
دیده گردی از آن رمیده ندید |
|
گرد چه بود که آفریده ندید |
|
|
گفت ازیشان یکی که بشنو گفت |
|
هر چه دیدیم چون توانش نهفت |
|
|
هست بارش دو سوی رویاروی |
|
روغن این سوی و انگبین آن سوی |
|
|
دومین کرد روی کار بر او |
|
هست گفتا زنی سوار بر او |
|
|
سومین گفت زن گرانبار است |
|
وز گرانیش کار دشوارست |
|
|
ساربان زانهمه نشان درست |
|
گرد شک را ز پیش خاطر شست |
|
|
آگهی چون نداشت از فن شان |
|
چنگ در زد سبک بدامنشان |
|
|
زان نفیر و فغان کزو برخاست |
|
گرد گشتند خلق از چپ و راست |
|
|
تا نهایت بران قرار افتاد |
|
که بباید شدن چو کار افتاد |
|
|
ملک عهد را خبر کردن |
|
راه انصاف را نظر کردن |
|
|
ساربان ماجرای حال که بود |
|
وانهمه پاسخ و سوال که بود |
|
|
گفت اول دعای دولت شاه |
|
که بمان تا بود سپید و سیاه |
|
|
ماسه بر نامسافریم و غریب |
|
در تک و پویه زاری و خورد نصیب |
|
|
میبریدیم ره ز گرش دهر |
|
نارسیدیم بر در این شهر |
|
|
او شتر جست و ما به لابه و لاغ |
|
تازه کردیم نقش او را داغ |
|
|
شد ملک گرم از این حکایت و گفت |
|
کانچه پیداست چون توانش نهفت |
|
|
برده را بازده بهانه مکن |
|
خویشتن را به بد نشانه مکن |
|
|
این سخن گفت و چون ستمکاران |
|
بندشان کرد چون گنهکاران |
|
|
آن جوانان نغز با فرهنگ |
|
سوی زندان شدند با دل تنگ |
|
|
شتر یاوه گشته با همه ساز |
|
بر در ساربان رسید فراز |
|
|
مردی آمد که در فلان کهسار |
|
بر درختیش مانده بود مهار |
|
|
من بران سو شدم بخار کشی |
|
دیدم و کردمش مهار کشی |
|
|
زن که بالاش بود گفت نشان |
|
تا من آوردمش بر تو کشان |
|
|
ساربان دادش آنچه واجب بود |
|
بس به سوی ملک روان شد زود |
|
|
گفت باشد که من ز دولت شاه |
|
یافتم هر چه یاوه و گشت ز راه |
|
|
شتر و هر چه بود بار بر او |
|
وان عروسی که بد سوار براو |
|
|
شه نظر سوی عدل فرماید |
|
بندیان را ز بند بگشاید |
|
|
شه ز آزار به گناهی چند |
|
از جگر بر کشید آهی چند |
|
|
خواندشان با هزار خجلت و شرم |
|
نرم دل کردشان به پرسش نرم |
|
|
وانگهی دادشان ز بند خلاص |
|
خلعتی داد هر یکی را خاص |
|
|
پس بپرسیدشان که قصه خویش |
|
باز پاید نمودن از کم و بیش |
|
|
کانچه مردم ندید پیکر او |
|
چون نشانی دهد ز جوهر او |
|
|
ماجرا گرد رست باشد و راست |
|
خواسته بی کران دهم بی خواست |
|
|
ور کم و بیش در میان آید |
|
سر شمشیر در زبان آید |
|
|
پس یکی زان سه تن زبان بگشاد |
|
گفت بادی همیشه خرم و شاد |
|
|
من که کوریش را نشان گفتم |
|
بینشم ره نمود زان گفتم |
|
|
همه یک سوی دیدم اندر راه |
|
خوردنش از درخت و خاره گیاه |
|
|
دومین گفت کز ره فرهنگ |
|
من بیک پای ازانش گفتم لنگ |
|
|
کانچنان دیدمش براه نشان |
|
که به یک پای رفته بود کشان |
|
|
برگ و شاخی که خورد کرده او |
|
دیدم افتاده نمی خورد او |
|
|
هر چه ناخورده می نمود در او |
|
برگ یک یک درست بود در او |
|
|
شاه گفتا که آن سه چیز نخست |
|
هر چه گفتید راست بود و درست |
|
|
سه دیگر بدانش و تمیز |
|
روشن وراست گفت باید نیز |
|
|
بازیکتن زبان راز گشاد |
|
وانچه درپرده بود باز گشاد |
|
|
گفت کاول دمی که از من رفت |
|
ماجرا ز انگبین و روغن رفت |
|
|
وان چنان بد که در خس و خاشاک |
|
دیدم آلایشی چکیده به خاک |
|
|
مگس افکنده بود یک سو شور |
|
سوی دیگر قطار لشکر مور |
|
|
هر چه در وی دوید مور به جهد |
|
حکم کردم که روغن است نه شهد |
|
|
وانچه سویش مگس نمود هجوم |
|
به فراست شد انگبین معلوم |
|
|
آن چنان دیدمش که گشت یقین |
|
اثر زانو شتر به زمین |
|
|
گشت پیدا ز پهلوی زانو |
|
نقش نعلینهای کدبانو |
|
|
گفت سوم که رای من بنهفت |
|
زان سبب حامل و گرانش گفت |
|
|
کاندران جای کان جمازه نشین |
|
بر جمازه سوار شد ز زمین |
|
|
گفتم این حامل گرانبار است |
|
کزمین خاستنش دشوار است |
|
|
شاه کز هر سه تن شنید جواب |
|
بنده شد زان فراستی به صواب |
|
|
هر یکی را به صد نوا و نواخت |
|
ساخت برگی چنان که باید ساخت |
|
|
زان نمو دارد ور بینیشان |
|
کرد رغبت به همنشینیشان |
|
|
منزلی دادشان درون سرای |
|
تا بود نزدشان به خلوت جای |
|
|
دل چو گشتیش فارغ از همه کار |
|
تازه کردی نشاط را بازار |
|
|
با حریفان تو و به تنهایی |
|
باده خوردی به مجلس آرایی |
|
|
گوش کردی دم نهانی شان |
|
بهره جستی ز کاردانیشان |
|
|
آنگهی گفت جمله را خندان |
|
کافرین بر شما خردمندان |
|
|
با شما دوستان با تمیز |
|
یافتم بهرهمندی از همه چیز |
|
|
با شما عیش موجب هنر است |
|
هر چه پیش است سود بیشتر است |
|
|
لیک گردندهی جهان پیمای |
|
نتوان بند کرد در یک جای |
|
|
ازین نمط خواست عذرها بسیار |
|
بس بهر یک سپرد صد دینار |
|
|
هر سه از بخت شادمانهی خویش |
|
ره گرفتند سوی خانه خویش ... |
|