برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران/رویکرد و جهت‌گیری کلی

۴- رویکرد و جهت‌گیری کلی

رویکرد برنامه های درسی و تربیتی «فطرت گرایی توحیدی » است. اتخاذ این رویکرد به معنای زمین هسازی لازم جهت شکوفایی فطرت الهی 2 دانش آموزان از طریق درک و اصلاح مداوم موقعیت 3 آنان به منظور دس تیابی به مراتبی از حیات طیبه است. در این رویکرد:

1 4 دانش آموز: 1 امانت الهی و دارای کرامت ذاتی است. 2 فطرت الهی در وجود او نهفته است و قابلیت شکوفایی و فعلیت یافتن دارد. 3 همواره در موقعیت است و می تواند آن را درک کرده و با انتخاب احسن خویش در راستای اصلاح مداوم آن حرکت نماید. 4 توانایی انتخاب، تصمیم گیری و خویشتن داری دارد و می تواند با محیط یادگیری، رابطه تعاملی برقرار کند و تابع بی چون و چرا و مقهور محیط نیست. 5 از اراده و انگیز ه برخوردار است که در فرآیند یاددهی یادگیری، نقش اساسی دارد. 6 درفرآیند یاددهی یادگیری و تربیت پذیری و توسعه شایستگی های خویش به لحاظ ذاتی نقش فعال دارد. 7 دارای قابلی تها، تجربیات، ظرفی تها و توانایی های گوناگون است.

2 4 معلم)مربی(: 1 در مسیر راه انبیا و ائمه اطهار)ع(، اسوه ای امین و بصیر برای دانش آموزان است. 2 با شناخت و بسط ظرفیت های وجودی دانش آموزان و خلق فرصت های تربیتی و آموزشی زمینه درک و انگیزه اصلاح مداوم موقعیت آنان را فراهم می سازد. 3 زمینه ساز رشد عقلانی، ایمانی، علمی، عملی و اخلاقی دانش آموزان است. 4 راهنما و راهبر فرآیند یاددهی یادگیری است. 5 برای خلق فرصت های تربیتی و آموزشی مسئولیت تطبیق، تدوین، اجرا و ارزش یابی برنامه های درسی و تربیتی در سطح کلاس را بر عهده دارد. 6 یادگیرند ه و پژوهشگر آموزشی و پرورشی است.

3 4 محتوا 1 مبتنی بر ارزش های فرهنگی و تربیتی و سازوار با آموزه های دینی و قرآنی، مجموعه ای منسجم و هماهنگ از فرصت ها و تجربیات یادگیری است که زمینه شکوفایی فطرت الهی، رشد عقلی و فعلیت یافتن عناصر و عرصه ها 1 را به صورت پیوسته فراهم می آورد 2 دربرگیرنده مفاهیم و مهارت های اساسی و ایده های کلیدی مبتنی بر شایستگی های مورد انتظار از دانش آموزان است. 3 برگرفته از یافته های علمی و معتبر بشری است. 4 متناسب با نیاز های حال و آینده، علایق، ویژگی های روانشناختی دانش آموزان، انتظارات جامعه اسلامی و زمان آموزش است.

4 4 یاددهی یادگیری: 1 فرآیندی زمینه ساز برای ابراز گرایش های فطری، شناخت موقعیت یادگیرنده و اصلاح مداوم آن است. 2 یادگیری حاصل تعامل خلاق، هدفمند و فعال یادگیرنده با محیط های متنوع یادگیری است. 3 دیدگاه دانش آموزان را به طور معنادار نسبت به ارتباط با خود، خداوند، دیگران و مخلوقات، تحت تأثیر قرار دهد.

5 4 ارزش یابی: 1 به صورت مستمر تصویری روشن و همه جانبه از موقعیت کنونی دانش آموز، فاصله او با موقعیت بعدی و چگونگی اصلاح آن متناسب با ظرفیت ها و نیاز های وی ارائه می کند. 2 زمینه انتخاب گری، خود مدیریتی و رشد مداوم دانش آموز را با تأکید بر خود ارزیابی فراهم می کند و بهره گیری از سایر روش ها را زمینه ساز تحقق آن می داند. 3 ضمن حفظ کرامت انسانی، کاستی های یادگیری را فرصتی برای بهبود موقعیت دانش آموز می داند. 4 کاستی های یادگیری را فرصتی برای بهبود و اصلاح نظام آموزشی می داند.

6 4 محیط یادگیری: 1 با بهره گیری از ظرفیت های نظام هستی،محیطی امن، منعطف، پویا، برانگیزاننده و غنی را برای پاسخگویی به نیازها، علایق و ویژگی های دانش آموزان تدارک می بیند. 2 مدرسه محیط یادگیری پایه و اصلی است؛ اما یادگیری به آن محدود نمی شود و سایر محیط ها نظیر محیط های اجتماعی، طبیعی،اقتصادی،صنعتی و فرهنگی را نیز در بر می گیرد. 3 با بهره گیری از ظرفیت و قابلیت محیط های مجازی و رسانه ها، زمینه بهبود موقعیت دانش آموزان و ارتقای کیفیت فرایند یاددهی یادگیری را فراهم می آورد. 4 خانواده از محیط های مهم و اثربخش تربیت و یادگیری بشمار می آید که در تعامل مستمر و مؤثر با مدرسه می باشد.

7 4 مدیرمدرسه: 1 معلمی مؤمن، خلاق، متعهد، منعطف،اهل فکر، آینده نگر، مشارکت پذیر، راهبر تربیتی، مدیر و مدبر و دارای سعه صدر و صلاحیت های حرفه ای است. 2 مسئولیت تأمین و توسعه محیط یادگیری را برای شکوفایی گرایش های فطری دانش آموزان بر عهده دارد. 3 مسئولیت خلق موقعیت های تربیتی و آموزشی، انطباق یا تدوین، اجرا و ارزش یابی برنامه های درسی و تربیتی را در سطح مدرسه بر عهده دارد. 4 با برقراری روابط صحیح، سازنده و پویا، امکان درک و اصلاح مداوم موقعیت را برای کلیه عوامل )کارکنان و خانواده ها( و دستیابی به سازمان یادگیرنده فراهم می سازد. 5 از اختیارات متناسب برای پاسخگویی و مسئولیت پذیری در کلیه امور مدرسه برخوردار است.

توضیحات پاورقی

2 فطرت سرشتی الهی در وجود آدمی است: یعنی آدمی نسبت به مبدأ عالم هستی معرفت و گرایشی اصیل )غیر اکتسابی( دارد. این فطرت می تواند فعلیت یافته، صیقل بخورد و توسعه پذیرد و می تواند به فراموشی سپرده شود. فطرت در جنبه معرفتی آن، معرفت حضوری انسان به خداست و در بعد گرایش، میل به پرستش، حقیقت جویی، فضیلت خواهی و زیبایی دوستی از اهم گرایش های فطری انسان است. مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران آذر ماه 1390 ص 58 و 59

3 منظور از موقعیت، وضعیت مشخص، پویا و قابل درک و تغییری است که حاصل تعامل پیوسته فرد به منزله ی عنصری آگاه، آزاد و فعال با خداوند وگستره ای از جهان هستی )خود، طبیعت و جامعه( در محضر خداوند متعال است )که حقیقتی برتر و خالق همه ی جهان و فراتر از همه موقعیت ها است(. بنیان نظری تحول راهبردی در نظام تربیت رسمی و عمومی جمهوری اسلامی ایران ص ۴۴۲

1 در هدف گذاری پنج عنصر: تعقل، ایمان، علم، عمل و اخلاق و چهار عرصه ارتباط دانش آموز با خود، خدا، خلق و خلقت به صورت بهم پیوسته و با محوریت ارتباط با خدا تبیین و تدوین می شوند.