خارق العاده از تألیفات رومان‌نویس ماهر (ژول) که دو هر یک از آن‌ها علمی از علوم در ضمن یک افسانه دلچسب و داستان شیرین بخوانندگان می‌آموزد و موضوع علمی این کتاب که یکی از شیرین و مفید‌ترین آنهاست علم دریا ونباتات وحیوانات و سایر محتویات بحریست»
برون در کتاب تاریخ مطبوعات و شعر فارسی (ص ۱۳۰) در باره قسمتهای چهارگانه مجله گنجینه فنون اینطور شرح می‌دهد مجله گنجینه فنون که جمعاً ۲۴ شماره منتشر شده از چهار قسمت ترکیب گردیده. قسمت اول تحت عنوان (گنجینه فنون) مشتمل بر مطالب علمی و هنری. قسمت دوم بعنوان (هنر‌آموز) است و این قسمت کتاب کاملی است که میرزا محمد علیخان تربیت آنرا نوشته. قسمت سوم تحت عنوان (تمدن قدیمه) است که اصل آن بفرانسه و تألیف گوستاولوبون می‌باشد و آقای سید حسن تقی‌زاده بفارسی آنرا ترجمه کرده. قسمت چهارم بعنوان (سفینه غواص) می‌باشد که اصل آن از ژول ورن رمان‌نویس است و آقای میرزا یوسفخان اعتصم الملک آن را از فرانسه ترجمه کرده است.
مجله گنجینه فنون در هر نوبت در ۱۶ صفحه بقطع خشتی و با چاپ سنگی بدون آنکه ذکری از مطبعه آن شده باشد چاپ شده و از حیث کاغذ وطبع متوسط و نمونه از مطبوعات سنگی آن ایام است.
محمد علی تربیت - مرحوم محمد علی تربیت در سال ۱۲۹۵ در تبریز متولد شده و روز چهار شنبه ۲۶ دیماه ۱۳۱۸ شمسی در طهران فوت نموده است. شرح احوال ایشان را بتفصیل در ذیل مجله گنجینه معارف نقل خواهیم نمود فقط در اینجا بذکر عباراتی که مرحوم اسفندیاری رئیس مجلس شورایملی پس از فوت آنمرحوم بعنوان (اظهار تأسف) ایراد نموده می‌پر داریم:
اظهار تأسف از فوت آقای تربیت
آقای رئیس- بنده یقین دارم که آقایان همکاران بنده مثل من در این قضیه مولمه که واقع شده است واقعاً متأثر ومتأسف هستند (صحیح است) بنده از سال های دراز با مرحوم محمد علی تربیت از نزدیک دوستی داشتم و باحوالات و مزایای ایشان با خبر بودم‌ایشان یک شخص واقعاً متینی؛ سنگینی، با زبان پاک باقلب خوش بین و با اقدامات خیلی مؤثری راجع بخدمات کشور همیشه خودشان را معرفی کردند
همه آقایان می‌دانند که چون‌ایشان ملتفت بودند که بهترین راه ترقی هر کشور بسته بعلم است باین جهت در مسائل علمی و فرهنگی آنقدر یکه مقدرر بود‌ایشان سعی کرده و همیشه خدمات خودشان را در کشور نمودار کردند چه در جاهائیکه شخصاً بودند و چه در جاهائیکه از طرف دولت مأموریت داشتند همیشه بتأسیس بنگاه‌های معارفی و بخدمات علمی مشغول و خود برای این منظور معرفی می‌کردند و بعلاوه چون میدانستند که علم بدون کتاب کمتر ممکن می‌شود باینواسطه یک عشق و علاقه‌ای بکتاب داشتند که در هر جائی که رفتند کتابخانه هائیکه اسباب شئون کشور و
-۱۶۹-
