دوم از قرار هر ماهی چهار نمره در سال چهل و هشت نمره روزنامه بطبع میرسید ولی در این سال مبارك محض خدمت بمشترکین دو نمره در آخر سال برعده نمرههای سابق میافزاید که من حیث المجموع پنجاه نمره باشد سیم نمره پنجاهم را حاوی فهرست تمام نمرههای جریده مزبور نموده از نمره اول بترتیب تا نمره ۴٩ تمام مندرجات را با تعیین نمره صفحات نگاشته و تقدیم مشترکین مینماید که اگر بخواهند اوراق سالیانه را جمع و مدون ساخته فهرست مرتبی هم داشته باشند. »
متأسفانه پیشبینی ادیب الممالك صورت وقوع پیدا نکرد و چنانچه بعداً خواهیم نگاشت در مشهد پیش از چهارده نمره موفق بانتشار روزنامه نگردید و اداره روز نامه منتقل بطهران گشت.
از مزایای سال سوم ادب تصاویر و کاریکاتورهاییست که در بعضی از نمرات این سال دیده میشود و شاید این روزنامه اولین روزنامه فارسی است که باین طرز مصور و دارای کاریکاتور است. گرچه در سابق یعنی قبل از این روزنامه نیز روز نامههای مصوری بوده ولی آنها غالبا روزنامه دولتی و تصاویر مربوط بشاهزادگان و اعیان و اشراف مملکت بوده و کاریکاتور در آنها وجود نداشته است.
تصاویر و کاریکاتورهای چند شماره این سال روزنامه خیلی ساده و مختصر و چندان قابل توجه نیست ولی از لحاظ اینکه این امر مقدمه و باعث شده که بعداً وقتی روزنامه ادب در طهران انتشار یافته، دارای کاریکاتور و تصاویر خوب و با اهمیت گردیده، شایان و قابل توجه است.
نمرات مصور روزنامه عبارتست از نمره ۵ که پس از بیان فهرست؛ تصویری از ترقی مردم اروپا و تنزل و انحطاط مردم آسیا رسم شده و این موضوع بوسیله دو نردبان که از یکی چند نفر مردم اروپا مشغول بالا رفتن و از نردبان دیگر چند تن از مردم آسیا در حال پائین آمدنند نمایش داده شده. تصویر و یا کاریکاتور دوم در در نمره ۶ روزنامه و عبارتست از کاریکاتور ( کارخانه مشاقی مرحوم ملا چرا غملی بشركت میرزا نور الله و حاجی میرزا نصیر ) کاریکاتور سوم دارای دو شکل و در فوق آنها آیه: حتى اذا اتو على وادى النمل تا و هم لایشعرون نوشته شده و شکل اول عبارت از خانه موریست که شبنمی طوفان است و شکل دوم مربوط بمو ر چه است که دارای دو پستان است[۱]
این تصاویر همان قسم که گفتیم خیلی ساده و ابتدائی است و نقاش آنها حسین الموسوی نقاشباشی استان قدس رضوی است.
سال سوم روزنامه ادب تا آنجائیکه در مشهد منتشر شده بشمار ١۴٠
۱۱۲ ختم میگردد و از این پس، چنانکه، بعداً بتفصیل خواهیم نوشت؛ ادیب الممالك
- ↑ این دو عبارت بعینه از روزنامه نقل شده است.