برگه:تاریخ جراید و مجلات ایران از محمد صدر هاشمی جلد اول.pdf/۲۵

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
مقدمه

مانده و مردم از صراط مستقیم که موجب نعیم دنیی وفیض عظیم عقبی است، منحرف و مایل باشند محض خیرخواهی و عنایت درباره خلایق که ودایع حضرت خالق اندامر و مقرر فرمودند كه صنیع الملك رئیس ومباشر امر روزنامه و نقاشخانه و کارخانه دولتی در کلیه امور چاپخانه‌های ممالک محروسه نیز مراقب و مواظب باشد. و چنانچه ذکر یافت بعضی از نسخ که موجب انزجار طباع و مودی بخلاف اوامر جهان اتباع شرعیه است و از حلی و حلل منافع ملکی و ملتی عاطل است سمت انطباع نیابد و در عوض که این‌ها ئیكه ظاهراً وباطناً قریب المنفعة وعدیم المضرة است طبع نمایند تا خوانندگان و شنوندگان را بمدارج حسن عقاید بیفزاید و فواید مرضیة حاصل آید. »

واضح است کهچون در زمان ناصرالدین شاه تمام جراید دولتی بوده؛ نظارت و تفتیش درباره آن‌ها بیفایده و بی‌حاصل بوده است ولی در زمان مظفرالدین شاه؛ بعلت كثرت مطبوعات داخلی و خارجی؛ این نظارت و بازرسی صورت تحقق بخود گرفته است بخصوص در صدارت عین الدوله که بی‌اندازه نسبت بجراید داخلی و هم چنین روزنامه هائیکه در خارج ایران بفارسی طبع و نشر می‌شد، سخت‌گیری بعمل می‌آمد.

تفصیل این اجمال آنکه در ابتدای صدارت (‌امین الدوله ( روزنامه‌های فارسی دارای اهمیت شدند و‌امین الدوله مخصوصاً بروزنامه تربیت توجه خاصی داشت و آنرا ترویج می‌کرد و مدیرش را تشویق می‌نمود.

روزنامه ( حبل المتین ) که در خارج ایران، در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه طلوع نموده بود و بایران فرستاده می‌شد؛ رونقی بسزا گرفت. روزنامه تریا بمدیری ( میرزا علیمحمد کاشی ) قریب دو سال از مصر افق مطبوعات ایران را منور نمود وجود و پیدایش همین جراید بود که اوضاع ایران را تغییر داد و اساس مشروطیت را بر پا نهاد.

پیشرفت و نفوذ جراید فارسی ادامه داشت تا اینکه صدارت مظفر الدین شاه به میرزا علی اصغرخان ملقب باتابك اعظم رسید. این شخص از نفوذ جراید فارسی بیمناك گردید و از ترس اینکه مبادا روزی این جراید فتنه تولید کنند دستور زیر را راجع بعدم ورود جرایدی که بزبان فارسی در خارج ایران طبع و منتشر می‌شوند صادر کرد و عموم جراید فارسی را از ورود بخاک ایران ممنوع گردانید؛ دستور مذکور تحت عنوان ( اعلان رسمی ) در نمره ۹۹۰ روزنامه رسمی ایران مورخ شنبه دهم ذیقعدة الحرام ۱۳۱۸ قمری درج و عین آن از اینقرار است:

اعلان رسمی

«بر هیچ کس پوشیده نیست که از مبادی جلوس می‌منت مأنوس همایون شاهنشاهی خلد الله تعالى سلطانه تابحال نظر بکمال میل و توجهی که خاطر خطیر همایون سلطنت