تأسیس و انتشار شبنامه
در دو سه سال اخری سلطنت مظفرالدین شاه و در آغاز مشروطیت که هنوز روزنامه زیاد در ایران رواج پیدا نکرده بود، یکی از وسایل نشر افکار آزادیخواهان مخالفت با حکومت استبدادی و رجال درباری نشر شبنامه‌های خطی و یا با چاپ های ژلاتینی بود. این عمل بخصوص در سال‌های ٢٣ و ١٣٢۴ قمری باندا زه در طهران شیوع داشت که دیگر هر کس با کسی عداوت و خصومت شخصی می‌داشت بر علیه او شبنامه منتشر می‌نمود. مجموعه بزرگی از این شبنامه‌ها در کتابخانه مجلس شور ایملی موجود است که در نوع خود بی‌نظیر و آقای تقی‌زاده آنرا با سلیقه خاصی جمع نموده و بکتابخانه مجلس اهداء نموده‌اند مندرجات این شبنامه‌ها همان قسم که اشاره کردیم مطالب مختلفی در باره حصول آزادی است و غالبا روى یك طرف کاغذ چاپ و یا نوشته شده است.
انتشار شب نامه؛ پس از تأسیس مجلس شورایملی هم کم و بیش رواج داشته و حتی یکبار در مجلس مورد مذاکره قرار گرفت و یکی از نمایندگان بعنوان اینکه حالا که هر کسی در گفتن مطالب خود آزاد است چرا مردم صریحاً حرف‌های خود را نمیگویند و با نشر شب نامه افکار خود را اظهار می‌دارند.
انجمن گلستان و طرح قانون آزادی مطبوعات
گفتیم تا قبل از تأسیس مجلس شورایملی عموم مدیران جراید موظف بودند مطالب و مندرجات روزنامه خود را قبل از انتشار بنظر رئیس انطباعات رسانیده و وی میتوانست هر گونه مطلبی که بر خلاف سیاست وقت باشد از انتشار آن جلوگیری کند و نیز یاد‌آور شدیم که پس از تشکیل مجلس شورای ملی اول روزنامه که از طرف دولت امتیاز داده شد روزنامه مجلس بود که پس از مدتی مذاکره و مشاوره بالاخره امتیاز آن بنام آقا میرزا محسن صادر گردید و کمال اهمیت را پیدا کرد زیرا در دستخط آن نوشته شده بود ( روزنامه آزاد ).
کمی بعد یعنی در اوائل ذیقعده ۱۳۲۴ روزنامه ندای وطن بصاحب امتیازی و مدیری مجد الاسلام کرمانی طبع و منتشر شد ولی انتشار این روزنامه باز مانند سابق تحت نظر رئیس انطباعات بود و با همه اصراری که برای موقوف کردن نظارت و لیس انطباعات نسبت باین روزنامه بعمل آمد نتیجه نبخشید.
وضع جراید پس از تأسیس مجلس بطریق مذکور بود و دولت در انتشار آن‌ها کاملاً نظارت می‌کرد تا اینکه نمایندگان آذربایجان بطهران آمدند و عنوان درخواست صدور دستخط تلفظ مشروطه و اتمام قانون اساسی بمیان آمد. برای این کار چند
