برگه:تاریخ جراید و مجلات ایران از محمد صدر هاشمی جلد اول.pdf/۴۳

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
مقدمه

طباطبایی مدیر روز نامه، میهن میرزا ابو طالب خان شیروانی در اصفهان در اوائل سال ۱۲۹۹ شمسی هفتصد تازیانه از ماژور فضل الله خان رئیس اداره ژاندا ر مری اصفهان می‌خورد و این پیش آمد بدون آنکه انعکاس زیادی در جراید اصفهان وطهران بنماید سبب می‌گردد که مدیر میهن را تحت الحفظ بطهران روانه نموده و در این جا مدتی در باغشاه محبوس می‌ماند تا عاقبت در جوزای ۱۲۹۹ از حبس نجات پیدا کرده و بین او و ماژور مذكور كار بمحاکمه می‌کشد و بالاخره آقای شیروانی با هم کاری مرحوم آزاد مراغه در عقرب سال مذکور به نشر روزنامه آسایش می‌پردازد برای تفصیل از شرح احوال مدیر میهن و علت تازیانه خوردن او بحرف میم کتاب کلمه میهن، رجوع شود.

مقدمات مذکور که در مدت سه چهار سال آماده می‌گشت سبب گردید که با روی کار آمدن اعلیحضرت رضا شاه فقید یك دوره سخت و پر حادثه برای مطبوعات و جراید ایران پیش بیاید و این دوره تا پیش آمد شهریور سیصد و بیست شمسی ادامه داشت.

وضع جراید در دوره رضا شاه پهلوی

رضا شاه پهلوی در آذر ۱۳۰۴ شمسی رسما بتخت سلطنت نشست و چون قبلا مقدمات کار را بنحو اکمل آماده نموده و گردنکشان و مخالفین را از میان بر داشته و رعب و ترس او در دل‌ها جای گرفته بود از این جهت جراید و مطبوعات نیز، بخصوص با پیش آمد قتل، عشقی همۀ فکر کار خود را کرده و کاملاً مراقب وضع خود بودند با اینکه تغییر سلطنت از دودمان قاجاریه بیك نفر نظامی امر خیلی تازه بودمع ذلك جراید چندان آنرا خارق العاده تلقی نکرده و بلکه اغلب آن‌ها با این تغییر همصدا و هم آهنگ بودند.

پیش آمد قتل کنسول آمریکا در طهران و واقعه سقاخانه سبب گردید که برای بار سوم حکومت نظامی در پایتخت اعلام شود و با برقراری حکومت نظامی بعضی از جراید تند رو و سرکش نیز در تحت سانسور شدید قرار گرفته و با لطبع جراید شدید اللحن و مخالف دولت از بین رفت • رفتار دولت در آغاز تغییر سلطنت و حتی تا چند سال بعد نسبت بجراید موافق چندان شدید و خشونت‌آمیز نبود، ولی کم کم اطرافیان رضا شاه بطور کلیوی را نسبت بجراید بدبین نموده بقسمیكه درسال ۱۳۹۰ شمسی پیش از تعداد معینی روزنامه در طهران و شهرستان‌ها منتشر نمی‌شد، در صورتی در اوائل تغییر سلطنت روزنامه‌هایی از قبیل، اطلاعات، حصار، عدل، تجد در ایران، آزادگان، آینده ایران آئینه ایران، اوقات مساژر دو طهران ( بزبان فرانسه ) ستاره جهان و غیره تأسیس یافته بوده.

در دوره رضا شاه شهربانی کاملاً در مندرجات جراید نظارت داشت و مدیران جراید حق نشر هیچ گونه مطلبی را بدون اجازه شهربانی نداشتند. دخالت شهربانی نه فقط نسبت بمقالات سیاسی و اخبار داخله و خارجه جراید بود، بلکه اعلانات