(۵٨) اخوت شیراز
روزنامه اخوت شیراز در شهر شیراز؛ بمدیری ) خادم استان فقرای نعمت اللهى عبد الكریم معروفعلى ( ومعاونت ) میرزا سید حسینخان طهرانی دبیر تاج الشعرا بطور هفتگی تأسیس و شماره اول با چاپ سنگی ) مطبعه اسلامیه ) طبع و در چهار صفحه بقطع وزیری در تاریخ ١۴ شهر ربیع الثانی ١٣٢۶ قمری منتشر شده است. اسم روزنامه ( اخوت شیراز ) با خط نسخ درشت و در بالای آن دو دست بعلا مت اتحاد که جمله ( یدالله فوقایدیهم ) زیر آن نوشته شده؛ چاپ گردیده است. عنوان مراسلات: انجمن اخوت شیراز . قیمت اشتراك سالیانه شیراز ١۵ قران. سایر بلاد ایران ۱۷ قران؛ خارجه قیمت پست اضافه میشود.
مقاله افتتاحی شماره اول بدین قسم شروع میگردد: « بر اخوان بصیر و دانش پژوهان روشن ضمیر که روی گفتار ما با آنان اس پوشیده و پنهان نیست که سبب ترقی هر مملکتی از ممالک متمدنه نخست وهله نشر جراید یا فواید و افکار ابکار صاحبان اخبار است که بدون غرض ومرض مطالب مهمه را که مبتنی بر ترقی وطن و رفاهیت ابناء زمن است اشاعه دهند... »
علاوه بر سر مقاله مذکور اخبار شیراز بعنوان ( ورود موکب مسعودی ) و نیز اخبار دیگر شهری و اتفاقات راجع باداره نظمیه و در آخر صفحه چهارم مطالبی تحت عنوان (سؤال و جواب) با مضای معروفعای درج است شماره دوم اخوت در تاریخ جمعه ۲۱ ربیع الثانی ١٣٢۶ قمری منتشر شده و از شماره سوم تبرزین و کشکولی بالای اسم روزنامه اضافه شده است پنج شماره این روزنامه را نگارنده دیدهام. برون در کتاب مطبوعات ( ص ۴٧ ) درباره این روزنامه بیك سطر قناعت کرده مینویسد: « روز نامه هفتگی اخوت در سال ١٣٢۶ قمری در شیراز با چاپ سنگی منتشر شده است. »
( ۵٩ ) ادب
روزنامه ادب که بمدیری ادیب الممالك شاعر و نویسنده چند روزنامه تأسیس و منتشر شده سه دوره مختلف را طی کرده و مدتی در تبریز و زمانی در مشهد و چندی در طهران انتشار یافته است بنابراینمانیز در سطور ذیل از سه دوره مختلف آن تحت سه عنوان جداگانه گفتگو مینمائیم:
روزنامه ادب در تبریز
مرحوم تربیت در فهرست جراید آذربایجان راجع بروزنامه ادب در تبریز مینویسد روزنامه ده روزه منتشر در تبریز با چاپ سنگی بمدیریت صادق ادیب الممالك در سنه