برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۱۳۵

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۱۲۵

هیئت نمایندگی فوق‌العاده ایران عبارت از هشت نفر بود؛ خود میرزا ابوالحسن خان شیرازی بعنوان سفیر فوق‌العاده فتحعلی‌شاه، کربلائی حسن نظر و آشپز، عباس بک منشی، محمد رحیم بک جلودار، حسین و هاشم پیشخدمت، عبدالله و صادق فراش.

    خارجی گردید.
    گناه غیرقابل عفو این مرد نامی آن بود که مانع گردید فتحعلی‌شاه پیشنهادهای مهدیعلی‌خان بهادر جنگ فرستادهٔ فرمانفرمای هندوستان را عملی کند. یعنی مانع شد شاه ایران بافغانستان لشکر کشیده آن قسمت از قلمرو ایران را خراب و ویران نماید و امیر آن روز کابل را از امارت خلع کند.
    این گله را سال بعد سر جان ملکم از صدر اعظم ایران نمود و ایراد کرد که چرا مانع شد شهریار ایران انتقام شیعه‌های افغانستان را از افغانهای سنی بکشد. صدراعظم جواب میدهد سیاست از مذهب جداست. صلاح نبود شاه برای یک چنین کار کوچکی یک قسمت از مملکت خود را ویران کند وسکنه آنرا قتل عام نماید. از این جواب سر جان ملکم صدراعظم ایران را شناخت و بافکار او آشنا شد.
    عهدنامهٔ که در این ایام بین ایران و انگلستان بنمایندگی حاج ابراهیم خان اعتمادالدوله بسته شد اولین و آخرین عهدنامهٔ است که دستخوش ابهام نشده و عبارات کش‌دار چند پهلو در آن دیده نمیشود و حقی از ایران صلب نشده بلکه حقوق طرفین کاملا مساوی است.
    اگر تعهدی شده تعهد دوجانبه است و نماینده ایران تعهدی نکرده که آنا مسئول انجام دادن آن باشد و در مقابل در آینده در صورت امکان کمک و مساعدت تحویل بگیرد.
    حاجی میرزا ابراهیم‌خان برای همین عقل و تدبیر و مآل‌اندیشی منفور گردید و در دربار ایران غیرلازم شناخته شد.
    سرجان ملکم در اواسط سال ۱۲۱۵ هجری قمری بطهران رسید و در تاریخ ۱۲ شعبان ۱۲۱۵ عهدنامه ایران و انگلیس برای جلوگیری از فرانسویان بسته شد و پس از آن از ایران خارج گردید و بهندوستان مراجعت نمود. در صدرالتواریخ واژه ناخوانا در باب کشتن اعتمادالدوله چنین مینویسد.
    «...... وزرای کارآگاه و امنای دربار گردون جاه چنان صلاح دیدند که بحکم ظل‌اللهی در طهران و سایر بلدان مأمور شدند که در روز معینی تمام آن حکام را که