برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۳۴۱

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۳۳۱

که عباس‌میرزا در چه ماهی از سال خواهد مرد در صورتیکه هیج آثار ناخوشی در عباس‌میرزا در آن تاریخ وجود نداشت و هم او بمن گفته است که شاه در سال ۱۲۵۰ هجری وفات خواهد نمود.[۱]

در این موقع چون محمدمیرزا و قائم‌مقام در خراسان بودند فریزد نیز مأمور گردید به خراسان برود و در اول بهار سال ۱۸۳۴ بطرف خراسان حرکت نمود. در مزینان باردوی شاهزاده محمدمیرزا که عازم تهران بود برخورد کرده و در آنجا با شاهزاده محمد میرزا و قائم‌مقام ملاقات نمود و این ملاقات تا نیمه‌های شب طول کشید.

فریزر گوید:

«نزدیک غروب بود که بمزینان رسیدم. پس از تحقیق معلوم شد شاهزاده فردا صبح زود حرکت خواهد نمود. من کاغذهائی که همراه داشتم فوری برای شاهزاده و وزیر او فرستادم. نتیجه این شد که اول شب با شاهزاده باید ملاقات نمایم و بعد با وزیر او قائم‌مقام.

شاهزاده محمدمیرزا بزرگترین فرزند مرحوم نایب‌السلطنه و بااستعدادترین اولاد فتحعلی‌شاه میباشد. هم از حیث اخلاق و پاکدامنی و هم از حیث زندگانی خصومی این شاهزاده مردی خداشناس و بانجام وظایف خود آشناست و هنوز دامن او به هیچ نوع فساد اخلاقی آلوده نشده و مدام مایل باجرای عدالت و حکمرانی صحیح میباشد در هوش و ذکاء شاید درجه اول نباشد ولی در میان فامیل خود بین آنهائی که حیات دارند در استعداد و لیاقت بر همه ایشان برتری دارد و در امور لشکری میتواند ادعا نماید که یگانه و منحصر بفرد است. وقتیکه از روی مقیاس ایرانی و از ایل قاجار بودن قیاس بگیریم این شخص از هر حیث در ایران نادر میباشد و امیدواری زیاد میرود که شاه او را بولیعهدی خود انتخاب نماید.

در ظاهر رفتار این شاهزاده، چیزی پیدا نیست که او را بخوبی معرفی نماید. در هیکل کمی تنومند و چهارشانه است و قیافه‌ای عبوس دارد. با اینحال صورت او


  1. سفرنامه فریزر، جلد دوم، (صفحه ۱۱۱ - ۱۲۰)