برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۳۶۱

این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۳۵۱

آنها کاملا مطلع گردند تا اینکه بتوانند خودشان را برای مبارزهٔ آتیه آماده کنند و عقیده داشتند این اطلاعات را بهر راهی که ممکن است باید بدست آورد و در ضمن مساعت اشخاص صلاحیت‌دار را هم جلب نمود که در مواقع لزوم خدمات آنها مورد استفاده واقع شده و هم بتوان از آنها تقویت نمود.»[۱]


الکساندر بورنس که بواسطه اطلاعات و مسافرت‌های خود در ممالک آسیای مرکزی معروف بوده برای انجام این مأموریت انتخاب گردید که عهدنامهٔ تجارتی را بین دولت انگلیس و امیر افغانستان منعقد نماید، بنابراین در بیستم سپتامبر ۱۸۳۷ وارد کابل گردید و در هنگام ورود بکابل پذیرائی شایانی از او و همراهان او بعمل آمد.

این شخص در هندوستان، افغانستان و ترکستان مسافرت‌های زیاد نموده و کتب چندی راجع باین ممالک تألیف نموده بود. هنگامیکه حکومت هندوستان میخواست اطلاعات جامعی در باب رود سند داشته باشد بیک وسیلهٔ ماهرانه این اطلاعات را توسط همین الکساندار بورنس بدست آوردند. در آن موقع یعنی سال ۱۸۳۰ وقتی که سر جان ملکم حاکم بمبئی بود قرار شد چند رأس اسب ممتاز برای امیر سند پیش‌کش فرستاده شود. البته این اسب‌ها را میبایستی منزل بمنزل برد و کسی باید ببرد که بتواند مقصود اصلی را که عبارت از نقشه‌برداری رود سند میباشد انجام دهد و الکساندر بورنس برای این کار معین گردید این شخص جزء مطالب خود مینویسد:

«همینکه برود سند رسیدم سیدی دیدم که در آنجا نماز میگذارد، تا چشم او بمن افتاد نالهٔ از ته قلب بر آورد و فریاد زد خدایا چشم انگلیسها برود سند افتاد


  1. جان ویلیام کی (صفحه ۱۷۲) – عین عبارت انگلیسی آن نیز نقل میشود:

    Obtaining a clear insight into the Politics of Central Asia to Prepare for the possible contests. by obtaining all the knowledge that could be acquired, and securing the services of men competent to aid him in such a conjuncture P.172.