برگه:تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول.pdf/۱۰۱

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
دو کودتا

آنها را به‌زنید به سورت والا یک مهر ممکن نیست (اینجا امضا کرده و بعد خط زده شده است) بعدز مهر کردن و رد کردن پول به آقای تقی‌خان قبض در یافت دارید»۰ «رضای سرتیپ»

☆ ☆ ☆

اینک یادداشتی که یکنفر صاحبمنصب قزاق راجع بکودتای اول سردارسپه بتاریخ ۴ جمادی‌الاولی ۱۳۳۶ ـ مطابق دلو ۱۲۹۶ در حالی که سرهنگ و فرمانده گردان پیادهٔ آتریاد همدان بوده است و سپس راجع بکودتای ۳ حوت ۱۲۹۹ معزی‌الیه نوشته و باختیار ما نهاده است ـ برای روشن شدن قسمتی از سرگذشت شخصی ایشان و داستان کودتای دوم نقل میشود[۱].

این یادداشتها را نویسنده که خود از افسران قزاق و در غالب وقایع هر دو کودتا شرکت داشته است، نوشته و بدیهی است نمیتوان انتظار داشت که مخصوصاً در قسمت اخیر یعنی کودتای ۳ حوت تمام جنبه‌ها و نکات تاریخی رعایت شده باشد، و فقط قسمتهائی در آن مهم است که خود نویسنده شرکت کرده و بچشم دیده است یا با آن تماس داشته است، و اهمیت آنها هم از همین راه میباشد و وقتی که با سایر قسمتهای تاریخ جفت شود موجب تکمیل معلومات خواننده خواهد گردید:


۲۰ – دو کودتا

در سال ۱۲۹۶ (۱۹۱۷ میلادی) انقلاب روسیه برپا و حکومت تزاری از میان رفت. درین هنگام فرماندهی لشکر قزاق ایران با سرلشکر بارن مایدل روسی بود، از طرف حکومت موقتی روسیه که بریاست کرنسکی تشکیل شده بود سرهنگی بنام کلرژه بفرماندهی لشکر قزاق معلوم و بایران آمد و معاونت لشکر با سرهنگ ستاروسلیسکی بود.

ملت روسیه که از جنگ خسته شده بود از تصمیم حکومت موقتی کرنسکی دایر بر ادامهٔ جنگ ناراضی و معلوم بود که حکومت کرنسکی جای خود را بدولت افراطی‌تری خواهد داد تا اینکه با آلمانها پیمان صلح انفرادی ببندند. حزب بلشویک برای اینکار


  1. نویسنده سرهنگ قهرمانی از افسران فاضل و برادر مرحوم عمیدالدوله است.
۷۴