☆ ☆ ☆
دولت قوام بوسیله مأمور امین خود «میرزا حسین خان علاء» در امریکا و بتوسط «مرگان شوستر» مستشار سابق مالی امریکا در ایران و مصارف هنگفتی که آن زمان بدویست هزار تومان سر میزد ـ توانست امتیاز کلیهٔ معادن نفت شمال کشور ایران را بکمپانی معروف «استندارد اویل» امریکائی واگذار نماید و پس از ختم عمل که البته بعضی از نمایندگان که محرم‌تر بودند مطلع شده و اکثریت بی‌اطلاع بودند مطلب در جلسهٔ خصوصی مجلس روز شنبه ۲۱ ربیع‌الاول ۱۳۴۰ قمری برابر ۳۰ عقرب ۱۳۰۰ شمسی در پنج ماده بفوریت مطرح گردید و همان روز بعداز احساس موافقت نمایندگان در جلسهٔ آشکار که در عصر تشکیل گردید امتیازنامه مطرح شد و تقاضای فوریت آن خواسته شد و همانروز بکمیسیونهای مربوطه (کمیسیون خارجه ـ فوائد عامه ـ تجارت) احاله گشته در مدت تنفس موافقت کمیسیونهای مزبور حاصل و بعد از تنفس باصل امتیاز نامه که مبتنی بر پنج ماده بقرار زیر بود رأی گرفته تصویب گردید:
متن امتیاز نامه:
۱ـ مجلس شورای ملی ایران واگذاری امتیاز حق استخراج نفت ایالات مفصلةالاسامی شمال ایران را بکمپانی «استاندارد اویل» امریکائی تصویب مینماید نقاط مزبور شامل ایالات: آذربایجان، استرآباد، مازندران، گیلان، خراسان خواهد بود،
۲ـ مدت این امتیاز پنجاه سال خواهد بود.
۳ـ حقوق دولت ایران زائد بر صدی ده از کلیهٔ نفط و مواد نفطی مستخرجه از چاهها قبل از آنکه هر گونه خرجی باو تعلق بگیرد خواهد بود.
۴ـ شرایط دیگر امتیاز از قبیل تسعیر سهم دولت و پرداخت آن و طرز نظارت دولت در عواید کمپانی ر شرایط ابطال‌کنندهٔ این امتیاز و سایر شرایط دیگر را دولت پس از مذاکره تهیه و برای تصویب بمجلس شورای ملی تقدیم خواهد نمود.
۵ـ کمپانی مزبور حق نخواهد داشت این امتیاز را بدولت یا شرکت خارجی واگذار نماید و در صورت تخلف از این ماده امتیاز مزبور ملغی خواهد بود.»
☆ ☆ ☆
امتیاز مزبور بعد از صحبتهای مختصر با توافق کامل مجلس بتصویب رسید و
