آن بعهدهٔ معظم له است و در دوره دوم نیز بیش از دو حزب آن هم برای مدت کوتاهی تشکیل نگردیده و شرح آن بنظر در ضمن تاریخ ۲۰ ساله انست میرسد از این رو نگارنده در مقام تدوین تاریخ مختصر احزاب سیاسی پس از شهریور ماه ۱۳۲۰ بر آمده و این خدمت را در دو بخش و هر بخش را در پنج جزوه انجام خواهد داد اینک جزوه اول از بخش یکم «حزب توده ایران» تقدیم خوانندگان محترم میگردد.
مقدمتاً تذکر دو مطلب را لازم میداند:
یکم ـ چون بدو حزب ایران نو و ضادالف اشاره شد و کمتر خوانندگان از چگونگی آن اطلاعی دارند لذا بیفائده نیست که توضیح بسیار مختصری در اطراف آن دو حزب داده شود.
در دوره حکومت شاه فقید متدرجاً بحیاة احزاب سیاسی که قبلا تشکیل شده بود خاتمه داده شد و رهبران آنها متواری و یا خانه‌نشین شدن و از طرفی برای حفظ صورت و ضمناً عقب نماندن از ترکیه و شخص آتاترک در تأسیس حزب خلق در سال ۱۳۰۶ دستور تشکیل دو حزب را میدهند و فوراً حزب ایران نو به لیدری تیمورتاش و عضویت دادور و نصرةالدوله و ضادالف به لیدری مرحوم چراغ‌علی‌خان پهلونژاد (امیر اکرم) و سرتیپ درگاهی رئیس شهربانی وقت تأسیس و تشکیل گردید برای اینکه همین حزب هم نکند روزی پا را از گلیم درازتر کند و ایجاد زحمت نماید دستور تشکیل دو حزب آن هم بدست دو دسته مخالف و دشمن یکدیگر صادر گردید.
توضیح آنکه در ابتدای استقرار سلطنت پادشاه فقید بین عاملین و بانیان حکومت رقابت شدیدی وجود داشت از یک طرف تیمورتاش و ایادی او و از طرف دیگر امیر اکرم پیشکار ولایت عهد و پسر عمومی شاه با همکاری سرتیپ درگاهی در مقابل هم صف‌بندی
