از آن وقت به بعد همواره آب نیل زیاد و کدر میشود و پس از ده روز نوبت نیل احمر میرسد چه آب رودخانه سرخ میگردد چنانکه گویی شطّی از خون است. این آب مقدار زیادی خاک با خود همراه دارد معذلک برای آشامیدن بیضرر و گوارا میباشد. مختصر چیزی نمیگذرد که تمام مملکت را غرق در آب میبینند و قدری از خشکی که پیدا باشد همان آبادیهاست چه آنها را بالای تپّهها ساختهاند و باقی اراضی به شکل دریائی باشد سرخ و قریهها مانند جزایر که به واسطهٔ بندها و سدهای تنگ به یکدیگر وصل شده باشد. در این ضمن شدّت گرما نیز کم میشود و رو به ملایمت میرود و اسباب راحت و فراغت میگردد. بزرگ و کوچک انسان و حیوان در آب خنک تازه آمده شستوشو میکنند و امتعاشی حاصل مینمایند. ماهیها با فلسهای نقرهای دستهدسته با آب میآیند و انواع طیور به عدّهٔ کثیر جوی خالی را پر میسازند. خلاصه رود نیل هفت هشت ذرع از سطح و کف معمولی خود صعود میکند و بالا میرود و حال از این قرار است تا اوایل میزان که در آن وقت شروع به نزول نموده پایین میآید و در اوایل جدی به کلّی داخل مجرای طبیعی خود شده و دوباره به رنگ اصلی یا اوّلی خویش که نیلی روشن است بازگشت مینماید.
آب نیل چون بازگشت نمود بر روی اراضی طبقهٔ گل ضخیم میگذارد و آن گل به خاک قوّت میدهد و بدون زحمت آن را میتوان شیار کرد و هر قسم روئیدنی با سرعتی فوقالعاده در آن نموّ میکند. گندم را در ماه قوس یعنی در همان اوان که آب نیل رو به تنزل میگذارد بهتدریج میکارند و در