برگه:خاطرات و خطرات.pdf/۸۹

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
خاطرات و خطرات
۷۵
 

صندوق عدالت صندوقی باسم صندون عدالت صندوق عدالت در شهر نصب کردند که متظلمین تظلم خودشان را در آن بیفکنند و بشاه برسد از بس اراذل و اوباش اراجیف در صندوق انداختند صندوقها را کندند و موقوف شد محل تعجب است که طبع این مردم بیشتر بطرف هزل و لغو مایل است هر کاری را بمسخرگی میکشانند و نمونهٔ فاحش آن روزنامجات است که در دوره مشروطه منتشر میشود میخواهم هفتاد سال سیاه زبان آزاد نباشد، بقول شوریده «گور پدر زبان آزاد» حقگوئی دگر است و یاوه‌سرائی دگر.

به ناصرالدین شاه عرض کردند ملک‌التجار مرد لایقی است هر خدمتی از او ساخته است فرموده بودند زیاد بدزبان است شأن فحش را برده‌است.

توسل به آمریکا شرحی است که اسپنسر رایت وزیر مقیم آمریکا به پدرم نوشته: از وقتیکه جنابعالی حسب‌الفرمایش اعلیحضرت شاهنشاه مرا سرافراز فرمودند و با من از بابت ترقی داخلهٔ ایران گفتگو نمودند که بچه قاعده میتوان بواسطه سرمایه و مهندسین آمریکا وسایل ترقی ایران را فراهم کرد، از اعتماد فوق‌العادهٔ اعلیحضرت شاهنشاهی و جنابعالی بمن و هموطنان من تشکر دارم.

بنابر احترام و اخلاص که باعلیحضرت شاهنشاهی و دوستی حقیقی که بایران دارم، از هر بابت حاضرم که واسطه ترقی ایران بشوم ، مهندسین آمریکائی بهر آب‌وهوایی آشنا بوده و طالب ترقی هستند و میتوانند خدمت خوب بکنند.

دولت چین که قدیمترین دول متمدنه است پس از تجربیات بسیار آخر از آمریکا کارگر و افزار برای استخراج معدن طلای چیفو از کالیفرنی خواست. راه‌آهن بزرگ روسیه را راه‌سازان مکزیک ساختند، حتی با رقابت انگلیسی در هند تراموای ایجاد کردند. بانک چین هم حالبه بدست آمریکائی دایر میشود، چون اخلاق مردم آمریکا را میشناسم وقتی در کاری اقدام میکنند که امید منافع بسیار داشته باشند، چون از منابع ثروت ایران مطلع نیستم، نمیدانم در چه حد اقدام میشود کرد، رأی من اینست که دولت ایران چند نفر مهندس قابل از آمریکا بخواهد که در ایران گردش کنند و معادن را بازدید نمایند و استطاعت آنها را تشخیص بدهند، برای اینکه مردم آمریکا از اجناس موجود در ایران از معادن و محصولات فلاحتی مستحضر شوند خوب است دولت نمونه‌هائی بمن بدهد که بفرستم در واشنگتن عرضه بدارند و لازم است نقشه استاتیستیک محصولات در دست باشد که زمینه برآورد و محاسبات شود و خوب است بزبان فرانسه باشد. من به سلیقه آمریکائی تنظیم کرده میفرستم، برای ترقی کامل راه‌آهن هم لازم است و بانک ملی و چون از منویات اعلیحضرت در این باب اطلاعی ندارم نمیتوانم عرض بکنم.

در این مدت قلیلی که در ایران هستم بر من معلوم است که سرمایه و نفرات آمریکائی برای ترقی دادن ایران انسب است، چون دولت من نمیخواهد مداخله در کارهای داخلی مملکتی بکند و نظر سیاسی ندارد از این نظر هم آمریکا انسب است.

همانقدر که توجه بمعادن ایران لازم است توجه به امر فلاحت هم ضرورت دارد. در این