برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۴۰

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
رجال ایران
۳۷

به لندن رهسپار گردید میرزا ابوالحسن خان هم، بدون گرفتن کمترین نتیجه‌ای از مسافرت خویش پس از سه سال و کسری اقامت در سن پطرزبورگ دست از پا درازتر بتهران بازگشت و مانند همیشه بر سر ایران کلاه گذاشته شد و معاهده گلستان بدون کمترین جرح و تعدیل و تجدید نظری در مواد آن بقوت خود باقی ماند.

در این سفر یکنفر انگلیسی، بنام ویلیامن، بسمت معلمی خود، استخدام کرده بود، که در فارسی ربط کاملی داشت، و او را نیز بهمراه خود به روسیه برد.

در سال ۱۲۳۳ ق.[۱] مجدداً، بسمت سفارت، مامور لندن شد. نامبرده در ضمن عهده‌دار بودن سفارت انگلستان سفارت عثمانی – اطریش و فرانسه را نیز عهده‌دار بود و پس از سه سال اقامت در ممالک اروپا، که بیشترش در انگلستان بود، در سال ۱۲۳۶ ق.[۲] به ایران بازگشت.

در سال ۱۲۴۰ قمری بوزارت امور خارجه تعیین گردید و این اولین بار است، که در تاریخ جدید ایران، نامی از وزیر دول خارجه و وزارتی باین عنوان برده میشود. مضحک‌تر این جا است، که این شخص، با وجود زد و بندهای خارجی خود و استفاده از بیگانگان، با پولهای حلال خود، هم مکه رفته حاجی شده و هم مسجدی در تهران بنا نموده است. در قضیه کشته شدن گریبایدوف[۳]، سفیر روس، در سن ۳۴ سالگی، با سی و هفت تن از کارمندان سفارت، در سوم شعبان ۱۲۴۴ قمری (برابر با ۱۱ فوریه ۱۸۲۹ میلادی)، ابتداء عباس میرزا مائل بود که میرزا ابوالحسن خان وزیر خارجه، برای عذرخواهی، بدربار روس برود؛ لکن او بهانه‌هائی آورد، و معاذیری تراشید، و دلائلی چید، و باین مسافرت چندان تمایلی نداشت؛ بعد محمد میرزا (محمد شاه) را، برای این کار، در نظر گرفتند آنهم بجهاتی، از فرستادنش، منصرف گردیدند؛ تا اینکه خسرو میرزا، پسر هفتم عباس میرزا نائب‌السلطنه، با هیأتی، با تحف و هدایا، در شوال ۱۲۴۴ قمری، بدربار روس اعزام شد و در این کار موفقیتی نصیب دولت ایران گردید.

ابوالحسن میرزا ابوالحسن یا سید ابوالحسن خان بیگلربیگی معروف به سید کهکی، بطوریکه بعضی از مورخین اظهار نظر کرده‌اند میگویند که وی از اعقاب نزار که بچند واسطه به اسمعیل بن امام جعفر صادق (ع) میرسد و بعضی دیگر عقیده‌شان بر این است که سید ابوالحسن خان و اعقاب وی از اولاد حسن صباح معروف و یا جانشین او، کیا بزرگ امید، میباشد. در هر صورت ائمه اسمعیلی خود را از سادات حسینی دانسته و پیروانشان آنان را امام بر حق و پیشوای خود میدانند و بر هر یک از پیروان واجب است که خمس اموال خود را بامام بدهند و از همین لحاظ است که آقاخان‌ها از بسیاری دارائی در شمار متمولین طراز اول دنیا محسوب میشوند.

سادات اسمعیلی ابتداء در انجدان قم و محلات متوطن بوده‌اند[۴] و چون وجوهیکه، از بابت خمس از اسمعیلیهای هندوستان، بایران میرسید، در میان راه، بواسطه نبودن امنیت،


  1. ۱۸۱۷ میلادی.
  2. ۱۸۲۰ میلادی.
  3. A. S. Griboiedov
  4. بنا بگفته احمد علیخان وزیری کرمانی مؤلف تاریخ کرمان.