برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۵۴

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
رجال ایران
۵۱

ابوالفتح ابوالفتح خان صارم‌الدوله پسر محمد حسنخان سردار معروف به خان باباخان سردار ایروانی[۱] و برادر تنی عبدالحسین‌خان فخرالملک معروف به کفری[۲] و شوهر کسرائیل خانم ملقبه

ابوالفتح خان صارم‌الدوله

بافتخار الدوله دختر ششم ناصرالدین‌شاه و خواهر اعیانی سلطان مسعود میرزا ظل السلطان که بعد در سال ۱۳۰۳ قمری بانوی عظمی لقب یافت. صارم‌الدوله در حدود سال ۱۲۶۴ قمری متولد و مادرش ماه‌رخسار خانم فخرالدوله دختر عباس میرزا نائب السلطنه بود میگویند که جوان خوش خلق و خوب صورتی بوده و از بانوی عظمی اولاد زیادی داشت و در دستگاه ظل‌السلطان برادر زن خود همه‌کاره و در آن زمان از ثروتمندان قابل ملاحظه بود. معروف است که ظل السلطان در روز ۵ شنبه ۳ جمادی‌الثانیه ۱۳۰۵ ق. او را قهوه مسموم خورانده و در سن ۴۱ سالگی در گذشت. بانوی عظمی هم از این تاریخ به بعد رسماً برای خود شوهری اختیار ننمودو همیشه اوقات با ظل‌السلطان برادر خود بسر میبرد.

ابوالفتح ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله پسر بزرگ سلطان مراد میرزا حسام السلطنه و داماد ناصرالدینشاه که سجع مهر وی چنین بوده: «مؤیدالدوله ابوالفتح راد سحر شه و گوهر سلطان مراد[۳] میگویند که افسرالدوله از جمله دختران نجیبه ناصرالدین‌شاه بوده در سال ۱۲۸۷ ه‍. ق. که سلطان مراد میرزا حسام‌السلطنه بحکومت یزد تعیین و یا حکومت یزد بوی واگذار شد او خودش نرفت و بجای خود ابوالفتح میرزا را به پیشکاری میرزا محمد حسین مستوفی تفرشی (ناظم‌الملک) بحکومت یزد فرستاد و در سال ۱۲۸۸ قمری که حسام‌السلطنه علاوه بر حکومت یزد برای بار چهارم بحکمرانی خراسان نیز تعیین گردید در همین سال که حکومت یزد بامیر دوست محمد خان معیرالممالک داماد ناصرالدینشاه و پسر دوستعلی‌خان نظام‌الدوله واگذار گردید در عوض آن حکومت اصفهان به حسام‌السلطنه داده شد و او این بار نیز ابوالفتح میرزا پسر خود را به پیشکاری میرزا محمد حسین ناظم‌الملک بحکومت اصفهان فرستاد. ناظم‌الملک در همین سال در گذشت و بجای او حسینقلیخان مافی (نظام‌السلطنه) بسمت وزارت و پیشکاری (معاونت و ریاست دارائی) ابوالفتح


  1. حسنخان سردار ساری اصلان قاجار قزوینی.
  2. بعداً ملقب به ناصرالسلطنه شد.
  3. شوهر افسرالدوله دختر گلین خانم اولین زن عقدی ناصرالدینشاه در زمان ولیعهدی.