نتیجه تمام تظاهرات زندگی را با بتذال کشیده از طرف دیگر کارهای این دسته تازه نفس نتیجه منطقی آشنایی سطحی و روانی مردم این مملکت است با دنیای خارج و تقلیدی که بشدت از فرنگی مآبی میکنیم این است که در کارهای این چند نفر که خیلی هم زود مورد تقلید قرار گرفتهاند گاهی مواجهیم با حاج آقاها یا لوتیهایی که مستقیماً در درون پاریس و نیویورك قرار داده شدهاند و مستقیماً با مشکلات تمدن ماشینی روبرو ماندهاند و در نتیجه بیمیبریم به مضحکهای که برخوردهای عوامانه و خالی از ظاهرسازی آنها با فرنگستان و ماشین و ادای فرنگی مایی را در آوردن بوجود آورده است. گذشته ازینکه توجه با این طبقات تا آن حد موفقیت در پی داشت که قنبری و محسنی اسم وعنوان و آدابشان را در بوق رادیو گذاشتند و اکنون نزدیك بده سال است که از «فوقول» گرفته تا در دانه حسن کیایی، با خلق صدتایی کاراکتر مسخره و در عین حال انتقاد کننده و آموزنده خدمتی میکنند.
درین میدان از ذبیح اله منصوری و شجاع الدین تفاهم باید نامبرد که در تمام دوران روزنامهنویسی خودشان جز به ترجمههای سرسری نپرداختهاند و حاصل مجموع کار دو نفریشان این که قهرمان فلان داستان انگریزی عین قهرمان فلان داستان گواتمالایی حرف میزند و در زبان ترجمههای آزاد این دو حضرت شكسپیر عیناً همانطور مینوشته است که آلفرد دوموسه.
***
متأسفانه این مختصر حوصله بحث در بارۀ مجازات ماهانه و ادبی را نداشت که نقش مجموعه آنها در گردش سلیم و اثر بخش مطبوعات فارسی این هفده ساله بسیار مؤثر بوده است و نیز مجال بحث درباره مطبوعات ولایتی را که چه بسا عاقلانهتر و مرتیتر و آبرومندتر از محصولات تهرانیها کشتهاند و هنوز هم میگردند و بسیار کمتر از این دومیها در مسیر زیروبم وقایع زمان قرار گرفتهاند و حق هم چنین بوده است. یا فرصت بحث درباره مطبوعات رسمی دولت و بنگاههای دولتی را که این روزها سخت با عوام فریبی و وجاهت ملی دست بگریبانند و نیز از مطبوعات فنی و حرفهای (مثل «تهران اکونومیست» که مجلهای است صرفاً اقتصادی و مفید) که تازه تازه دارند تأسیس میشوند و