برگه:3MaqaalehDigar.pdf/۴۶

است آسمانی و اگر بر لوحی از زبرجد در طور سینا بر موسی نازل نشده دست کم بر پیشانی بیستون حک شده است و اگر جز اینها مکتوبی از آنان بجا مانده باشد نیز همان الواح كوچك كلی تخت جمشید است. که استادی است اداری و در باری گفته میشود که در حمله اسکندر گنج نوشته های انباشته ای دم آتش سوخت - اما این گنج نوشته ها مسلما بهمان اندازه گنجایش داشته است که دهها هزار پوست گاو اوراق اوستا را نگه بدارد که تا آخر دوره ساسانیان فقط چهار نسخه از آن در چهار آتشکده رسمی حفظ میشد و از دسترس عوام بدور بود و تنها موبدان و هیوبدان حق قرائتش را داشتند. در حالی که حتی پیش از راه افتادن اسکندر نیز شاگردان سقراط هر يك كتابها داشتند و دفتر ورستكها و مدرسه ها، ما شاید در زمان ظهورمانی هم بزحمت کاغذرا میشناختیم. وقتی کزنوفون آنا باز خود در امینوشت که داستان بازگشت پیروزمندانه ده هزار سرباز اجيز ومختلط یونانی است که از پشت دروازه بابل تا حوالی شهر باستانی «تروا» همه جا از مقابل تشکیلات هخامنشی بسلامت گریختند و در حقیقت این کتاب اولین مدرك كتبي اغتشاشی است که در این ملک همیشه زیر پی حکومتها راست نگه میداشته است هنوز آخرین کتیبه های هخامنشی از زیر دست حجاران در نیامده بود. و بهر صورت صرف نظر از چراهای متعددشما کاغذر أخیلی دیرتر از ساحل نشینان مدیترانه یافتیم و شناختیم. تا آخر دوره ساسانیان نیز در بند تشکیلات خاص طبقاتی (کاست) بوده ایم که دبیری و سروکار با خط و کتابت را مشغله خواص اعلام میکرد و اسلام که با فتح خود در حقیقت همۀ این نوع سدهای طبقاتی را میشکست و آزادی تعلیم و و تربیت را بهمه مسلمین ارزانی میداشت و امکان آنرا که سروکار با خط وکتابت حتى بمكتبخانه های دهات کشیده بشود هنوز امکان مادي و اقتصادی این امر را فراهم نکرده بود. كلمات قصار مشهوری از نوع حدیث عشق در دفتر نباشد و محتوی اشراق عرفانی که قدرت تحقيق وتتبع مكاتب و مدارس را همیشه کاسته است فکر نمیکنید عكس العمل رواني مشكلات فراوانی باشد که در راه دسترسی به کتابت و نوشتن و تعلیم مکتبی وجود داشته است؛ آنچه مسلم است اینکه