فصل اول
از فرانسه تا ایران به همراهی اعلیحضرت ناصرالدین‌شاه
اگر سفرنامهٔ اعلیحضرت ناصرالدین در ۱۳۰۶–۱۳۰۷ (۱۸۸۹) روزی چاپ شود،[۱] این سطور که آن را مترجم اول شاه لطفاً برای من ترجمه کرده است در آنجا دیده می‌شود: «امروز حکیم‌باشی طولوزان یک حکیمی را به حضور ما آورد که اسمش فووریه است، این حکیم فرانسوی است و مدتی در نزد پرنس منتگرو بوده این اوقات به پاریس آمده و لباس نظامی پوشیده معلوم می‌شود حکیم نظامی است. جوان خوش بنیهٔ خوش‌روی زرنگی است. چون خود طولوزان می‌خواهد چند ماهی در پاریس بماند برای ما حکیمی آورده است که نایب خود شود و در خدمت ما باشد.»
همان‌طور که گفته شد در دوم ذی‌الحجه ۱۳۰۶ (اول اوت ۱۸۸۹) پس از آن که وزارت خارجه مرا رسماً تحت اختیار شاه قرار داد به او معرفی شدم شاه در حالی که تبسمی بر لب داشت به من دست داد و این چهار کلمه را به فرانسه ادا نمود: «شما طبیب من هستید».
این بود علت این که من به همراه اعلیحضرت پادشاه ایران به طرف آن مملکت روانه شدم.[۲]
- ↑ مقصود سفر سوم ناصرالدین‌شاه به فرنگستان که از ۱۲ شعبان ۱۳۰۶ تا ۲۴ صفر ۱۳۰۷ قمری طول کشیده و سفرنامهٔ آن در ۱۳۰۹ در بمبئی چاپ شده (مترجم).
- ↑ در تاریخ ۲۷ شوال (۲۹ ژوئن) به محض این که من از خدمت اعلیحضرت پادشاه مونتگرو (قره‌طاغ) مرخص و از شغل طبابت دربار او معاف شدم وزارت امور خارجه که من هنوز عضویت آنجا را داشتم به من اطلاع داد که من به سمت طبیب مخصوص اعلیحضرت پادشاه ایران انتخاب شده‌ام.
