خاک معابر را به گل مبدل ساخته است و برفی که در ماه قبل در شب‌های سرد زمستان باریده و آن را از بام‌ها به کوچه ریخته‌اند در معابر تنگ محلات قدیمی هرگونه عبور و مرور را مشکل ساخته است، تنها ارگ از این حالت مستثنی است زیرا که اگر هم برف‌های آن را بیرون نبرده باشند لااقل آنها را در بعضی قسمت‌ها روی‌هم جمع کرده و راه رفت‌وآمد را باز نموده‌اند.
طهران که تقریبا دارای ۱۳۰۰۰۰ نفر جمعیت است در دورادور خود بارویی دارد که آن را منحصرا از گل ساخته‌اند. این بارو به شکل هشت ضلعی نامنظم یا بهتر بگوییم مربعی است که چهار دیوار کوچک اضلاع آن را قطع کرده‌اند. امتداد اضلاع این بارو درست شمالی جنوبی یا شرقی غربی است و در هر طرف از چهار جهت آن سه دروازه است که مجموعا دوازده دروازه می‌شود ولی در ضلع شمالی امروز دو دروازه بیشتر نیست زیراکه دروازۀ شمیران را در موقع ساختن دیوار شمال شرقی بارو از میان برده‌اند.
هریک از این دروازه‌ها طاق‌هایی برج‌دار و بلند دارند و آنها را با کاشی‌های الوان مزین ساخته‌اند و شباهت آنها به یکدیگر زیاد است.
ما بین شهر طهران و این بارو فاصله زیاد است چه در هر طرف آن باغ‌های محصور وسیع و اراضی بایر پهناور و مزارع و موستان و قبرستان خانه‌های شهر را از بارو جدا کرده‌اند.
میدان توپخانه که یک عده توپ در آن‌جا هست و در شمال ارگ قرار دارد در حقیقت میدان مرکزی شهر است. از شش دروازۀ آن که از آنها دو دروازۀ سمت ارگ مهمتر محسوب می‌شود به چهار جهت شش خیابان بزرگ ممتد است که در دو طرف غالب آنها درخت کاشته‌اند و در بیشتر اوقات سال به خصوص در بهار و پاییز از کنار آنها نهر آبی نیز می‌گذرد.
این خیابان‌ها عبارتند از خیابان امین‌السلطان[۱] و لاله‌زار در شمال که از محلات نوساز طهران می‌گذرند، دو خیابان الماسیه و ناصریه در جنوب که به ارگ و بازار و محلات قدیمی پایتخت متوجهند، خیابان چراغ‌گاز که از آن هم می‌توان به دروازۀ شمیران رفت و هم به ایستگاه راه‌آهن شاهزاده عبد العظیم. خیابان دیگر خیابان مریضخانه است که راه
- ↑ خیابان علاءالدوله سابق و فردوسی حالیه.
