در صورتی که ری مدت‌ها پایتخت ایران بوده و زمانی پرجمعیت‌ترین و آبادترین بلاد آسیا به شمار می‌آمد و در قرن ششم هجری نزدیک به یک ملیون سکنه داشته تا آن که به دست چنگیز خان زیروزبر گردیده است.
برجی که تعمیر شده از آجر پخته است، از طرف خارج دیواره‌های آن چند ترکی است و از پایین تا بالا به شکل شکاف‌هایی مستقیم و زاویه‌دار در آن تعبیه نموده‌اند که به چهار لبۀ مطبق ختم می‌شود و آن چهار لبه که نمایش زیبایی دارد بر فرق بنا حکم تاجی را پیدا کرده.
هر مختصر کاوشی که در این خرابه‌ها به عمل آید منجر به کشف یکی از آثار قدیمی قابل استفاده می‌شود.
من چندین ظرف گلین صیقلی شده و یک عده کاشی‌های لعابی هشت‌گوش سالم دارم که از همین کاوش‌ها به دست آمده است اما چون هر کس می‌تواند آزادانه در آن خرابه‌ها کاوش کند این کار به میل و دلخواه و بدون رعایت روش علمی صورت می‌گیرد.
قدری به سمت مشرق در دامنۀ شمالی کوهی که خرابه‌های ری در دامنۀ جنوبی آن قرار گرفته دخمه‌ای است که دیوارهای سفید آن از دور از میان سیاهی افق به خوبی نمایان است.
در بالای این دخمه که سر آن باز و مواجه با هوای آزاد است گبرها مرده‌های خود را می‌گذراند تا در برابر آفتاب مومیایی شود یا آن که مرغان طعمه‌خوار که همیشه در اطراف آن در پروازند آنها را بخورند و بنا به دستور زردشت از لاشه‌های آنها آب که عنصر مقدسی است آلوده نگردد.
از جماعت گبران آتش‌پرست امروز در ایران عدۀ زیادی باقی نمانده چه این عده از هشت هزار نفر متجاوز نیست.
رییس آخری ایشان مانکجی که مقارن همین زمان در محل اقامت خود در طهران فوت کرده در محل التقای دو خیابان ایلخانی و ظهیر الدوله که از محلات نوشهر است مسکن داشت.
زردشتی‌ها عموما مردمی آرام طبع‌اند و مهارتشان در باغبانی پیش همه محرز است.
