برگه:3 Sal Dar Darbar-e Iran.pdf/۲۱۳

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
فصل پنجم: امتیاز دخانیات، اغتشاشات و هیجان مردم
۲۱۷
 

باسمنج که قنسول روس معمولا ایام تابستان را به آنجا می‌رود و حالیه نیز آنجاست فرستاد.

۲ سپتامبر=۲۷ محرم

از دیروز تا به حال لا ینقطع وزرا با تبریز مخابرات تلگرافی حضوری دارند تا آنجا که حتی به مأمورین سیاسی خارجه نیز برای ارتباط با تبریز فرصتی داده نشده.

وزیر مختار ما مترجم خود را برای تحصیل خبر به اینجا فرستاده بود ولی چون همه کارها در هیئت وزرا می‌گذرد و کسی هم بر اسرار آن اطلاعی نمی‌یابد هیچ‌کس نتوانست که به او خبری بدهد.

امین‌السلطان و سفیر انگلیس ساعت‌های متوالی با هم نجوی می‌کنند، شاه مشیر الدوله را پیش وزیر مختار فرستاده است اما از این گفتگوها و این مأموریت محرمانه کسی خبری به دست نیاورده است.

۴ سپتامبر=۲۹ محرم

امروز معلوم شد که در تبریز از چند روز قبل جمعیتی جلوی عمارت ولیعهد اجتماع کرده و با تهدید و به سختی رعایت احکام قرآنی را مطالبه می‌کنند. چون دولت می‌ترسد که این مردم از قول به فعل بپردازند از سفیر روس خواسته است که دولت روسیه در کار تبریز مداخله کند.

شاه چون می‌بیند که روس‌ها اصراری در لغو امتیاز دخانیات و انگلیس‌ها سماجت در حفظ آن دارند سخت پریشان خاطر شده است. در ابتدا می‌خواست که قشون به تبریز بفرستد و مردم شورشی را سرکوبی کند لیکن به این علت که دولت روسیه وعدۀ میانجیگری داده از این تصمیم برگشته و به کار بردن وسایل مسالمت‌آمیز را علی العجاله ترجیح داده است.

۵ سپتامبر=۳۰ محرم

روس‌ها که تا این درجه پیشرفت و بر انگلیس‌ها تفوق حاصل کرده‌اند نمی‌خواهند