برگه:3 Sal Dar Darbar-e Iran.pdf/۲۱۴

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۲۱۸
سه سال در دربار ایران
 

دنبالۀ کار را نتیجه نگرفته رها کنند به همین جهت اصراری در الغاء امتیاز دارند. شاه هم با این که انگلیس‌ها در صورت لغو امتیاز ادعای چندین ملیون خسارت برای شرکت کرده‌اند ناچار به مقاومت در مقابل ایشان شده حتی به وزیر مختار روس اجازه داده است که به قنسول روسیه در تبریز تلگراف کند که امتیاز به محض این که ترتیب کار خسارات شرکت داده شد لغو خواهد شد، به ولیعهد هم تلگرافی به همین مضمون کرده و همان باعث تسکین و تفریق مردم تبریز شده است.

۱۸ سپتامبر=۱۳ صفر

ایام دولت ایران این اوقات در مذاکره با انگلیس‌ها و روس‌ها می‌گذرد و هر دو طرف پیشنهادهایی می‌دهند که چون هیچ‌کدام خالی از نظر و غرض نیست و دولت ایران به همین علت نمی‌تواند آنها را بپذیرد بلا اثر می‌ماند.

شاه شاید هم به خطا امیدوار است که با گذراندن وقت به این کار سر و صورتی بدهد و از همین نظر است که به شوق تمام پیشنهادات شرکت را در باب تبدیل کارکنان انگلیسی خود در آذربایجان به کارکنان ایرانی چون این کار چهار ماهی طول می‌کشد پذیرفته لیکن باید گفت که شاه بدون آن که توجهی به روحیۀ مردم کرده باشد این نقشه را تعقیب می‌کند چه مردم با این که درست از احوال اینجا اطلاعی ندارند اما به مقاصد شاه پی برده و فورا به مخالفت با آن قیام نموده‌اند و چنان که مردم تبریز زیر بار قبول مهلت نرفته و بر حسب تلگرافی که از ظل السلطان رسیده اهالی اصفهان و شیراز هم از مزیتی که شرکت فقط برای آذربایجان قائل شده اظهار نارضامندی کرده‌اند.

شاه در برابر توقعات روس‌ها و مقاومت انگلیس‌ها و طغیان عمومی که روز به روز وسعت دامنه حاصل می‌کند سخت گرفتار تزلزل خاطر شده است و این بیشتر به این علت است که از قبول راه قطعی مسأله استنکاف دارد. هم نمی‌خواهد که رعایای خود را به قوۀ قهریه سر جای خود بنشاند و هم زدن زیر قول و امضایی که در زیر این امتیازنامۀ تأسف‌آور نهاده بر او ناگوار است.