برگه:3 Sal Dar Darbar-e Iran.pdf/۲۶۹

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
فصل ششم: مسافرت به فراهان، وبای عام
۲۷۳
 

بعد از آن‌که حفاری تمام شد من و اعتمادالسلطنه روز هجدهم ذی الحجه به آنجا رفتیم.

قطر قاعدۀ این تپۀ عظیم ۴۰ و ارتفاع آن ۱۰ متر است. راهی را که برای رفتن به داخل آن باز کرده‌اند از نزدیک رأس تپه است به مرکز آن به خط مستقیم. بعد از آن که خاک‌ها را برداشتند ابتدا به یک طبقۀ ضخیم یک متری خشت رسیدیم که آنها را با ساروج کم استحکامی به هم متصل ساخته‌اند سپس به سقف محکمی برخوردیم و بعد از شکافتن آن به قبرستانی داخل شدیم که تابوتی در آنجا بود.

در جانب غربی این اطاق دالانی دیده شد که به راهرو اصلی بنا منتهی می‌شود و بعد از آن که موانع آن را برداشتند و راه باز و در سقف آن سوراخی برای نفوذ روشنایی ترتیب داده شد همه توانستند که برای دیدن قبر به داخل تپه قدم بگذارند. چون از جانب غربی که مدخل طبیعی این قبرستان است وارد آن شدیم ابتدا خندقی دوازده متری دیدیم سپس به انتهای راهروی که دو متر و نیم طول داشت رسیدیم که از قلوه‌سنگ و آجر پخته ساخته شده، بعد دری بود از یک قطعه سنگ به ارتفاع ۹۰ و به عرض ۶۰ سانتی‌متر که در میان چهار قطعه سنگ دیگر که به جای چهار چوب آن است باز و بسته می‌شود.

راهرو متصل به دالان درازی است که ۵ متر طول و ۸۰ سانتی متر عرض و یک متر و ۱۵ سانتی متر ارتفاع آن است و قبر در انتهای آن قرار دارد.

محل قبر قریب به یک متر پایین‌تر از زمین دالان است و جایی است مستدیر و مسقف. دیوارهای آن از قلوه سنگ ساخته شده ولی سقف آن از آجر قرمز است و دو متر و نیم قطر و دو متر و بیست سانتی‌متر ارتفاع دارد.

تابوتی را که در میان این گور گذاشته‌اند در جهت مشرق به مغرب خوابانده شده و از سنگ مرمر سفیدی است که بیرون و اندرون آن را به وضعی سرسری صاف کرده‌اند.

در این تابوت را که به شکل گردۀ ماهی است سابقا برداشته و بعد کجکی روی آن گذاشته و به همین جهت درست آن را نبسته‌اند. این تابوت ۲ متر و ۱۵ طول و در بالا ۶۶ سانتی‌متر و در پایین ۵۵ سانتی‌متر عرض و نیم متر ارتفاع دارد و ضخامت دیواره‌های آن ۱۵ سانتی متر است. طول در آن به ۲ متر و ۳۷ و عرض متوسط آن به ۶۷ سانتی متر