هوای سوزان دسترسی به آب برای مسلمین جهت طهارت و وضو از واجبات است.
اما این تهطیر و وضو در حقیقت باید گفت که برای اکثر مردم مطابق قوانین حفظ صحت که نیست سهل است جنبۀ پاکیزگی نیز ندارد زیرا که من غالب مردم را دیدهام که دست خود را تر میکنند و به صورت و ساعد و پا میکشند و اگر چه شاید بر طبق حکم شریعت عمل مینمایند لیکن با این عمل هیچ کثافت و چرکی را از میان نمیبرند.
بعضی دیگر که شاید مقدسترند لباسهای خود را کاملاً بیرون میآورند و در آب کمی میروند و مقداری از آن بر سر میریزند و بدن خود را تر میکنند و بیآن که چرکهای بدن را ازاله و خود را پاک یا خشک نمایند دوباره همان لباسهای چرکینی را که اگر آبی دیده است همان آب باران بوده میپوشند.
بعضی دیگر هم از همان آبی که کنار آن قضای حاجت میکنند مینوشند.
وقتی من با بعضی از این بابتها صحبت میکنم میگویند کسانی که به این شکلها عمل مینمایند اشخاصی هستند که به باطن احکام شریعت پی نبرده تنها به ظاهر آن میچسبند اما افسوس که عدۀ این مسلمین ظاهربین خیلی زیاد است و طرز تطهیر و وضوی ایشان به شکلی که گفتیم پارهای از اوقات مخصوصاً در ایام شیوع امراض مسری عواقب وخیم در بر دارد.
مسلمینی که قبل از ادای هر نماز خود را شرعاً به ساختن وضو مکلف میدانند هر آب جاری را نیز برای آشامیدن صالح میدانند به همین نظر آب نهرها را با وجود این که آلوده شده است میآشامیدند. آیا در مملکتی که آب تا این درجه قیمتی و کمیاب است بهتر نیست که مردم را به نیالودن آن چه چه جاری باشد چه غیرجاری مجبور کنند؟
اما بدبختانه در این مملکت هر وقت که بین حفظ صحت و امری مذهبی معارضه پیش آید همیشه غلبه با دین است.
پیش از این که به محل اردو برسیم شش ارابۀ بزرگ دیدیم که آنها را از تنههای چوب گردو پر کرده بودند. این چوبها را روسها از کردستان میخرند و از آنها در روسیه برای پوشش سقف تختههای نازک درست میکنند.
سر شب طوفان شدیدی برخاست و با این که بارانی نیامد لیکن باد شدید بود و جای خوشوقتی بود که چادرهای ما را نبرد.