قلعه به دختر آن است که شاهزاده خانمی در آنجا منزوی و معتکف شده عبادت می‌کرده است.
برخی دیگر می‌گویند که پادشاهی دختر خود را که سر به عصیان و نافرمانی برداشته بود در آنجا در زندان داشته بود.
قزل‌اوزون دورخانۀ بزرگی است که پس از اتصال به شاهرود به نام سفیدرود در می‌آید و به همین اسم به دریای مازندران می‌ریزد.
اگر چه اسم آن را گاهی سفید و گاهی قرمز گذاشته‌اند ولی در این محل آب آن به رنگ زرد اخرایی است شبیه به زمین‌های کنار دریا.
پلی که از روی آن گذشتیم عجب این است که بسیار خوب مانده. این پل خرپشته‌مانند از آجرهای محکم ساخته شده و سه دهانۀ مختلف‌العرض دارد و دهانۀ و سطی بلندتر است و کتیبۀ آن این است: «در عهد شاه صفی به سال ۱۰۴۲ هجری در دو سال تمام شد» .
همین که به آن طرف پل آمدیم تپه‌هایی در جلوی ما ظاهر گردید که از تپه‌های سابق شیب آنها کمتر است و در دامنۀ مقابل آن جمال‌آباد قرار دارد.
به منزل که رسیدیم شاه که دیده بود من مشغول طراحی پل هستم آلبوم مرا از من خواست و نقاشی‌های آن را به دقت نگاه کرد و مرا از این که نقاشی می‌دانم تحسین نمود و گفت که او نیز از این هنر بهره دارد سپس مداد را از من گرفت و در زیر نقشی که من از پل کشیده بودم به فرانسه همانطور که خود تلفظ می‌کرد نوشت: «پل قزل‌اوزون» .
جمال‌آباد قریه‌ای است در پای کاروانسرایی مخروبه که سابقاً قلعه بود و کتیبۀ سر در آن این مطلب را می‌رساند زیرا که این عبارت را متضمن است: «امیر دیوان شاه‌عباس ثانی جانب قلعۀ جمال‌آباد به سال ۱۰۶۵ هجری. . . . .».[۱]
- ↑ عین کتیبۀ کاروانسرای جمال‌آباد این است:
به عهد دولت شاهنشه جهان عباس که هست ثانی عباس در عدالت و داد بنا نهاد اغورلو امیر دیوانش رباط جانب دشت دز جمال‌آباد بنای دولت او باد تا ابد محکم که کرد بهر شه این خانۀ دعا آباد چو یافت صورت اتمام این رباط ز خیز به سعی قدرت و بازوی بهترین استاد (ادامه پاورقی در صفحه بعد)
