بر طبق عقیده زاره[۱] احتمال میرود، که مؤسس سلسله ساسانیان این تاجگذاری را در مسقط الرأس خود پارس انجام داده باشد، یعنی یا در معبد اناهیتا (ناهید) واقع در شهر استخر، که روزگاری جد او ساسان موبد بزرگ آن بود و در همانجا چهارصد سال بعد از اردشیر، زیرا که اردشیر، آخرین شاهنشاه ساسانی نیز تاج بر سر نهاد. و یا در تنگه نقش رجب نزدیک استخر، زیرا که اردشیر و شاپور در این نقطه نقش جلوس خود را در سنگ حجاری کردهاند.
مجلس «گمان اورمزد اردشیر را به شاهنشاهی» در دو محل دیده میشود یکی در نقش رجب و دیگر در نقش رستم کنار دخمههای سلاطین هخامنشی. بنا بر احتمال زاره کتیبه نقش رجب زمانا مقدم بر نقش رستم است. مجلس نقش رجب درست حفظ نشده و بسی از جزئیات آن در اثر فساد و تجزیه سنگ محو گردیده و درست شناخته نمیشود. اورمزد (اهورمزداه) حلقه سلطنتی را در دست راست گرفته و عصای پادشاهی را با دست چپ، و هر دو علامت شاهی را به شاهنشاه عطا میکند. شاه آن حلقه را با دست راست گرفته و دست چپ را برافراشته، انگشت سبابه را به نشانه احترام و اطاعت بطرف جلو دراز کرده است. خدا تاج زرین کنگرهدار بر سر دارد و شاه در این مجلس برجسته بهمان وضعی، که در سکههای اوائل سلطنت دارد دیده میشود. ریشی دراز و مربع شکل و گیسوانی کوتاه دارد. خدا و شاه و سایر اشخاص آن نقش پیادهاند. زاره در فاصله خدا و شاه صورت دو طفل را تشخیص داده است.
یکی از خواجهسرایان مگسپرانی در بالای سر شاه نگاهداشته و خود در پشت سر ایستاده است. یکی از اعیان که ریش دارد دست راست خود را به علامت احترام چنانکه ذکر کردیم، بلند کرده است. در پشت سر اورهرمزد دو تصویر هست که گویا تصویر بانوان است. این بانوان در کنار و در زیر قبهای شبیه به چتر قرار دارند و پشت به اورمزد کردهاند. به عقیده زاره این دو بانو از خاندان سلطنتی هستند
- ↑ زاره-هرتسفلد، نقوش برجسته، ص ۹۸.