در نقشها و سکههای ساسانی مکرر دیده شده است.[۱] فقط در بعضی مسکوکات اوایل سلطنت اردشیر این علامت نیست و در آنجا شاهنشاه را با افسر بلند اشکانیان رسم کردهاند. گیسوان بلند و منظم اردشیر حلقهوار بر دوش او ریخته است، انتهای ریش اردشیر باریک شده در حلقه فرورفته است و قسمتی از ریش از زیر آن حلقه نمایان است. پادشاه گردنبند مرواریدی آویخته و لبادۀ آستینداری پوشیده که به بدنش چسبیده است. نوارهای پهن چینخورده به کلاه او اتصال دارد و دنباله نوارها به پشت سر او افتاده است.
اورهرمزد تاجی کنگرهدار بر سر نهاده است و گیسوان مجعدش از بالای سر و میان تاج پیداست. حلقههای گیسو و ریش دراز و مربع او هیئتی بسیار عتیق دارد، لکن از حیث لباس چندان با شاه متفاوت نیست. او نیز نوارهای چینخورده دارد، که از تاجش آویخته است. زین و برگ اسبان یکسان است. فقط لوحی، که در قسمت مقدم زین شاه نهادهاند، منقش بسر شیران برجسته است. اما زین اسب اورمزد دارای نقش گل است. در میان پاهای این اسبان گوی سبکی بشکل گلابی- نمایان است، که آن را به وسیله زنجیری از پهلوی اسب آویختهاند و این گوی در اکثر نقوش برجسته ساسانی در کنار زین اسبان نقش شده است. در پشت سر شاه خواجهسرایی ایستاده، که کلاهی نمدی با علامت مخصوص بر سر دارد و مگسپرانی را برافراشته است. مردی که کلاهخودی بر سر دارد، زیر پای اسب شاه بر زمین افتاده و احتمال میرود که تصویر اردوان باشد، که ظاهرا عریان است. موی سر و ریشش از هم گسسته و سر ماری چند از میان گیسوانش آشکار است.
این تصویر گویا اهریمن یا یکی دیگر از ارواح خبیثه را نشان میدهد، که
- ↑ این گوی در حقیقت یک نوع آرایش گیسوان (یا کلاهگیس) است، که از بالای دیهیم بیرون آمده و هرتسفلد آن را Korymbos نامیده است و آن اغلب از پارچه ابریشمی، که مروارید یا جواهرنشان است، پوشیده شده. (هرتسفلد، گزارش باستان، ج ۹، ص ۱۰۴ و بعد.