انبیاء؛ حکمت و حقیقت را از جانب خدا به مردم عرضه کرده‌اند، گاهی در هندوستان به‌وسیله پیغمبری بودا نام و گاهی در ایران بواسطۀ زردشت و زمانی در مغرب زمین به‌وسیله عیسی، عاقبت من که مانی پیغمبر خدای حق هستم، مأمور نشر حقایق در سرزمین بابل گشتم»[۱]. و نیز در سرودی، که بزبان پهلوی اشکانی سروده، گوید: «من از بابل زمین آمده‌ام تا ندای دعوت را در همه جهان پراکنده کنم»[۲]. مانند بهاء در قرن نوزدهم میلادی، مانی هم مدعی بود، که برای اصلاح و تکمیل ادیان قبلی آمده و خاتم پیغمبران است.
مانی در باب مبدأ آفرینش می‌گفت[۳] در آغاز دو اصل وجود داشته یکی نیک و دیگری بد، خدا و هیولا[۴] یا روشنائی و تاریکی. نخستین پدر عظمت یا سروشاو[۵] بود، که غالبا بنام زروان خوانده شده است[۶]. او در ارض نور قرار دارد، که اثیر نور بر آن محیط است و روح اعظم در آن نافذ و پنج مقام این خدای نخستین یا به‌عبارت‌دیگر پنج ائون[۷] و در عین حال پنج تجلی پدر[۸] عبارتند از: ادراک،
- ↑ عبارتی است، که بیرونی در آثار الباقیه (ص ۲۰۷، ترجمه، ص ۱۹۰) از مقدمه کتاب مانی موسوم به شاهپورگان نقل کرده است. مقایسه شود با شمیدت-پولوتسکی، ص ۴۱ و بعد و ص ۵۴ و ما بعد؛ هنینگ، کتاب هنوخ، ص ۲۷ و ما بعد؛ شدر، گنومون ۹، ص ۹، ص ۳۵۴ و ما بعد.
- ↑ قطعه M 4 a
- ↑ مخصوصا به منابع ذیل رک: کومون، تحقیقات و غیره؛ فلوگل، مانی؛ آندرآس- هنینگ، مانیکائیکا، ج ۱(متون قطعه T III،۲۶۰) و ج ۳؛ شدر، صورت الخ، ص ۸۸ و ما بعد؛ جکسن، تحقیقات درباره مانویت؛ هنینگ، یک سرود مانوی در باب آفرینش؛ شمیدت-پولوتسکی کشف آثار مانوی در مصر، ص ۶۲ و ما بعد؛ پولوتسکی در پولی وی‌سووا.
- ↑ Byle
- ↑ Sroshav
- ↑ بالاتر ص ۱۷۱ و ما بعد را نگاه کنید.
- ↑ eon
- ↑ کومون، ص ۱۰؛ والدشمیدت-لنتس، مقام عیسی، ص ۴۲.
