زمان به سرکردگی پادشاه خود آگیسیلاوس[۱] بسیج جنگ کردند و این پادشاه چون به سپاه خود به آسیا رسیده به خشکی درآمد بی‌درنگ به کوشش پرداخته شهرت خوبی به دست آورد و میانه او و تیسافرنیس جنگی در میدان روی داده تیسافرنیس شکست یافت. نیز بسیاری از شهرها بر تیسافرنیس بشوریدند. و چون این خبرها به ارتخشثر رسید دانست که نباید با یونانیان از این راه درآید و این بود تیموکرانیس[۲] را از مردم رودوس[۳] با مقدار انبوهی از زر به یونانیان فرستاده به او اختیار داد که به هر نحوی که می‌پسندد و آن پولها را بین پیشوایان یونانی در این شهر و آن شهر بخش کرده آنان را به جنگ با اسپارت برانگیزد.
تیموکراتیس به یونان رفته دستور ارتخشثر را به کار بسته بسیاری از شهرهای بزرگ را بشورانید نیز تلوپونیسوس[۴] را به شورش برانگیخت و این بود که دارالشوری آگیسیلاوس را از آسیا بازپس خواند.
می‌گویند چون او از آسیا برمی‌گشت به دوستان خود چنین گفت:
به دست سی هزار تیرانداز است که مرا از آسیا بیرون می‌راند.
مقصود اشاره به صورت تیرانداز است که بر روی دریکهای ایران نقش می‌شود.
ارتخشثر دریا را نیز از لاکیدومونیان پیراست و سرداران دریایی او یکی کونون[۵] از مردم آتنه و دیگری فارنابازوس[۶] بود.
کونون پس از جنگ آیکوسپوتامی[۷] در کوپریس[۸] نشیمن گرفت و مقصود او نه تنها آسودگی و تندرستی خود و بلکه بدانسان که دریانوردان همیشه گردش باد را می‌پایند او نیز گردش زمان را می‌پایید و در انتظار فرصت نیکی بود.
و چون دید که او با همه مهارت نیازمند نیرویی است و ارتخشثر با آن نیرویی که دارد نیازمند مرد ماهری است که آن نیرو را به کار بیاندازد این بود که چگونگی را نوشته به ارتخشثر پیشنهاد کرد و به آن کسی که نامه را می‌برد دستور داد که اگر توانست آن را به
