برگه:Karimsanjabi.pdf/۱۱۴

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
سنجابی (۱)
– ۶ –

رفتیم. در آنجا از رادیو شنیدیم که انتخابات جدید انگلستان صورت گرفته و چرچیل از حزب محافظه‌کار پیروزی یافته و نخست‌وزیر انگلستان شده است. فوراً متوجه شدیم که وضع تازه‌ای در دنیا پیش آمده و ما با مشکلات جدید مواجه خواهیم شد. در واشنگتن که بودیم آقای دکتر مصدق با وزیر خارجه آمریکا اچسن و با مک‌گی معاون او و با ترومن رئیس‌جمهور آمریکا مذاکرات و صحبتهائی کردند و توجه آنها را از لحاظ جهانی و حقوق انسانی و از لحاظ اینکه ملت ایران حق دارد که از منابع خود استفاده کند، جلب کردند و رویهمرفته هرچند دولت آمریکا پشتیبانی رسمی از موضع انگلیس میکرد، ولی در ضمن هم قبول داشت که به حقوق ایران تجاوز شده و سعی میکرد به نحوی شرکت نفت را که آن همه سوءاستفاده کرده و دولت انگلستان را وادار کند که روش خود را نسبت به ایران تعدیل کند. بنابراین، در آن زمان تا حدی به صورت ملایم و نه به صورت کمک و پشتیبانی جدی دولت وقت آمریکا که در دست دموکراتها بود، تمایل به تقویت ایران نشان میداد. بنده این مطلب را فراموش کردم عرض کنم که قبل از اینکه ما به شورای امنیت بریم، دو هیئت نمایندگی از طرف انگلیس به ایران آمدند. هیئت اول تنها از طرف شرکت نفت بود، زیرا دولت ایران خود را مستقیماً با آن شرکت طرف میدانست و نه با دولت انگلیس. برای مذاکره‌ی با آن هیئت نمایندگانی از طرف دولت انتخاب شدند که بنده هم جزو آنها بودم. از مذاکرات با نمایندگان شرکت نفت نتیجه‌ای حاصل نشد، زیرا آنها، آن‌چنان آموخته به غرور استعمارگری و اندیشه سودطلبی و بی‌اعتنایی به مردم استثمارزده بودند که حاضر نمیشدند چیزی درباره ملی کردن بگویند و یا بشنوند و حال آنکه نمایندگان ایران میخواستند آنها را به مذاکراه درباره‌ی نحوه پرداخت غرامت بکشانند.

در اینموقع هاریمن شخصیت سیاسی معروف آمریکا سفری به ایران کرده و با مصدق مذاکراتی بعمل آورده بود. برای بار دوم با کوششهای دولت آمریکا قرار بر این شد که هیئت مجددی از طرف انگلستان تحت سرپرستی استوکس وزیر درجه اول کابینه آن دولت به ایران بیاید و از طرف دولت آمریکا هم هاریمن میانجی و میاندار باشد. آنها به ایران آمدند و باز آقای دکتر مصدق هیئتی را معین کردند که در این هیئت از اعضای دولت آقای وارسته