راجع به صلاحیت دادگاه اظهار کنم. بنده از ایشان خواهش کردم که اگر برخلاف مقررات نیست چون من تازه وارد هستم و ترتیب بحث اینجا را نمیدانم موافقت بکنید که من روز دیگر در این‌باره بحث بکنم. ایشان تقاضای مرا پذیرفتند و قضات دیگری شروع به صحبت کردند. سه قاضی در آن روز صحبت کردند که از آنها دو قاضی به نفع ما اظهارنظر کردند و یکی به زیان ما. روز بعد، بنده هم با مدارکی که تهیه کرده بودم و اتفاقاً سعی کرده بودم که دو سه تا از کتاب‌های استادان حقوق بین‌الملل را که در آن دیوان شرکت دارند از آن جمله: کتاب حقوق بین‌الملل پروفسور بادوان فرانسوی را در قسمت حق حاکمیت دولت‌ها و حق ملی کردن و حدود حاکمیت دولت‌ها مورد استناد قرار بدهم. لایحه‌ای را بر طبق آن مآخذ ترتیب داده و در اول جلسه قرائت کردم. وقتی که آنجا مشغول صحبت کردن بودم موقتاً حالت تکان و اضطرابی به من دست داد. زیرا میشنیدم به محض اینکه کلام از دهن من به زبان فرانسه خارج میشود، بلافاصله به انگلیسی ترجمه میشود و تعجّب من موقعی بیشتر شد که وقتی به یک کتاب و مأخذ استناد میکردم که پروفسور فلان در کتاب فلان صفحه‌ی فلان چنین نوشته است دو دقیقه بعد میدیدم عین این کتاب با آسانسور از کتابخانه دادگاه به بالا میآید. بنده برای مطالعه آنها قریب ده بیست جلد کتاب از کتابخانه به هتل برده و در اتاق خود مطالعه کرده بودم. منظورم این است که به این درجه کارشان منظم بود. در روزهای بعد، بتدریج هر چهارده نفر قاضی حاضر در دادگاه رأی خودشان را اعلام کردند. قاضی روسی تمارض کرد و نیامد، قضات دیگر ابراز رأی کردند. از جمله اضافه بر بنده، قاضی مصری، قاضی یوگسلاوی، قاضی چینی، قاضی نروژی به نفع ما یعنی بر عدم صلاحیت اظهارنظر کردند. یکی از قاضی‌های آمریکای جنوبی به نفع ما رأی داد و دو تن از آنها مخالف رأی دادند، قاضی‌های فرانسوی و کانادایی و آمریکایی به ضرر ما رأی دادند ولی قاضی انگلیسی به نفع ما اظهارنظر کرد.
س- قاضی روسیه تمارض کرد.
ج- بله. قاضی روسیه تمارض کرد. ولی رئیس دادگاه پروفسور گره‌رو، وقتی که جریان اظهارنظرها به پایان نزدیک میشد، یک روز ضمن صحبت به فرانسه گفت: «خواهید
