روایتکننده: آقای دکتر کریم سنجابی
تاریخ مصاحبه: هیجدهم اکتبر ۱۹۸۳
محل مصاحبه: شهر چیکو- کالیفرنیا
مصاحبهکننده: ضیاءالله صدقی
نوار شماره: ۱۳
ادامه مصاحبه با اقای دکتر کریم سنجابی در روز سهشنبه ۲۶ مهر ۱۳۶۲ برابر با هیجده اکتبر ۱۹۸۳ در شهر چیکو- ایالت کالیفرنیا. مصاحبهکننده ضیاءالله صدقی
س- آقای دکتر دیروز راجع به کودتای ۲۸ مرداد صحبت میکردید و مخفی شدن خودتان. لطف بفرمایید و آن صحبت را ادامه بدهید.
ج- جریان کودتا را تا آن حدی که مجال داشتیم دیروز صحبت کردیم. در صحبت امروز مناسب میدانم که یک نکتهای درباره کودتا روشن بکنم و آن این است که آیا این کودتا آمریکایی بود؟ انگلیسی بود؟ یا دستپرورده مستقیم خود شاه بود؟
در اینکه این کودتا جنبهی مردمی و ملی نداشت و یک نهضت برخاستهای از مردم نبود، جای شک و تردید نیست. ولی خیلیها در داخل کشور ما بر این عقیده بودند و بر این عقیده هستند که عامل اصلی و ترتیبدهندهی این کار، تنها آمریکاییها بودند. خود آمریکاییها هم بعداً چه رئیسجمهور آمریکا و چه سازمان مرکزی اطلاعات آن یک زمانی مباهات میکردند به اینکه ایران را از شر کمونیسم نجات داد و باعث آن کودتا بودهاند و چه بعضی از نویسندگان آمریکایی که در کتابها و انتشاراتشان نوشتند و آن را تماماً منتسب به آمریکا کردند. چه در ایران با اوج گرفتن احساسات مخالفی که علیه آمریکا در جریان انقلاب بروز کرد و بعد از کودتا منشاء گرفت، در عامهی مردم ایران این فکر نفوذ و رسوخ یافت که این کودتا تمام کار آمریکاییها بود. ولی بنده در اینباره با مطالعاتی و با تجربیاتی که در داخل کشور خودمان دارم، با تصدیق به اینکه آمریکا در این امر نقش مهمی