روایت‌کننده: آقای دکتر کریم سنجابی
تاریخ مصاحبه: هیجدهم اکتبر ۱۹۸۳
محل مصاحبه: شهر چیکو- کالیفرنیا
مصاحبه‌کننده: ضیاءالله صدقی
نوار شماره: ۱۴
ج- در مسئله ملی شدن نفت دولت شوروی کمکی به ایران نکرد، حاضر برای خرید نفت از ایران نشد و حتی قاضی شوروی هم در دیوان لاهه به عنوان تمارض شرکت نکرد. مسلم بود بر ما که مذاکرات پس پرده و ارتباطات دولت انگلیس و ساخت و پاخت آن دولت با روسیه طوری بوده که روس‌ها در این مورد کمکی به ایران نکند. نه تنها دولت شوروی بلکه دولت‌های دیگر اقمار شوروی هم حاضر نشدند که برای خرید نفت ایران اقدام و از این جهت کمکی به رفع مشکلات ایران بکنند.
ما بر طبق همان قراردادی که شما اشاره کردید، مبالغی طلا در روسیه داشتیم و این طلاها اگر در آن زمان در اختیار ما می‌گذاشتند بسیار کمک به ما می‌کرد و اگر در این‌باره گفته‌اند که شوروی‌ها می‌خواستند بدهند یا مذاکراتی در جریان بود که بدهند تا آنجا که من اطلاع دارم دروغ است آنها کاملاً مماطله می‌کردند و حاضر به پرداخت طلاهای ایران نمی‌شدند تا زمانی که یک حکومت غیرملی کودتایی و دیکتاتوری بر سر کار آمد. آن‌وقت بود که آنها حاضر شدند این طلاها را به ایران بدهند.
در تمام مدت تجربه سیاسی زندگی‌ام این‌طور استنباط کرده‌ام که دولت شوروی با عوامل مرتجع ایران و با عوامل دیکتاتوری ایران سر مدارا و سازش بیشتر دارد تا با عناصر ملی و سازمان‌های ملی و حکومت ملی که مردم پشتیبانش باشند و خواهان استقرار دموکراسی و حکومت مردمی در ایران باشند، شوروی‌ها همیشه روی ترش نسبت به نهضت‌های ملی جمعیت‌های ملی و سازمان‌های ملی و آزادی‌خواه ما داشته‌اند. شاید استراتژی سیاسی اینها بر این است در کشورهایی
