گرامی دوست مهربانم میخواهی بدانی احساسات من نسبت
بشاهنامه چیست و در باره فردوسی چه عقیده دارم؟ اگر بجواب مختصر
مفید قانعی اینست که بشاهنامه عاشقم و فردوسی را ارادتمند صادق، اگر
باین مختصر قناعت نداری، گواه عاشق صادق در آستین باشد، در تأیید
اظهارات خویش باندازه خود شاهنامه میتوانم سخن را دراز کنم و دلیل
و برهان بیاورم. اما اندیشه بخاطر راه مده که چنین قصدی ندارم و در
ایجاز کلام تا آنجا که مخلّ نشود خواهم کوشید.
شاهنامه فردوسی هم از حیث کمیّت هم از جهت کیفیّت بزرگترین
اثر ادبیات و نظم فارسی است، بلکه میتوان گفت یکی از شاهکارهای ادبی
جهان است، و اگر من همیشه در راه احتیاط قدم نمیزدم و از اینکه سخنانم
گزافه نماید احتراز نداشتم میگفتم شاهنامه معظمترین یادگار ادبی نوع
بشر است. اما میترسم بر من خرده بگیرند که چون قادر بر ادراک دقایق
و لطایف آثار ادبی همه قبایل و امم قدیم و جدید نیستی حقّ چنین ادّعائی
نداری، بنابرین ازین مرحله میگذرم، و نیز برای اینکه روح مولانا
جلالالدّین و شیخ سعدی و خواجه حافظ را هم گلهمند نکرده باشم
تصدیق میکنم که اگر بخواهیم انصاف بدهیم و تحقیق را تمام نمائیم باید
این سه بزرگوار را هم پهلوی فردوسی بگذاریم و ایشان را ارکان اربعه
برگه:KholaseShahname.pdf/۷
این برگ نمونهخوانی شده ولی هنوز همسنجی نشدهاست.