کلیات خطی که در سال هزارم هجری نوشته شده است.
بوستان بخط سلطان علی مشهدی کاتب. و این سه نسخه نیز از کتابخانهٔ آقای حاج حسین آقا ملک میباشد.
نسخهٔ گراور شدهٔ بوستان بخط میرعماد معروف.
گذشته از اینها بیش از ده نسخهٔ خطی و چایی معتبر (چاپ تبریز و طهران و هندوستان) در دسترس ما بوده و در مواقع لازم از مراجعه و مطالعهٔ آنها کوتاهی نشده است.
* * *
از مراجعهٔ دقیق باین نسخهها چنین استنباط میشود که در آغاز که شیخ اجل بوستان را سروده نسخههائی از آن استنساخ کردهاند و انتشار یافته، سپس خود او در این کتاب تجدید نظر فرموده و بعضی اشعار و کلمات را تغییر و تبدیل داده است، و چنین مینماید که نسخههای قدیمی معتبر که در دست ماست (گذشته از اختلافات جزئی که از تصرفات کتاب است) از روی دو نسخهٔ اصلی استنساخ شده، با فرض اینکه نسخهٔ دومی بوستان پس از تجدید نظر شیخ بزرگوار انتشار یافته باشد، و نسخهٔ لرد گرینوی و نسخهٔ آقای دکتر لقمان ادهم نمایندهٔ این دو تحریر بوستان میتوانند بود و اگر آنها را اصل و در دو طرف قرار دهیم بیشتر نسخههای دیگر با یکی از این دو نسخه موافقت دارند. و این احتمال که اختلافات مهمی که در نسخههای بوستان دیده میشود غالباً از تصرف خود شیخ باشد این فکر را نیز تولید میکند که شاید در گلستان نیز چنین واقع شده و