باشد (احسنت) (دکتر بقائی راجع بموسسان هم تکذیب کردند ولی بعد تشکیل شد، ماموریت آقای شاهرخ باید معلوم بشود برای چیست) (آشتیانی‌زاده ـ مدیر کل تبلیغات هستند؟).
نایب رئیس ـ آقای آشتیانی‌زاده تمنی میکنم نظم جلسه را رعایت بفرمایید من باید مجلس را اداره بکنم. آقای رضوی موافقید یا مخالف.
رضوی شیرازی ـ بنده مخالفم.
نایب رئیس ـ بفرمایید.
رضوی شیرازی ـ این لایحه فروش خالصجات یا تقسیم این اراضی و فروشش بدهقانان و کشاورزان دهات یکمرتبه دیگر هم در دوره ۱۵ مجلس به مجلس آمده بود و در آنموقع گرچه بنده عضو کمیسیون قوانین دارایی قرار گرفته بود و ماهم در کمیسیون‌های دیگر در آن موقع مشغول مرور در یک قوانینی بودیم از این جهه بپاره‌ای از مواد این قانون برخورد می‌کردیم و با سایر آقایانی که مشغول رسیدگی و تصویب بودند نظریاتی مبادله می‌شد به نظر بنده اغلب از مواد و کیفیتی که در آن قانون بود رویهمرفته داشت منجمله در همین قسمت ماده اول در این موضوعی که اغلب آقایان بحث کردند چه از حیث مدت چه از حیث عملی کردن این موضوع که فعلا فقط استعداد اراضی را مورد نظر قرار داده‌اند که کارشناس برود در آنجا و رسیدگی بکند و هر قدر که استعداد اراضی هست به همان قیمت واگذار کند در حالی که سابق یادم هست کیفیتی که سابق در نظر گرفته بودند این بود که هفت، هشت سال عمل کرد ملک را در گذشته ملاک قرار می‌دهند از روی آن نسبت حد متوسط می‌گرفتند وبه ده برابر یاهشت برابر یا ۱۵ برابر بهر قسمتی که بعدا بحث می‌شود این قیمت گذاشته شود و بایک اقساطی در یافت شود به نظر بنده یک صورت عملی تری داشت علاوه بر این از بس این موضوع گفته شده‌است از آنوقت تا به حال تمام این بیچاره مردمی که در این املاک خالصه زندگی می‌کنند نوعا از هر گونه سرپرستی محروم مانده‌اند ومی‌مانند همه شان هم بدون رودربایستی خودشان را ذیحق و مالک در آن املاک می‌دانند که هنوز هم وضعیت اصل کار ملک تامین خالصه و آن مالکین جزء مورد گفتگو و محاکمه‌است معذلک از برای اینکه یک فکری برای ایشان بشود و یک سرو سامانی بتوانند بکارشان بدهند آمدند تسلیم شدند که بعنوان ملک دولت و خالصه با یک کیفیتی بهشان واگذار شود که از آنجمله یکی دوقسمت در فارس است که اینها سالها است دچار واقعا تکدر و ناراحتی هستند یکی اردکان و دو ملک دیگر که اگر عمران بقاعده بخودش ببیند حاصل حسابی می‌دهد و یکی از نواحی حاصلخیز می‌باشد معذلک همین اختلافات تا هست عایدات دولت هم هیچ است یعنی در حدود سالی بیست سی هزار تومان مال الاجاره می‌دهد وصول هم نمی‌شود برای اینکه ساکنین خودشان را مالک بدانند عرض کردم در دوره گذشته در این موضوعات بحث شد حالاهم که می‌بینیم بنا عوض شده‌است یکی از مواردی که دو مرتبه پیچ در کار خواهد داشت این است که در آنجا یک اداره مربوطه در وزارت دارایی بود و با خود رعایا و دهقانان این معامله انجام می‌گرفت و مبادله می‌شد حالا باید در یک مدت وزارت دارایی تصفیه حساب بکند اینها را واگذار بکند به بانک و بعد هم بانک در یک مدتی با یک مقرراتی واگذار بکند ولی با طرز عملی که ما سابقه داریم تا آخر عمر ما که کفایت نخواهد کرد هیچ شاید نسل بعد هم نتواند این کاررا انجام بدهد و به نظر بنده اینکار هیچ لازم نیست اصلا برای واگذاری اگر یک حسن نیتی هم در کار باشد تمام آقایانی که در وزارت دارایی مخصوصا در قسمت خالصجات وارد بودند اطلاع عمیقی از اوضاع ملک دارند آنوقت رسیدگی وتقویم و واگذاری یک عمل دیگر خیلی سنگین و مشکل است وافرادی که مطلع هستند می‌دانند علاوه بر این یک نکته دیگر این است که فرض کنید در یک قسمت مملکت به حدی که یک نفر کشاورز بتوانند زراعت کند اگر فرض کنید ۱۰۰ تومان، ۵۰۰ تومان یا هزار تومان این بنفع مالک بشود یا بنفع خریدار بشود این یک ارقامی نیست که موجب ورشکستگی دولت بشود زیرا مراد از وضع این قانون تسهیل بنفع این رعایای بیچاره‌است که بواسطه نداشتن وسیله کار وملک و زراعت دچار بدبختی شده‌اند و علاوه برآن آمده اندپیچ داده‌اند پنج سال گذاشته‌اند این است که بنده و سایر آقایان نمایندگان خواهش می‌کنیم که خود آقای وزیر دارایی اساسا این ماده را در موقع تصویبش یا در شور دوم بکیفیتی که در قانون سابق وجود داشت اگر برگردانند به نظر بنده عملی تر وبهتر وثابت تر میاید معذلک در قسمت سه جزء این ماده بنده پیشنهاداتی دارم که در موقع خودش با توضیحاتی که مربوط است بعرض میرسانم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد کفایت مذاکرات از طرف آقای صفوی رسیده‌است که قرائت می‌شود
(بشرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد میکنم در ماده اول مذاکره کافی است. صفوی
نایب رئیس ـ آقای صفوی بفرمایید.
صفوی ـ لایحه فروش خالصجات همانطوریکه خاطر محترم آقایان مستحضر است دو شوری است و این لایحه بعد از اینکه شور اولش تمام شد بر می‌گردد به کمیسیون قوانین دارایی و مجددا در آنجا مورد بحث قرار می‌گیرد و در اطرافش مذاکره می‌شود وبعد دو مرتبه باز گزارشش به مجلس میاید آقایان حق دارند هر نظری که دارند، پیشنهاداتی که دارند بدهند اما اگر بنا بشود در یک ماده بیش از این صحبت بشود مذاکرات بطول خواهد انجامید، و من تصور میکنم شور در ماده اول کافی است وارد شور در ماده دوم بشویم.
نایب رئیس ـ آقای نریمان با کفایت مذاکرات مخالف هستید بفرمایید.
نریمان ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالف هستم یک عرایضی داشتم که آقایان تذکر ندادند خواستم عرض کنم اگر اجازه بفرمایید عرض کنم.
نایب رئیس ـ باید رای گرفته شود.
نایب رئیس ـ رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای صفوی راجع به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده کثیری قیام نمودند) تصویب شد. پیشنهادات قرائت می‌شود و به موجب ماده ۱۴۱ به کمیسیون احاله می‌شود.
(پیشنهادات به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
نظر به اینکه منظور اصلی از تنظیم لایحه فروش خالصجات تشویق خرده مالکین است برای این که تدریجا این نظر در تمام کشور تعمیم و تامین گردد تبصره زیر را پیشنهاد مینمایم.
تبصره ـ از تاریخ تصویب این قانون هیچ فردی که مالک بیش از شش دانک یک ملک مزروعی باشد نمی‌تواند به نام خود ملک مزروعی دیگری را خریداری نماید ـ اردلان.
ریاست محترم مجلس شورایملی
نظر به اینکه طبق قانون فروش خالصجات و تقسیم آن برعایا ممکن است در موقع خرابی قنات اقدام شایسته نسبت به تعمیر آن بعمل نیاید و در نتیجه ملک مخروبه گردد و از لحاظ اینکه موضوع قنوات یکی از مسائل حیاتی کشاورزی ایران بشمار می‌رود تبصره زیر را پیشنهاد مینمایم.
تبصره ـ دولت مکلف است موضوع بیمه قنوات را مطالعه نموده و لایحه مبنی براینکه ملزم نماید کلیه مالکین و خرده مالکین قنوات خود را بیمه نمایند تنظیم نموده و پس از یک‌ماه تصویب این قانون به مجلس شورای ملی تقدیم نماید ـ اردلان.
ریاست محترم مجلس شورایملی
پیشنهاد میکنم در ماده اول لایحه فروش خالصجات جمله (مدت پنجسال) به دو سال تبدیل شود
نورالدین امامی
تبصره ماده اول اضافه شود:
بانک کشاورزی در اجرای این قانون از استخدام عضو جدید پیدا کند از مامورین اداره خالصه استفاده نماید صدرزاده.
پیشنهاد میکنم تبصره زیر به ماده اول اضافه شود:
تبصره ـ دولت می‌تواند بکارمندانی که لااقل ده سال سابقه خدمت داشته و حاضر شوند برای همیشه ترک خدمت نمایند اراضی دایر و بایر خالصه واگذار نماید ودر مقابل اراضی دایر پنج برابر عایدات آن را باقساط ده ساله دریافت نماید. محمدعلی مسعودی
پیشنهاد میکنم تبصره ذیل به قانون تقسیم خالصجات اضافه شود:
دولت مکلف است اراضی اموات را که دارای استعداد کشت و زرع است بلافاصله بعد از تصویب این قانون با حفر چاههای عمیق قنات برای کشت و زرع آباد و بین کسانی که شخصا برای کشاورزی حاضرند بقیمت مناسب و به اقساط طولانی واگذار نماید وهمچنین دولت مکلف است ماشینهای کشاورزی بمقدار کافی تهیه و در اختیار کشاورزان بگذارند ـ کشاورز صدر
پیشنهاد میکنم تبصره ذیل به ماده اول گزارش کمیسیون قوانین دارایی اضافه شود:
تبصره ـ وزارت دارایی مکلف است یکی از قراء خالصه واقع در اطراف تهران را برای کار‌های آزمایش دانشکده دام‌پزشکی بآن دانشکده واگذار نماید. دکتر عبدالله معظمی
اینجانب محمدتقی برومند پیشنهاد میکنم که در قسمت ماده اول که می‌نویسد بانک کشاورزی مکلف است که املاک و اراضی انتقال‌یافته را در ظرف مدت پنجسال از تاریخ تصویب این قانون به رعایا و کشتکاران ملک در درجه اول و اگر آنها دواطلب نبودند بکسانی که وسیله زراعت را در اراضی ابتیاعی از اولین نسق بندی شتوی بعد از تاریخ فروش فراهم نمایند بشرط سکونت بفروش برسانند به این طریق اصلاح شود:
که تا انقضاء سه سال چنانچه رعایا و کشتکاران خریداری نکردند در سال چهارم بکارمندان اداره خالصجات بفروشند بشرط اینکه از کارمندی دولت صرفنظر کنند و درسال پنجم بداوطلبان مذکوره در آخر ماه بفروشند و بهر حال اشخاصی که املاکی دارند که در سال بیش از سی هزار ریال عایدی دارد حق خرید این املاک را ندارند ـ برومند.
پیشنهاد میکنم در ماده ۱ اگر کسی که ملک را ابتیاع نمود در محل سکونت ننماید بانک کشاورزی حق فسخ معامله را خواهد داشت ـ خسروانی
پیشنهاد میکنم ماده ۱ به صورت زیر تغییر باید وزارت دارایی مکلف است کلیه املاک مزروعی و اراضی قابل کشت و اراضی بائر خالصه را حداکثر تا آخر شهریور ماه ۱۳۲۹ به بانک کشاورزی منتقل نموده و بانک نامبرده مکلف است تحت نظر کمیسیونی به نام کمیسیون فروش املاک خالصه در ظرف دو سال از تاریخ تصویب این قانون به رعایا و کشتکاران در درجه اول و کارمندان دولت در درجه دوم و اگر آنها داوطلب نبودند بکسانی که وسیله زراعت را در ارا ضی ابیتاعی از اولین نسق بندی شوتی بعد از تاریخ فروش فراهم نمایند بشرط سکونت بفروش برساند مبنی بر اینکه دارایی غیر منقول این دسته اخیر با احتساب این ملک از پنج میلیون ریال تجاوز نکند.
تبصره ـ کمیسیون فروش نامبرده بدین ترتیب تشکیل می‌شود که دولت پانزده نفر از کارمندان عالی مقام خودرا به مجلس پیشنهاد و مجلس بین ایشان پنج نفر انتخاب می‌کند ـ دکتر جلالی.
پیشنهاد میکنم جمله زیر به ماده اول لایحه افزوده شود:
در مورد اخیر حق تقدم با کارمندان دولت که حاضر باشند از خدمت و حقوق خود صرفنظر کنند خواهد بود ـ حاذقی.
در ماده اول پیشنهاد میکنم مدت فروش اراضی از پنجسال به سال تقلیل یابد ـ ابوالحسن رضوی
پیشنهاد میکنم اصلاحات زیر در ماده ۱ رعایت شود.
۱- وزارت دارایی مستقیما با وسائلی که دارد قرار فروش خواهد داد.
۲- هر خریدار بیش از مقداری که بوسیله یک جفت گاوبند امکان زراعت داشته باشد حق خرید نخواهد داست. ابوالحسن رضوی.
در ماده اول پیشنهاد میکنم بعد از جمله بشرط سکونت اضافه شود و بشرط اینکه جزء طبقه رعایا و کشتکاران باشد اضافه شود ـ نبوی
در ماده اول پیشنهاد میکنم به جای پنجسال دو سال نوشته شود ـ نبوی
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب پیشنهاد مینمایم در ماده اول به جای کلمه (به کسانی که) به (زارعینی) تبدیل شود ـ کهبد.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
اینجانب کاظم شیبانی با جمله خاتمه ماده ۱ فروش خالصجات اگر آنها داوطلب نبودند بکسانی که وسیله زراعت را در اراضی ابتیاعی از اولین نسق بندی شتوی بعد از تاریخ فروش خالصه فراهم نمایند مخالف پیشنهاد مینمایم فروش خالصه منحصر به رعایای کشتکار باشد. کاظم شیبانی.
بنده پیشنهاد میکنم فروش خالصجات توسط وزارت دارایی انجام شود و پس از فروش وجوه دریافتی و اسناد اقساطی آنرا به بانک کشاورزی بدهد که بابت افزایش سرمایه بانک محسوب شود. محمود نریمان.
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه
پیشنهاد میکنم در سطر چهارم ماده اول بین کلمه (کشتکاران) و ملک کلمه (بی بضاعت) اضافه شود پس از عبارت (در درجه اول) جمله (واگر آنها دواطلب نبودند بکسانیکه وسیله زراعت را) حذف و به جای آن عبارت (مالکین جزء ساکن) منظور شود. محمدرضا آشتیانی‌زاده
ریاست محترم مجلس شورایملی
پیشنهاد میکنم در قسمت اخیر ماده یک اینطور نوشته شود بانک نامبرده مکلف است که املاک و اراضی انتقال یافته را منتهی در ظرف مدت دوسال از تاریخ تصویب این قانون به یکی لز دو طریقه بفروش برساند. موسی گودرزی.
ریاست محترم مجلس شورایملی ـ بنده پیشنهاد میکنم که در آخر طریق اول ماده یک اضافه شود (و در زمین خریداری شده برای کشاورزی اقامت نماید) موسی گودرزی
ریاست محترم مجلس شورای ملی ـ اینجانب پیشنهاد مینمایم مدت ۵ سال در ماده اول این قانون تبدیل بدوسال گردد. کهبد.
مقام ریاست محترم ریاست مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه
پیشنهاد میکنم املاک و اراضی خالصه در درجه اول به خوش نشین و رعایای عادی فروخته شود و اگر ثابت شد که آنها داوطلب نیستند بخرده مالکینی که حداکثر مالک یک دهم اراضی در مجاور آن باشند فروخته خواهد شد و در هرحال مالکین بزرگ (یعنی اشخاصی که مالک یک ده ششدانگ یا نصف یک قریه ششدانگ باشند) حق خرید اراضی خالصه راندارند محمدرضا آشتیانی زاده.
ریاست محترم شورای ملی
در ماده ۱ پیشنهاد میکنم این جمله قید شود. فقط به رعایا و کشتکاران فروخته شود و جز بزارع و رعیت املاک خالصه بدیگری فروخته نشود. آزاد ریاست محترم مجلس شورای ملی. چون منظور اساسی از این لایحه باید تشویق خرده مالکی باشد لذا برای تامین این منظور و جلوگیری از سوء استفاده متنفذین پیشنهاد زیر تقدیم می‌شود. نسبت به ماده ۱ پیشنهاد مینمایم بعد از عبارت (اگر آنها داوطلب نبودند) به شرح زیر اصلاح شود. به کارمندان دولت بفروشند بشرط رعایت شروط زیر،
الف ـ از خدمت دولت مستعفی شوند.
ب ـ در خود ملک ابتیاعی سکونت کنند.
ج – علاقه ملکی دیگری نداشته باشند ـ مجید موقر.
نایب رئیس ـ پیشنهادات به کمیسیون ارجاع می‌شود (شوشتری ـ بنده هم پیشنهادی داده بودم بفرمایید بخوانند) (ارباب ـ بنده هم پیشنهادی دادم) بلی سه فقره دیگر پیشنهاد دیگر هم هست خوانده می‌شود.
(بشرح آتی خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی در ماده اول اینجانبان پیشنهاد میکنم مدت ۵ سال بسه سال تقلیل داده شود ـ شوشتری ـ صفوی.
ریاست محترم مجلس شورای ملی
بنده پیشنهاد میکنم فروش کلیه املاک مزروعی و اراضی قابل کشت و اراضی بایر نزدیک و در حدود املاک مزروعی منحصرا به برزگران و رعایای ساکن آن املاک فروخته شود و اگر نخریدند در ملکیت دولت باقی بماند ـ محمود نریمان.
پیشنهاد میکنم دولت مکلف است برای تربیت زارع و باغبان و ایجاد مزرعه نمونه یکی از مزارع خالصه حومه تهران را به بنگاه کار سازمان اجتماعی خدمات شاهنشاهی پس از تصویب قانون بلا فاصله واگذار نماید. مهدی ارباب.
نایب رئیس ـ پیشنهادات ماده یک تمام شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(ماده دوم به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم ـ بهای فروش هر قطعه یا تمام ملک حداقل معادل هشت برابر در آمد استعدادی ملک بوده و مدت دریافت اقساط حداکثر ده سال باقساط مساوی خواهد بود در آمد استعدادی بنرخ روز بتشخیص دو نفر کارشناس طرفین و یک کارشناس مرض الطرفین از اهل محل معین خواهد شد.
نایب رئیس ـ آقای شوشتری مخالف هستید یا موافق.
شوشتری ـ مخالف.
