-۸۳-
صادق باید از آنکه امارت مدار آبادی دنیا و دنیا طریق عقبی است زیرا که خداوند صمد دنیا را ببندگان در تحصیل مراد چون توشه راه قرار داده هر کس را سزاوار اینست که از آن چندان توشه بر دارد که او را بخدا برساند و تابع نفس وهوی نشود و اگر همه مردم در دنیا عدل و انصاف پیش گیرند خصومتها از میان برداشته شود و لکن مردم میخواهند که بر یکدیگر ستم کنند و تابع هوا و هوس باشند و از این کار خصومتها برمی‌خیزد و بسلطان عادل محتاج میشوند که داد هریک از دیگری بگیرد و عدالت بگسترد تا کار مردم انتظام پذیرد اگر نه سیاست ملک در میان باشد زورمندان به بیچارگان چیره شوند و اردشیر گفته است که دین و مملکت توام هستند دین چون گنج و ملک پاسبان آن گنج است عقل و شرع هر دو دلالت دارند که مردم را فرض است که در مملکت سلطانی نصب کنند تا دفع ظلم از مظلومان کند و ضعیف از قوی برهاند و شر اشرار را مانع شود و ای ملک بدان که باندازه حسن اخلاق سلطان در جهان نظم پذیر شود و پیغمبر علیه السلام فرموده دو کسند که صلاح ایشان مردم را مایه صلاح و فلاح و فساد ایشان خلق را موجب فساد است و آن علما و امرا اند و پاره‌ای از حکما گفته اند که پادشاهان سه پادشاه هستند یکی ملک دینست و یکی ملک دوری از حرامهاست و دیگری ملک هوی و هوس است اما ملک دین آن است که رعیت خود را بدینداری ترغیب کند و خود نیز بدین تر از ایشان باشد که مردم را پیروی باوست و او را هم لازم است که موافق احکام شرعیه فرمان دهد و اما ملک دوری از حرامها آن است که بکار دین و دنیا قیام کند و مردم را به پیروی شرع و پاس مروت بدارد و قلم و شمشیر جمع کنند و هر کس را که پای بلغزد و از نوشته های قلم سر به بپیچد با دم شمشیر تیز کجیهای آن را راست کند و عدل در میان مردم بگسترد و اما ملک هوی و هوس دین ندارد و کارش پیروی هوی و هوس است و از خشم پروردگار نترسد او را انجام کار بهلاکتست و نهایت سیر او بدوزخ است و حکما گفته اند که ملک به بسیاری از مردم محتاج است و مردم احتیاج بیک تن دارند و از برای همین است که باید ملک اخلاق مردم بشناسد تا خلاف مردم را بوفاق رد سازد و فقیر ایشان را به احسان بنوازد و مظلوم از ظالم برهاند و ای ملک بدان که اردشیر جهان
