برگه:PEYMAN 1 1.pdf/۳۱

—۳۱—

بر نیامده. یکی از ایرادها آنکه نامهای خوراسان و خودبران و باختر و نیمروز را که نامهای پارسی چهارسوی جهان بوده و کوستها با آن نامها خوانده میشده یاد نکرده و کلمه خراسان را در بیت سوم مقصود از آن نام زمین است نه معنی مشرق. دوم آنکه ترتیبی را که خود ساسانیان برای شمردن چهار کوست داشته اند و خوراسان را نخست و خاوران را دوم و باختر را سوم و نیمروز را چهارم میشماردند تغییر داده است. سوم آنکه خزر را که در شمال بوده و جزو ایران هم نبوده جز جنوب شمرده و این اشتباه از فردوسی بسیار دور است.

اما بخش کردن خسرو پرویز سپاه را بچهار بخش در این باره هم میگوید: (شعرها گزین میشود)

	گزین کرد از ایران بسی نامدار			جهاندیده واژه ناخواناو گرد و جنگی سوار
	جهان را ببخشید بر چهار بهر			یکایک همه نامزد کرد شهر
	از آن نامداران دو و دو هزار			سواران هشیار و خنجر کنار
	فرستاد خسرو سوی مرز روم			نگهبان آن فرخ آباد بوم
	هم از بامداران ده و دو هزار			گزین کرد از ایران نبرده سوار
	واژه ناخوانا روان تا سوی زابلستان شوند			به بوم سپه واژه ناخوانا از گلستان شوند
	و لشکر ده و دو هزار دیگر			دلاور بزرگان پرخاشخر واژه ناخوانا
	بخواند و بسی پندها دادشان			براه آلاقان فرستادشان
	بایشان سپرد آن در باختر			بدان تا نباشند ز دشمن گذر
	ده و دو هزار دیگر برگزید			ز مردان جنگی چنان جون مزید واژه ناخوانا
	بسوی خراسان فرستادشان			بسی پند و اندرزها دادشان[۱]

در اینجا نیز نامهای خوراسان و خوربران و باختر و نیمروز را یاد نمیکند. شگفتر آنکه در بند را «در باختر» میخواند و بی شک باختر در این کلمه بمعنی شمال است زیرا دربند در شمال ایران بود و هست. ولی یقین است که خود فردوسی ملتفت این معنی آن کلمه نبوده است. بهر حال نوشته های طبری از هر بابت بر گفته های فردوسی برتری دارد.

1. شاهنامه خاور ص 214 و 215