- مسطورات دولت عثمانی در این سـال ندارد. نمی‌دانم با روس بنای مصالحه دارند یا باز بر سر جنگ و جدال خواهند بود و از گازتهای فرنگی که به ما رسیده چنان معلوم می شود که هند و فرانسه و انگلیس واسطه هستند و عنقریب مصالحه خواهد شد۱.
آیا عباس میرزا زبانهای اروپایی یا لااقل یک زبان را به آن درجه می دانسته است که مستقلا به مطالعه آنها بپردازد؟ نکته‌ای است که تاریخ در باره آن سکوت کرده، اما تردید نیست که در دربار او زبان دانانی لااقل در حد رفع احتیاج تربیت شده اند. عبدالرزاق بیگ دنبلی مؤلف کتاب گرانقدر مآثر سلطانیه ذیل عنوان اشتهار لغات مختلفه اقالیم جهان در آستان آسمان بنیان می نویسد:
- از هر مملکت که خامه در بنان آرند و مکتوبی نگارند و رسولی فرستند و پیغامی گذارند مقربان حضرت و نزدیکان درگاه به همه لغت آگاه و به همه لسان واقف و در نوشتن جواب نامه‌ها افصح و ابلغ و توانا و در کار خود دانا و بینا و آن لغات زبان فرانسه و انگلیس و هند و لسان اهالي له ولسان روسیه و لاتيـن ولسان نمسه است۲.
عباس میرزا به حدی با روزنامه و روزنامه نگاری و تأثیر آن در جامعه آشنایی داشت که آگهی هایی را به جراید اروپا فرستاد و از این نظر نخستین ایرانی است که به درج آگهی در جراید اروپا اقدام کرده است. وی علاقه زیادی به عمران و آبادی ایران زمین داشت و برای وصول به مقصود مصمم شد که مهاجرنشینهایی از اروپائیان در حوزه فرمانروایی خود ایجاد کند تا به عقیده او اروپائیان هنر زندگی کردن ا آباد ساختن زمین را به ایرانیان بیاموزند. دانشمند فقيد سعید نفیسی مارا از این موضوع مطلع کرده است وی مقاله‌ای دارد: تحت عنوان جذب مهاجریه اروپائی دو سال ۱۳۴۲ در مجله شرق که از شماره دی ماه ۱۳۰۹ شمسی آغاز شده و تا شش شماره ادامه یافته است قسمتی از مقدمه آن این است:
- در سال ۱۲۴۲ قمری (۱۸۲۳ میلادی) که عباس میرزا نایب السلطنه ولیعهد ایران حکمران آذربایجان بود… در جزو چاره‌های دیگر که در آبادانی قلمرو حکومت خویش اندیشیده است به فکر این افتاد که بعضی از مهاجرین اروپایی را برای عمران حوزه های مأموریت خود جلب کند… متأسفانه این اقدام مهم را مورخین ایران ضبط نکرده اند و اتفاقاً مجموعه‌ای از همان عصر به دست نگارنده افتاد که جزو رسایل و مکاتیب مهم ترجمه سه مقاله ای که در جراید لندن در این باب انتشار یافته است در آن مجموعه بود... برای این اقدام عباس میرزا نایب السلطنه به میرزا صالح که نماینده ایران در لندن بوده است متوسل شد و مشارالیه به وسیله جراید لندن مراتب را به اطلاع عموم رسانیده است.
تاریخچه انتشار آگهی در ایران
پس از ایجاد چاپخانه (۱۲۳۳ ه.ق.) قبل از آنکه روزنامه انتشار یابد آگهی انتشار یافته است. به استناد مقاله مرحوم عباس اقبال تحت عنوان تاریخ روزنامه نگاری در ایران در شماره ۷ سال اول مجله یادگار «در عشر آخر رمضان
۱ ـ نقل از رونوشتی که در اختیار مرحوم سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی بود.
۲ ـ مآثر سلطانیه در ۱۲۴۱ هـ ق چاپ شده شماره صفحه ندارد تقریباً باید به صفحات ۱۴۰ تا ۱۴۲ مراجعه نمود البته با صفحه شماری
