مقدمه‌ای بر تاریخ روزنامه‌نگاری ایران
روزنامه به معنا و مفهوم امروز پدیده‌ای است که پس از اختراع چاپ پا به میدان نهاده است. هدف محققانی که قدمت روزنامه‌نگاری را به چند قرن قبل از میلاد مسیح می‌رسانند لابر این است که مقدمه‌ای بر نوشتهٔ خود ارائه دهند و الا محال است قبل از اختراع چاپ کسی بتواند روزنامه منتشر کند آنهم در روزگاران باستانی و داستانی که کاغذ یا وجود نداشت یا سخت کمیاب بود و به جای آن از کاغذ پاپیروس، لوحه‌های گلی، پوست حیوانات یا استخوان آنها و سنگهای صاف استفاده می‌کردند.
بدیهی است از زمانی که بشر پا در دایرهٔ مدنیت گذاشته و جامعه را سامان داده و حکومت و دولت بوجود آورده است، یکی از وظائف مهم دولتمردان کسب خبر، پخش، و ثبت آن بوده است و این فصل دیگری است از تاریخ تمدن که باید جداگانه و بطور مستقل و جدا از تاریخ روزنامه‌نگاری مورد تحقیق و تألیف قرار گیرد.
اختراع چآپ در سال ۱۴۵۵ م/۸۶۰ ه.ق. (دو سال بعد از فتح قسطنطنیه) صورت گرفت اما بین اختراع چاپ تا انتشار روزنامه فاصله بسیار است. دربارهٔ نخستین روزنامه‌ای که در جهان پا به مرحلهٔ ظهور گذاشته روایات مختلفی دیده‌ام، اما مطمئنم که تا دههٔ اول قرن هفدهم میلادی روزنامه‌ای در جهان انتشار نیافته است. می‌نویسند اولین روزنامه در بلژیک در سال ۱۶۰۵ م منتشر شده، آلمان نخستین روزنامهٔ خود را در سال ۱۶۱۵ م، و انگلستان در سال ۱۶۲۲ م و فرانسه در سال ۱۶۳۱ م انتشار داده است۱. متاسفانه این فصل از تاریخ روزنامه‌نگاری برای فارسی‌زبانان روشن نیست. صبر بسیار بباید تا محققان زبان‌دان و پرتوان و عاشق، با مطالعهٔ تاریخ روزنامه‌نگاری در جهان کتابی شایسته، روشن و خالی از روایات گوناگون به بازار تاریخ و تحقیق عرضه کنند.
بهر حال بین اختراع چاپ و آغاز روزنامه‌نگاری در اروپا بیش از یک قرن و نیم فاصله است. یعنی پس از اختراع
۱- تاریخ مطبوعات ایران و جهان. تألیف جهانگیر صلح‌جو، ص. ۵۲-۵۰
