تو چون جمشیدی و حاجب ترا ماننده آصف تو چون پیغمبری حاجب تو را ماننده حیدر
تاختن غزان به واسپورگان
از این دسته نخستین غزان حادثه، جداگانه که معروفیست، تاختن ایشان به واسپورگان و جنگشان با ارمنیان است. چامچیان مورخ معروف ارمنی این حادثه را در سال ۱۰۲۱ میلادی (۴۱۱-۴۱۲ هجری) دانسته مینویسد: در این سال ترکان که همچون تند سیل به آذربایگان رسیده بودند روی به نواحی ارمنستان آورده به واسپورگان درآمدند و دست به تاراج و تالان بگشاده بسیار جاها را پایمال ساختند.
ولی پیش از آنکه به نزدیکیهای وسطان برسند سنکریم پادشاه آرجرونی که این زمان در وسطان، یا به نوشته برخی مورخان در وان نشیمن داشت این خبر بشنیده شاپور (شاپوه) سپهبد خود را فرمان داد که هرچه زود سپاه گرد آورده به دفع ایشان بشتابد.
شاپور همگی سپاه و سرکردگان واسپورگان را گرد آورده همراه اویت پسر بزرگ سنکریم روانه شد. ولی چون بدانجا رسیدند که ترکان بودند و از دور ایشان را بدیدند سخت در شگفت شدند. چه گروه بسیار انبوهی دیدند که همگی همچون زنان گیسوان فروآویخته و کمانهای ایشان بس سخت و زورمند و بسیار بزرگ بود.
ارمنیان که تا این هنگام چنین مردمی تماشا نکرده بودند بیم سخت بر ایشان چیره شد.
شاپور ایشان را دلداری داده بر جنگ دلیر ساخت و در برابر ترکان صف آراستند.
ترکان از دور ایستاده با تیر جنگ میکردند و انبوهی را از ارمنیان نابود ساختند چه هرگز تیرشان خطا نمیکرد. ارمنیان ناگزیر شدند که بر ایشان تاخته کمانهای ایشان را با شمشیرهای تیز خود درهم شکنند و انبوهی را بکشتند. تا هنگام شام هنگامه جنگ برپا بود. شباهنگام دست از جنگ برداشتند و چون از هردو سوی بیشمار کشته بود هرگروهی روانه سرزمین خود شدند۱.
چامچیان و برخی مورخان دیگر ارمنی هم در این سال جنگهایی به نام این
________________________________________
(۱) . تاریخ چامچیان، جلد دوم، ص ۹۰۱ و ۹۰۲.
شهریاران گمنام جلد ۱