هنگامی که در قزوین۱ درنگ داشت در رختخواب خود به دست محمد پسر مسافر کنکری کشته شد. در تاریخ صالحی مینویسد محمد این کار را به کینه و خونخواهی پدر زن خود جستان که علی کشته بود، کرد.
شگفت است که مسعودی در مروج الذهب ابن محمد پسر مسافر را خال علی مینویسد. با آنکه علی برادر جستان، و او، چنانکه گفتیم پدر زن محمد بود و از این رو باید گفت جستان هم خواهرزاده و هم پدرزن محمد بوده است و چون محمد چنانکه از نامش معلوم است اسلام پذیرفته بود این مطلب خالی از اشکال نیست.
ولی چون مسعودی همعصر محمد و پسرانش بوده وانگهی دلیلهای دیگری نیز این گفته او را تأیید مینمایند.۲
باید گفت جستان و علی از یک مادر نبودهاند و مادر جستان جز از خواهر محمد بوده. معلوم است که با این ترتیب اشکالی نمیماند.
فیلسوف دانشمند رازی محمد بن زکریا کتابی در طب به نام علی پسر وهسودان تألیف و «الطب الملکی» نام نهاده.۳
۶ - خسرو فیروز پسر وهسودان
چنانکه گفتیم در زمان برادرش علی در دیلمستان جانشینی او داشت و چون علی کشته شد به استقلال پادشاهی یافت. در تاریخ صالحی مینویسد وی به خونخواهی علی با محمد پسر مسافر جنگ کرد ولی مغلوب شده او نیز کشته شد.
۷ - مهدی پسر خسرو فیروز
در تاریخ صالحی مینویسد جانشین پدر خود شده با محمد پسر مسافر جنگ
________________________________________
(۱) . مسعودی جای حادثه را ری مینویسد ولی قزوین درست است.
(۲) . باید دانست که ابن مسکویه کشته شدن علی را به دست محمد به این عبارت مینویسد: «ثم وئب احمد بن مسافر علی ابن اخیه علی بن وهسودان...» ابن اثیر نیز همین عبارت را نقل کرده. ولی در این عبارت دو غلط آشکار است نخست نام پسر مسافر محمد بوده نه احمد. دوم علی بیشک برادرزاده محمد نبوده درباره این یکی باید گفت که به جای «ابن اخیه» «ابن اخته» درست است و این خود دلیل دیگری است که نوشته مسعودی، که محمد را خال علی مینویسد، درست و یقین است.
(۳) . تاریخ الحکماء قفطی، ترجمه حال محمد بن زکریای رازی دیده شود.
شهریاران گمنام جلد ۱