عمارات حرمخانه مبارکه دارالخلافه باهره مسکن خدام حرم جلالت عبارت از بیوتات عتیقه و ابنیه قدیمه بود که از چهار پادشاه مانده چنانکه بعضی از آنها را کریمخان وکیل در اوان اقامت طهران بنا نهاده و برخی را بفرمان حضرت شاه شهید سعید آقا محمّدشاه و چند باب را بامر خاقان مغفور فتحعلی‌شاه و چند باب دیکر را بحکم شهریار مبرور ماضی محمّدشاه انارالله بُرهانُهم ساخته بودند و این بیوتات خیلی متعدد و در کمال عظمت امّا مستعد هدم و خرابی بود و مطلقا محلّ اطمینان و طرف اعتماد نمیتوانست شد و نمیتوانستند در آن مساکن آسوده و بیخیال زیست نمایند چه مُرور دهور موجب سستی و فتور و انهدام مبانی عمارات میگردد خاصه در خاک طهران که چندان قوّتی ندارد گذشته از این دو قنات بسیار معتبر از زیر عمارات مزبوره میگذرد یکی قنات مهرکرد که از قدیم در همین مجری و محل جاری بوده دیگر قنات ناصری که در اوایل جلوس ابد مأنوس اعلیحضرت شاهنشاهی خلدالله مُلکَهُ احداث شده والٰی‌الآن زیاده از سی سال است که داخل عمارات حرمخانه مزبوره میشود و مسلّم است که عبُور دو قنات معتبر از زیر عمارت موجب خرابی و وهن مبانی آن میگردد هر چند آن مبانی را نهایت استحکام باشد و آن مجاریرا بخوبی و درستی ساخته باشند و مواظبت از آن کنند و بهمین جهت هر سال تقریباً سی هزار تومان خرج تعمیر و مرّمت این عمارات میشد و اگر امسال هم بمرّمت و تعمیر میپرداختند هفتاد هشتاد هزار تومان مخارج داشت و از رفع تزلزل خیال و پرهیز از بعضی مخاطرات نمیشد درینصورت صواب آن بود که یکباره بتجدید این عمارت پردازند تا هر سال دیوان همایون گرفتار و دُچار خسارت فوق‌العادهٔ مرّمت و زحمت خطر و خرابی نباشد و از آنجا که این کار شغلی نهایت بزرگ و شاغل و مهمی خطیر و عظیم بود و باید بمباشرت و کاردانی شخصی کافی صورت انجام یابد که بعضی مناسبات از بابت وجوه و تسلط و اسباب و غیره داشته باشد جناب امین‌السلطان وزیر دربار اعظم و خزانه عامره را برای استکمال این قصد و نیّت اختیار و انتخاب فرمودند و از اول سفر خیر اثر ییلاق همایونی شروع بعمل نموده و هر روز پنجهزار نفر عمله و بنّا و نجّار و حجار و نقاش مشغول کار بودند و شب و روز کار میکردند تا در ظرف هفتماه این کار بزرک و بنای با رفعت و عظمت در کمال استحکام و متانت بید کفایت جناب امین‌السلطان و بمعماری حاجی ابوالحسن معمارباشی زیور اتمام و آراستگی حاصل نمود و فی‌الحقیقه کاری صعب و مشکل بود و جز جناب معزّی‌الیه اگر کسی اقدام و مباشرت میکرد میتوان گفت بدرستی از عهده بر نمی‌آمد چه از وقتی که شروع بخرابی نمودند با وجود اسباب و لوازم خارجه که کاملاً آماده و مهیّا شده و مال و بارکش کرایه که در کار داشتند تا مدّتی روزی هزار رأس و نفر قاطر و شتر دیوانی حمل خاک و آوار از داخله عمارت بخارج مینمودند نیز جناب امین‌السلطان بوجهی سایر اسباب و مصالح و آلات و ادوات و کار کردار باب صنایع متعلقه باین بنا را با وجود رعایت مراسم انصاف و حسن سلوک و راستی و درستی که شیوه مخصوص ایشانست
برگه:Sharaf 02 Safar 1300.pdf/۶
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
